ایران معاصر "رزم‌آرا" و حل غائله نفت

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

"رزم‌آرا" و حل غائله نفت

شاید اگر رزم‌آرا این موضوع را پنهان نمی‌کرد، طرح ملی‌شدن صنعت نفت باوجود مخالفت جبهه مصدق به شکل دیگری تحقق پیدا می‌کرد؛ تا جایی که ممکن بود حتی کار به کودتای ۲۸ مرداد ۳۲ نیز ختم نشود.

حمیدرضا یوسفی| با بالاگرفتن موضوع ملی‌شدن صنعت نفت و هرچه پررنگ‌ترشدن آن در میان افکار عمومی، آمریکا و انگلیس به این نتیجه رسیدند که تنها راه‌حل برای دست‌و‌پنجه نرم‌کردن با بحران نفت و حل آن دقیقا به آن شکلی که خود می‌خواهند، روی‌کارآمدن نخست‌وزیری است که بتواند در مقابل جریان مصدق و محبوبیت آن، ایستادگی به خرج دهد.

شاه به‌طور مشخص بعد از تجربه قوام، مخالف روی‌کارآمدن...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

رزم‌آرا روز ششم تیر ۱۳۲۹ در میان تظاهرات اعضای جبهه ملی و گروه‌های مذهبی نزدیک به آیت‌الله کاشانی از جمله جریان فدائیان اسلام برای گرفتن رأی اعتماد به مجلس رفت. نمایندگان جبهه ملی در مجلس رزم‌آرا را متهم کردند که نخست‌وزیری را تنها با پشتیبانی انگلیس و آمریکا به‌دست آورده و قصد استقرار حکومت دیکتاتوری را در کشور دارد.

مصدق در مجلس دولت رزم‌آرا را دولتی وابسته به اجنبی نامید و گفت: «مطامع بیگانگان برای پایمال‌کردن حقوق سیاسی و محو قانون اساسی از آستین عوامل خدمت‌گزار و صدیق خود بیرون آمده است و جبهه ملی به‌هیچ‌وجه زیر بار تحمل حکومتی که با تشبت به اجانب روی کار آمده است، نخواهد رفت».

مظفر بقایی نیز در نطق خود ادعا کرد از دو سال پیش انگلیسی‌ها درصدد بوده‌اند تا یک حکومت نظامی قوی نزدیک...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

شما می‌خواهید همین سبب، همین علت که اسباب خرابی این مملکت شده است، بازمی‌آیید این‌ها را بر سر کار می‌آورید و مملکت را از این هم خراب‌تر می‌کنید. بدانید که اعقاب ما و اخلاف ما به ما و به اجداد ما، این مردم لعنت کنند. حالا هر کار می‌خواهید بکنید من این عرایض را کردم، شما هر کاری که می‌خواهید بکنید. شما هم آقایان وزرا، این‌قدر عجله نکنید.

والا شما اگر نام نیک داشته باشید در این دولت نمی‌توانید نام خودتان را حفظ کنید، مقصود این است که در میکده کسی وارد نشود، اگر یک کسی در میکده وارد شد، دیگر نمی‌تواند خودش را حفظ کند». با‌این‌حال و با وجود مخالفت شدید مصدق و اعضای جبهه ملی، به‌ویژه مظفر بقایی و حسین مکی، رزم‌آرا با کسب ۹۵ رأی موافق از ۱۰۶ رأی، توانست موافقت مجلس را به دست آورد، در سنا نیز...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

در جلسه ۱۳ آبان ۱۳۲۹ در کمیسیون نفت که با حضور رزم‌آرا و وزیر دارایی وقت غلامحسین فروهر برگزار شد، رزم‌آرا از اعضای کمیسیون درخواست کرد تا با بررسی مواد قرارداد الحاقی، موارد ﻣﺨﺎﻟﻒ ﺑﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ اﻳﺮان را ﺑﻪ ﻣﺠﻠﺲ ﮔﺰارش دهد ﺗﺎ ﻣﺠﻠﺲ ﺑﺘﻮاﻧﺪ درﺑـﺎره آﻧﭽﻪ دوﻟﺖ ﺑﺎﻳﺪ اﻧﺠﺎم دهد، تصمیم کاملی بگیرد.

به گفته رزم‌آرا «آقایان باید قرارداد الحاقی را بررسی کنند، آن مواردی را که می‌گویند استیفای حق نشده، نشان دهند. وقتی گزارش آقایان به مجلس آمد، مجلس تکلیفی برای دولت تعیین می‌کند و آن روز کار ما آسان‌تر خواهد شد و دولت می‌تواند با جدیت بیشتر برای اصلاح قرارداد یا تنظیم قرارداد جدید با کمپانی وارد گفتگو شود».

در مقابل مصدق، نه فقط قرارداد الحاقی بلکه کل قرارداد ۱۹۳۳، ۲ را بی‌اعتبار دانست و در ادامه نیز...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

دکتر مصدق، حائری‌زاده، الهیار صالح، دکتر شایگان و حسین مکی». با ارائه گزارش به مجلس و مطرح‌شدن طرح ملی‌شدن نفت، بحث و گفتگو درباره آن میان نمایندگان مجلس آغاز شد. در جلسه ۲۶ آذر، حسین مکی خطابه دکتر مصدق را که خود به‌دلیل کسالت در مجلس حاضر نبود، برای نمایندگان خواند.

مصدق در خطابه خود از تاریخ انقلاب مشروطه صحبت کرد و سپس به حضور نیرو‌های خارجی و تأثیرگذاری آن‌ها در مناسبات سیاسی در جهت تأمین منافع خود اشاره کرد و به دخالت‌های شرکت نفت در امور داخلی ایران پرداخت و در پایان خطابه خود، ملی‌شدن نفت را راه‌حل تمام مشکلات کشور دانست و تأکید کرد که در ملی‌کردن نفت ایران دچار هیچ‌گونه زیان اقتصادی و ارزی نخواهیم شد.

به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

در عین حال رزم‌آرا که می‌کوشید کمیسیون نفت را از طرح ملی‌شدن نفت منصرف سازد، در «خفا» با شرکت نفت ایران و انگلیس درباره توافقی براساس اصل پنجاه-پنجاه شروع به گفتگو کرد و همچنین برای گرفتن امتیازات بیشتر از جمله اینکه ایران به‌عنوان یک سهام‌دار در تمام حقوق، وابسته به سهام و عملیات شرکت نفت دخالت داشته باشد و نیز تولید نفت به میزان چشمگیری افزایش یابد و پالایشگاه‌های متعددی برای تصفیه در داخل ایران ساخته شود، تلاش کرد.

پس از چندین نوبت مذاکره میان دولت ایران با نمایندگان شرکت نفت ایران و انگلیس و «فرانسیس شپرد» سفیر وقت انگلیس در ایران، شپرد روز چهارم اسفند ۱۳۲۹ در نامه‌ای به رزم‌آرا عنوان کرد که شرکت نفت حاضر است به دلیل مشکلاتی که دولت ایران در نتیجه به تصویب نرسیدن قرارداد الحاقی با...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[¦[☆ Atrin ☆]¦›]

نتیجه این گزارش این بود که، چون بازار بین‌المللی نفت در کنترل کارتلی قدرتمند و متحد بود، در صورت ملی‌شدن نفت، فروش نفت پالایش‌شده و خام برای ایران دشوار می‌شد. تولید نفت در ایران به احتمال زیاد محدود به نیاز‌های داخلی مصرف می‌شد و در نتیجه درآمد‌های ایران به‌شدت کاهش می‌یافت.

این گزارش به کمیسیون نفت ارسال و بنا شد تنظیم‌کنندگان آن (فتح‌الله نفیسی و باقر مستوفی) در جلسه روز ۱۶ اسفند کمیسیون حاضر شوند. رزم‌آرا در جلسه کمیسیون نفت در روز ۱۶ اسفند بار دیگر با انتقاد از طرح ملی‌شدن نفت و صحبت‌های مصدق گفت: «اﮔـﺮ میﺧﻮاهیم ﻓﻘﻂ درﺑﺎره ﻣﻠی‌ﻛﺮدن ﻧﻔﺖ ﺣﺮف ﺑﺰﻧﻴﻢ، اﻳﻦ ﻛﺎر ﭘـﻴﺶ از اﻳـﻦ اﻧﺠـﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.

اﻳﺮان ﺑﺎ ﻣﻜﺰﻳک ﻓﺮق دارد. در اﻳـﺮان، ﻃﺒـﻖ ﻗـﺎﻧﻮن ﺗﻤـﺎم ﻣﻌـﺎدن از آن دولت است و طبق مقررات کاملا...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.