به هر حال فرهنگ ایران همچون فرهنگ‌های دیگری که در خاور نزدیک کهن هویت نیرومند فردی داشته است، دارای تمدنی بسیار پیچیده و پر تنوع است که برای بررسی و شناخت آن رجوع به تاریخ و به ویژه کشفیات باستان‌شناسی انجام شده در نقاط مختلف کشور، اجتناب ناپذیر است. زیرا مطالعه درباره‌ی
صنایع دستی و پیشههای محدود و منطقه‌ای ایران را باید از زمان‌های بسیار دور و حتی قبل از تاریخ آغاز کرد و روند تکاملی آن را به ترتیب گذشت زمان مورد بررسی قرار داد و از این طریق به منشأ اولیه‌ی صنایعی که امروزه نیز در قسمت‌های مختلف ایران رایج است دسترسی پیدا کرد.
بیش از هر چیز باید توجه داشت که دانستن وضع کلی تاریخ کشور و نگرشی به حفریات باستان شناسی انجام شده میتواند پایه و اساس اطلاعات ما درباره‌ی
صنایع دستی باشد و بدیهی است تاریخ صنایع، چیزی منتزع از تاریخ تمدن نیست و ضرورتا میبایست بررسی صنایع، هنرها و پیشههای ایرانی را از زمان پیدایش تمدن و شیوه‌های زندگی مردم آغاز کرد. کما اینکه به اعتقاد اکثر محققان خاستگاه فنون کشاورزی، فلزکاری، سفالگری و مبانی اندیشه‌های دینی و فلسفی، خط، علم اعداد، نجوم و ریاضی، خاورمیانه و خصوصا فلات ایران بوده است.
قدیمی‌ترین مرحله‌ی زندگی بشر در ایران، تا جایی که آثار مکتوب و بازیافته‌های تاریخی میتواند در پی بردن به آن مدد رسانمان باشد، تمدن مخصوص و مشخص «عصر حجر میانه» یا مزولیتیک (Mesolithic) است که حدود ۱۰۰۰۰ تا ۱۲۰۰۰ سال با آن فاصله داریم و مدارک مربوط به آن توسط کارلتون س. کُن (Charlton S. Coon) در غار مسکونی "هوتو" یا "کمربند" در نزدیک بهشهر فعلی و در گوشه‌ی جنوب شرقی دریایی مازندران به دست آمده و مربط به دوران زندگی انسان در کنار دریاست و حکایتگر این است که حدود ۶۰۰۰ سال ق.م. کشت غلات، مخصوصاً گندم و جو، در ایران مرسوم بوده و محصولات زراعی به وسیله‌ی داسی که از سنگ چخماق ساخته شده و لبه‌ی دندانه دار و مضرس داشته، درو می‌شده است. در همین زمان، دامداری و استفاده از گوشت و شیر بز و گوسفند رایج بوده و افزون بر این، پشم گوسفندان به مصرف رشتن و بافتن می‌رسیده. ضمن آنکه مردم با تهیه‌ی نوعی سفال ناهموار و کم‌پخت و نیز تهیه‌ی انواع ابزارهای سنگی و استخوانی به منظور شکار آشنایی داشته اند.
«
رُمَن گیرشمن» ضمن تحقیقات و تألیفات خود به وجود اشخاصی اشاره میکند که در عصر حجر میانه در کوهستان‌های بختیاری می‌زیسته و شیوه‌های ساخت
ظروف سفالین را می‌دانسته اند. او اظهار میکند که سازندگان ظروف سفالین، آنها را درکنار همان آتشی که برای پخت گوشت شکار و یا طبخ غذا برپا میکردند، می پختند.
در عصر فلز، با وجودی که به تدریج ساخت آلات و ادوات ریختگی برونزی و مسی رواج یافت، معهذا هنوز استعمال ابزارهای سنگی بر انواع مشابه آن غلبه داشت و تهیه و استفاده از ظروف سفالین نقاشی شده معمولی بود و بافت انواع منسوجات ظریف و نیز طلاکاری و ساخت اشیای زرین رونق و رواجی در خور داشت.
با فرارسیدن عصر مفرغ که حدود ۲۷۰۰ سال ق.م. دگرگونی چشمگیری در تمدن سراسر آسیای غربی به وجود آورد، به موازات پیشرفت‌های فنی که نصیب
دست ساخته‌های ایرانیان شد، کیفیت زندگی مردم نیز به دلیل برخورداریشان از مصنوعاتی که زندگی راحت‌تری را ممکن می ساخت، افزایش یافت. در همین دوره
مهره‌های زینتی توسط استادکاران ساخته میشد، ابزارهای سنگی در شمار مصنوعات کارگاهی درآمده و ظروف سفالین به وسیله‌ی چرخ‌های کوچک مخصوصی که با دست گردانده میشد، تولید و طبق اصول و قواعدی منظم در کوره‌های سربسته چیده می شد و حرارت می‌دید تا به خوبی پخته شود.
نزدیک به ۱۲۰۰ سال ق.م. آهن به جای مفرغ برای ساختن اسلحه و ابزارها و تا حدودی
زینت آلات به کار گرفته شد و بناهای آجری مرتفعی در نقاط مختلف نظیر «استرآباد» و روی سکوهاى بلند برپا گشت. یافته‌های باستان شناسی که حاصل حفاری‌های انجام شده در ایران است، از جمله دلایل دیگری است که می تواند تکمیل کننده‌ی اطلاعات ما نسبت به پیشینه‌ی هنرها و
صنایع دستی ایران در دوران کهن، من جمله قبل از تاریخ مدون ایران باشد.
