متفرقه سبک شعر هاے کهن فارسی

[miss_rahil]

"به نام معبود عابدان"

(سلام در این تایپک انواع شعر های کهن فارسی به زبون عامیانه نوشته میشه)


سبک‌های شعر کهن فارسی، عنوانیه که ملک‌الشعرا بهار برای تقسیم بندی شعرهای کهن فارسی به کار بـرده است.
منظور از سبک توی ادبیات عبارته از روش و شیوه‌ی خاصی که گوینده یا همون نویسنده درک‌هاش و احساساش رو به زبون میاره و یا می‌نویسه.
سیروس شمیسا که خودش به سبک‌شناسی شعر و متن ایران پرداخته و کتابایی رو در این مورد چاپ کرده، باور داره که ملک‌الشعرا بهار برای اولین بار فن سبک‌شناسی رو در ایران تاسیس کرده و کتاب «سبک‌شناسی یا تاریخ تطور نثر فارسی» رو نوشته.
ظاهرا بهار اولین کسی بوده که کلمه‌ی سبک رو برای شعر آورده و شاعرای قبل اون از کلمه‌های «طراز» و «طریق» و «شیوه» و از این قبیل کلمات...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

سبک خراسانی
یکی از سبک‌های شعر کهن، خراسانیه که سبکه و شیوه‌ی خراسانی‌ها و مردم فراروده (فرارود سرزمینیه که بین دو دریای آمودریا و سیردریا قرار داره.)

تو سبک خراسانی میشه سه دوره رو مدنظر گرفت:

• دوره تکوین
• سامانی
• دوره‌ی غزنوی و اوایل دوره‌ی سلجوقی

ویژگی‌های مهم این سبک شعر که به ترکستانی هم معروفه، 4 مورده.

• اثرهای سبک خراسانی به قیدها و سنّت‌های لفظی و صوری تکیه داره.
• آثارش از تسلسل‌هایی که منطقی معنی‌ها و زیبایی لفظ‌ها برخورداره و به صورت خردمندانه‌ای واقعیت رو در یه دستگاه منظم و قابل قبول نشون میده.

[دو مورد دیگه و موضوع این سبک و شاعرایی که به این سبک، شعر می‌سرودن، در پست بعد]

 

[miss_rahil]

• 
  این سبک از کمی قبل‌تر از سده چهارم تا سده‌ی ششم هجری قمری رواج داشته و البته بعد از اون هم ادامه یافته.
• تشبیهات این دوره اغلب احساسی و بدون پیچیدگیه.

شعرهای این سبک از حیث نوع، بیشتر قصیده و از لحاظ لفظ، ساده و روان و عاری از ترکیب‌عای دشوار بوده.
کلمات عربی هم به ندرت در اون پیدا میشه.
از لحاظ معنی هم صداقت، صراحت، لهجه، تعبیرات و تشبیهات ملموس، از اختصاصات مهم این سبکه.

موضوع:
موضوع بیشتر اشعار این سبک، وصف طبیعت و مدیحه و شرح فتوحات پادشاهان و گاه پندو اندرز بوده‌است.

نمونه
مرا بسود و فروریخت هرچه دندان بود نبود دندان، لا، بل چراغ تابان بود
سپید سیم رده بود و درو مرجان بود ستارهٔ سحری بود و قطرهٔ باران بود
دلم خزانهٔ پر گنج بود، گنج سخن نشان نامهٔ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

سبک عراقی
یکی دیگه از سبک‌های شعر، سبک عراقیه که از آخرای قرن شش تا قرن نهم هرجی قمری رواج و ادامه داشته. اسم این سبک از عراق عجم ‌رفته شده اما رواج این سبک به سرزمین عراقی عجم محدود نبوده و در ناحبه‌های دیگری هم ترویج پیدا کرده بود.
ابوالفرج رونی، سید حسن غزنوی و جمال‌الدین اصفهانی از بنیان‌گذاران و کمال‌الدین اصفهانی، سعدی، عراقی و حافظ از نمایندگان این سبک به‌شمار میرن.

تاریخچه و زمینه‌ی پیدایش:
سبک عراقی با روی کار اومدن سلجوقیان در خراسان (خراسان آن‌روزها) و اتابکان در عراق و آذربایجان به وجود اومد. در سده‌ی ششم بخش‌هایی از غرب ایران رو عراق می‌گفتن اما برای تفاوتش با بخش میان‌رودان، اون‌جا رو عراق عرب و این‌جا رو عراق عجم نامیدن.
تو این زمان گرانیگاه ادبی ایران به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

ولی، باید در نظر داشت که اختلاف این سبک و سبک خراسانی نه ناشی از سرزمین و نه بر اثر اختلاف سلیقه است، بلکه یک فن ادبی است که چون میراثی از خراسان منهدم شده به عراق، که روی‌هم‌رفته از حملات مغولانمصون مانده، می‌رسد و عراق آن را احیا می‌کند و اشاعه می‌دهد؛ زیرا، خراسان، که از جمعیت تهی شده بود مدت‌های دراز توان آن را نداشت و، بدین ترتیب، واضح می‌گردد که تهاجم مغولان دوران ادبی نوینی به وجود می‌آورد.

در دوران مربوط به سبک عراقی بر اثر سیاست سلجوقیان، مدارس مختلف دینی تأسیس شد. تفسیر و منطق و حکمت و ادب تازی در این مدارس تدریس می‌شد. شاعران و ادیبان نیز با آن‌ها آشنا می‌شدند.
سبک عراقی به لحاظ تاریخی دوره مغولان و ایلخانان و تیموری را در بر می‌گیرد و از قرن هفتم تا قرن نهم ادامه دارد.

رواج...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

خصوصیات سبک عراقی

• اساس سبک عراقی همان سبک خراسانی ست با این تفاوت که در آن واژه‌های عربی فراوان‌تر شده و نیز به‌دلیل جابه‌جایی مراکز قدرت و گسترش علوم در حوزه‌های آموزش علمی و فرهنگی شهرهای مختلف ایران، واژه‌های علمی و حِکمی و فلسفی و دینی و نجومو پزشکی در آثار شاعران وارد شده و رنگ و زنگ یا جلوهٔ خود را به شعر شاعران سبک عراقی بخشیده‌است.
• در این سبک، قصیده بیشتر جای خود را به غزل، و سادگی و روانی و استحکام جای خود را به لطافت و کثرت تشبیهات و تعبیرات و کنایات زیبا و تازه و در عین حال دقیق و باریک داد و واژه‌های عربی نیز فزونی گرفت. با ورود تصوف و عرفان در شعر، گویندگان عارفی چون سنایی، عطار، مولوی، حافظ و ده‌ها شاعر دیگر ظهور کردند. در ضمن مضامین اخلاقی و تربیتی و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

• قالب‌های شعری، گذشته از قصیده که انوری و خاقانی وجمال‌الدین اصفهانی و ظهیر فاریابی آن را به اوج می‌رسانند، قالب مثنوی و غزل رواج فراوان می‌یابد. در پنج گنج نظامی گنجوی نوعی جدید از انواع ادبی را در قالب مثنوی ارائه می‌دهد.
• شاعران فارس و اصفهان هر چند شیوهٔ جمال‌الدین اصفهانی را می‌پسندند، امّا قالب غزل را بر قالب‌های دیگر ترجیح می‌دهند. فارس مرکز غزل‌سرایی به سبک عراقی می‌شود. سعدی و حافظ خداوندان غزل هر یک شیوهٔ تازه‌ای می‌آفرینند. شیوهٔ عراقی البتّه در غزل با آنچه در قصیده و مثنوی هست، تفاوت دارد.
• توجّه به زیبایی کلمه و سادگی و خوش‌آهنگی که در واقع سبک خاص سعدی است، در غزل تأثیر می‌گذارد و کسانی مانند سلمان و خواجو و همام تبریزی و اوحدی وامیرخسرو دهلوی و جامی چه در فارس...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

نمونه‌های شعری از این سبک

به عمر خویش مدح کس نگفتم
دری از بهر دنیا من نسفتم
(عطار)
درخت دوستی بنشان که کام دل به بار آرد
نهال دشمنی بر کن که رنج بی‌شمار آرد
(حافظ)
بیا تا قدر یکدیگر بدانیم
که تا ناگه ز یکدیگر نمانیم
کریمان جان فدای دوست کردند
سگی بگذار آخر مردمانیم
(مولوی)
دنیا نیرزد آنکه پریشان کنی دلی
زنهار بد مکن که نکردست عاقلی
هنر به چشم عداوت بزرگ‌تر عیب است
گلست سعدی و در چشم دشمنان خار است
نور گیتی فروز چشمهٔ هور
زشت باشد به چشم موشک کور
گوش تواند که همه عمر وی
نشنود آواز دف و چنگ و نی
دیده شکیبد ز تماشای باغ
بی گل و نسرین به سر آرد دماغ
ور نبود بالش آکنده پر
خواب توان کرد خزف زیر سر
ور نبود دلبر همخوابه پیش
دست توان کرد در آغـ*ـوش خویش
وین شکم بی هنر پیچ‌پیچ
صبر ندارد که...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

سبک هندی
سبک هندی نمونه‌ای از سرایش شعر در ادبیات فارسیاست که از قرن نهم هجری به بعد به‌وجود آمد. به علت استقبال دربار ادب پرور هند از شاعران پارسی گوی، و همچنین به علت عدم توجه پادشاهان صفوی به اشعار متداول مدحی، گروهی از گویندگان به هندوستان رفتند و در آنجا به کار شعر و شاعری پرداختند. اینان به‌واسطهٔ دوری از مرکز زبان و تمایل به اظهار قدرت در بیان مفاهیم و نکات دقیق و حس نوجویی و تفنن دوستی و به سبب تأثیر زبان و فرهنگ هندی و دیگر عوامل محیط، سبکی به وجود آوردند که سبک هندی نامیده می‌شود. برخی ار ادبا این سبک را سبک اصفهانی نیز نامیده‌اند. این سبک تقریباً از قرن نهم تا سیزدهم هجری ادامه داشت و از ویژگی‌های آن، تعبیرات و تشبیهات و کنایات ظریف و دقیق و باریک و ترکیبات و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

عوامل پیدایش سبک هندی

• مذهب
• سفر به هند
• توسعهٔ اصفهان
• رفاه اقتصادی
• علاقهٔ شاهان صفوی به فرهنگ

ویژگی‌های این سبک

• خیال‌پردازی به افراط؛
• فراوانی تمثیل و ارسال المثل که شاعران سبک هندی برای توجیه ادعاهای عجیب و غریب خود از تمثیل استفاده می‌کنند؛
• به کار بردن لغات محاوره و الفاظ بازاری در شعر؛
• بیان احوال شخصی و عواطف و احساسات مربوط به زن و فرزند و خویشاوندان