غیر پارسی ادبیات آذربایجان

[Sama_Shams]

ادبیات آذربایجانی (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان ادبیاتی — Azərbaycan ədəbiyyati) به ادبیات مردمان آذربایجانی در ایران، جمهوری آذربایجان، آذربایجانی‌های ترکیه، آذربایجانی‌های روسیه و آذربایجانی‌های گرجستان گفته می‌شود. زبان ترکی آذربایجانی از شاخه اغوز زبان‌های ترکی می‌باشد. ادبیات آذربایجانی به صورت دو طرفه با دیگر زبان‌های اغوز در ترکیه، ایران، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، گرجستان، ازبکستان، افغانستان، بالکان، روسیه و خاورمیانه قابل فهم و اشتراکاتی دارد. دده قورقود، کوراوغلو، اصلی و کرم و حیدربابایه سلام جزء ادبیات فاخر آذربایجانی به‌شمار می‌روند.

 

[Sama_Shams]

عصر کلاسیک :
اولین شکل شناخته شده در ادبیات آذربایجانی مربوط به شیخ عزالدین پورحسن اسفراینی که یک دیوان شامل غزل فارسی و ترکی آذربایجانی سروده‌بود. غزل‌های ترکی آذربایجانی خود را تحت نام حسن‌اوغلو ثبت کرده‌است.

در قرن چهاردهم میلادی آذربایجان، قفقاز و بخش‌های غربی ایران تحت سلطه حکومت‌های قره قویونلو و آق قویونلو بود. در دوران این حکومت‌ها شاعرانی مانند قاضی برهان‌الدین، حبیبی و جهانشاه قراقویونلو با تخلص حقیقی زندگی می‌کردند؛ که نخستین آثار ترکی آذربایجانی را در آن دوران از خود به جا گذاشته‌اند. اواخر قرن چهاردهم، زمان ظهور یکی از بزرگترین شعرای آذربایجانی، عمادالدین نسیمی بود؛ دیوان اشعار وی از بزرگترین دیوان شعرهای زبان‌های ترکی به‌شمار می‌رود. آموزه‌های صوفی و عرفانی حروفیه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sama_Shams]

عصر مدرن

دوران عصر مدرن ادبیات آذربایجانی مصادف بود با اواخر حکمرانی سلسله صفویه بر ایران که آن زمان موجب پیشرفت ادبیات در دوران کلاسیک شده‌بود؛ که پس از آن ملا پناه واقف و خسته قاسم از آخرین شاعران مشهور عهد صفویان به‌شمار می‌رفت. در دوران زندیه با حدود ۳۴ سال و افشاریان با بیش از ۶۰ سال حکمرانی، که حکومت هر دو دودمان به بیش از صد سال نینجامید، ادبیات آذربایجانی از رونق دوران صفویان برخوردار نبود و شاید بتوان از میان شاعران، نویسندگان، مترجمان، نمایش‌نامه‌نویسان تیلیم خان، حیران خانم، زین‌العابدین شیروانی، فاضل‌خان شیدا، عبدالرزاق دنبلی، جعفرقلی آقا جوانشیر و میرزا شفیع واضح تبریزی را از نامی‌ترین هنرمندان آن عصر قلمداد کرد.

با آغاز قدرت و حکمرانی قاجارها بر ایران ادبیات...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sama_Shams]

عصر معاصر
عصر معاصر ادبیات آذربایجانی از اوج و فروغی که در دوران قاجار داشت، برخوردار نبود. تسلط حکومت کمونیستی و عدم توجه به زبان ترکی آذربایجانی از سوی شوروی و جایگزین‌سازی خط سیریلیک و زبان روسی به عنوان زبان نخست ادبی در جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی. در دوره دودمان پهلوی (۱۳۰۵–۱۳۵۷) با وجود ممنوعیت تدریس ترکی آذربایجانی در مدارس و دانشگاه ها چاپ کتب و نشریات به زبان ترکی آذربایجانی انجام میگرفت. با فروپاشی شوروی و تشکیل دولت مستقل جمهوری آذربایجان در دو دهه گذشته ادبیات آذربایجانی در جمهوری آذربایجان گسترش فراوانی یافته و توجه بسیاری بدان شده‌است. در ایران نیز بعد از انقلاب اسلامی، آموزش ترکی آذربایجانی ماندد بقیه زبانهای اقوام ممنوع بوده ولی آموزش در دانشگاهها در حال...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.