ادیان تاریخ تشیع در ایران

FarshadR · 3/12/17

دولت شيعي آل بويه که با همکاري سه برادر از نسل بويه در بغداد تشکيل شد،‌ به عنوان يکي از پرافتخارترين دولت هاي شيعي در تاريخ تشيع به شمار مي آيد. هدف از نگارش اين نوشتار، گذري به چگونگي شکل گيري اين دولت و آشنايي با خدمات آن براي جامعه شيعي آن عصر است. بر اساس اين تحقيق، سه برادر بويهي با ابراز لياقت هاي فراوان توانستند ابتدا به عنوان فرماندهان سرزمين ديلم و آنگاه به عنوان مؤسس دولت مستقل بويهي در بغداد ابراز وجود کنند. آل بويه در زنده کردن شعائر شيعي نقشي به سزا داشتند. با وجود اقتدار حکمرانان نخستين دولت آل بويه، و ارائه خدمات متعدد رفاهي و مذهبي بر اثر بروز برخي عوامل، اين دولت نتوانست عمري دراز داشته باشد.

FarshadR · 3/12/17

نگاهي بيروني به تاريخ تشيع نشان از وجود ادوار مختلف با فراز و نشيب هاي فراوان در اين مکتب دارد. در مقاطعي از تاريخ، تشيع در افول و فشار بوده و برخي مقاطع نيز دوران اوج تشيع به شمار مي آيند. به طور طبيعي وجود دولت هاي شيعي در به اوج رساندن مذهب شيعه نقشي انکارناپذير داشته است که رشد و تعالي علمي و اجتماعي مذهب تشيع در برخي ادوار نتيجه وجود دولت هاي مقتدر شيعي بوده است. ظهور آل بويه و به قدرت رسيدن آنها در جهان اسلام را مي توان از جمله مقاطع اوج تشيع دانست.

شهر بغداد به عنوان پايتخت حکومت اسلام همواره به عنوان يک مرکز علمي در جهان اسلام به شمار مي آمده است،‌ با وجود اين، دانشمندان شيعي از آزادي چنداني جهت ارائه نظريات خود برخوردار نبودند، با روي کار آمدن دولت شيعي آل بويه تا حدي از فشار...

FarshadR · 3/12/17

آل بويه از گروهي از ساكنان منطقه ديلم(به معناي عام که شامل گيلان فعلي هم مي شود)، بودند که پس از پذيرش اسلام، مذهب تشيع را انتخاب کرده بوده و در گروه هاي بزرگي وارد ارتش خلافت شدند.

نام اين سلسله از «بويه» پدر سه برادري که آن را بنيان گذاشتند گرفته شده است. بويه پسر «فناخسرو» در ديلم با گمنامي و تنگ دستي زندگي مي کرد. از اينکه عموم تاريخ نويسان نوشته اند که روزيِ او از صيد ماهي بوده است، چنين فهميده مي شود که مسکن او در ناحيه گيلان فعلي و در يکي از سواحل دريا يا سواحل رودخانه اي بوده است.

بويه سه پسر داشت که بعداً هر سه به سلطنت رسيدند. پسر بزرگ «علي» نام داشت، پسر دوم «حسن» و سومي «احمد» که بعد ها از طرف خليفه آن زمان القاب «معز الدوله»، «عماد الدوله» و «رکن الدوله» به ترتيب به آنها...

FarshadR · 3/12/17

به قدرت رسيدن آل بويه
در آن دوران مناطق تحت تصرف دولت علويان و سرزمين ديلم به دست سه تن از اميران ديلمي به نامهاي «ماکان» «مرداويج» و «اسفار» اداره مي شد. ابو شجاع ديلمي که قبل از اين نيز در زمره علويان قرار داشت و به آنان خدمت کرده بود، همراه دو فرزند بزرگش علي و حسن در شمار سربازان ماکان در آورند و در سال 316 هجري در فتح طبرستان شرکت جستند.

علي بن بويه و برادرش حسن که شجاعت و دلاوري را از پدر به ارث برده بودند به دليل شايستگي هاي فوق العاده در جنگ آوري، به عنوان سرداران لشکر ماکان برگزيده شدند.

پس از چندي، مرداويج و اسفار با يکديگر متحد شده، به قصد توسعه مناطق تحت نفوذ خويش بر ضد ماکان شورش کردند و پس از نبردهاي زياد، سرانجام لشکر ماکان مغلوب شد. پس از اين شکست علي و حسن همراه جمعي...

FarshadR · 3/12/17

سرانجام علي بن بويه وارد کرج شد. علي با مردم و لشکريان بسيار خوب رفتار کرد. وي قلعه هاي آن شهر که به دست خرم اينان بود، را تصرف نمود. مرداويج عده اي از مأموران خود را براي انجام امور حکومتي به آنجا اعزام کرد، ولي اين عده با مشاهده ي شيوه ي رفتار و منش نيکوي علي به او ملحق شدند و از او اطاعت کردند.

علي بن بويه که اينک موقعيت مناسبي پيدا کرده بود و از مقبوليت عمومي و حمايت هاي گسترده مردمي بهره مند شده بود، به فکر توسعه ي محدودهي جغرافيايي و فرمانروايي خويش افتاد. بر اين اساس به جمعآوري و آماده سازي لشکريان و ساز و برگ نظامي پرداخت و خود را براي برداشتن گامي به جلو آماده کرد و در مدت کوتاهي توانست ابتدا اصفهان و سپس زنجان را فتح نمايد.

علي بن بويه در اواخر سال 323 ق برادرش حسن را براي...

FarshadR · 3/12/17

علل پيشرفت آل بويه
آل بويه چنان با سرعت پيش رفتند و به کيفيتي روي کار آمدند که براي هيچ کس قابل تصور نبود و اين امر معلول چند علت بود که به بعضي از آنها اشاره مي شود:

1. لياقت، استعداد، هوشياري و کارداني و حسن سياست و حسن تدبير و دلاوري و نيک نفسي آنان از عوامل بسيار مهمي بود که در پادشاهان نخستين آن سلسله وجود داشت؛

2. اطاعت محض سپاهيان از آنان؛

3. نارضايتي مردم از ظلم و ستم هاي عباسيان؛ به گونه اي که حتي در آغاز روي کار آمدن آل بويه «خزانه الرؤوس» (محلي که سرهاي دريده در آن نگه داري مي شد) از سرها انباشته شده بود که علاوه بر سر، دست و پاهاي بريده و قطع شده هم نگهداري مي شد؛

4. امداد هاي نجات بخش که در اين باره داستان هاي زيادي نقل کرده اند؛ به عنوان نمونه نقل شده که وقتي علي بن...

FarshadR · 3/12/17

به قدرت رسيدن آل بويه در بغداد باعث تقويت تشيع گرديد، با ورود معز الدوله به بغداد خليفه عباسي ـ رئيس شيعيان بغداد به نام شافعي را بازداشت کرده بود ـ به خواري از مسند خلافت پائين آورده شد.

قبل از آل بويه، شعارهاي شيعه علني نبود و به ندرت اتفاق مي افتاد که بتوانند آشکارا شعارهاي خود را برپا کنند. از زمان تسلط آل بويه بر عراق و از ميان بردن اختيارات خليفه فعاليتها و شعارهاي شيعه، کم و بيش علني شد.

تلاش هاي آل بويه در اين زمينه نتايجي را به دنبال داشت که برخي از آنها عبارتند از:

1- گفتن «اشهد ان علياً ولي الله» و « حي علي خير العمل» در اذان.

2- گفتن شعر در مدح ائمه خصوصاً در واقعه کربلا و رسميت آن از جانب آل بويه.

3- رفتن به زيارت ائمه اطهار عليهم السلام و حتي توجه به زوار و ساختن...

FarshadR · 3/12/17

خدمات اجتماعي آل بويه
آل بويه افزون بر زنده کردن برخي شعائر شيعي، خدمات اجتماعي ارزنده اي نيز براي جامعه اسلامي آن زمان انجام دادند. برخي از آنها عبارتند از:

1. خدمات امنيتي
عضد الدوله به عنوان امير و سرداري توانمند به خوبي مي دانست که اداره ي يک کشور اسلامي و ايجاد رفاه و آسايش کامل براي مردم، نيازمند برقراري امنيت است. بر اين اساس هنگام ورود به بغداد متوجه شد که راهزنان امنيت راههاي منتهي به آن شهر را از بين برده اند. از اين رو به لشکريان خود مأموريت داد تا دزدان آن مناطق را دستگير کرده يا از بين بيرند. يکي ديگر از تدابير امنيتي عضد الدوله گروگان گيري سران قبايل غارتگر بود. وي تني چند از سران قبايل را روانه زندان مي کرد و هر چند وقت يک بار، گروگان ها را با عده اي ديگر از آنها جايگزين...

FarshadR · 3/12/17

مرحوم شيخ مفيد در دولت آل بويه، با عظمت و کرامت بود و عضد الدوله بارها به زيارت وي رفت و شيخ صدوق که با دعوت رکن الدوله به ري آمد. سيد رضي ـ يکي از بزرگترين دانشمندان شيعي آن زمان ـ به فرمان بهاء الدوله ديلمي به عنوان نقيب علويان عراق و قاضي القضاه حکومت آل بويه منصوب شد. همچنين مي توان از علماي برجسته اي چون سيد مرتضي، شيخ طوسي و ابن جنيد اسکافي نام برد که با دولت آل بويه همکاري داشتند.

به جز علماي علوم ديني، استخري جغرافيدان، ابوالوفاي بوزجاني رياضي دان، النسوي که اعداد هندي را رايج کرد، يماني فخر الدوله يک رصد خانه براي آنان در بغداد بنا نمود و بالاخره پزشکان برجسته اي چون المجوسي مورد حمايت آل بويه بودند.

کتابخانه هاي شيراز، ري و اصفهان نيز که به وسيله دولتمردان آل بويه بنا گرديده...

FarshadR · 3/12/17

افول آل بويه
با در نظر گرفتن محبوبيت و موقعيت يک سؤال پيش مي آيد و آن اين است که چه شد که آل بويه با آن همه اقتدار و عظمت رو به افول و نابودي نهاد؟

با گذري کوتاه بر تاريخ آل بويه مي توان چند عامل را در افول آنها تأثيرگذار دانست:

1- اختلافات خانوادگي
از بين رفتن روح اطاعت از پيشگامان و پاره شدن زنجير هاي اتحاد ميان سران و زمامداران و نابود شدن وحدت خانوادگي ميان دولتمردان مهمترين عامل در زوال آل بويه بود. در سال هاي پاياني دولت عضد الدوله جرقه هايي از اين گونه مسايل در ميان زمامداران بويه اي زده شد؛ ولي عضد الدوله با کياست و آينده نگري آنها را برطرف کرد.

پس از فوت عضد الدوله برخي از حاکمان و فرمانروايان مناطق مختلف ايران و عراق که ارتباط خانوادگي و نسبت فاميلي، با يکديگر داشتند، بر...

ادیان تاریخ تشیع در ایران

گزینه‌های بیشتر

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

FarshadR

موضوعات مشابه

کاربران بازدید کننده از موضوع (تعداد: 0)

کاربران در حال مشاهده موضوع (تعداد: 1, کاربر: 0, مهمان: 1)