تاریخ ایران مهمترین عوامل سقوط دولت اشکانی و روی کار آمدن ساسانیان

[Sara_D]

بدیهی است این واقعیت را نمی توان نادیده انگاشت که در طول عمر امپراطوری اشکانی که از دویست و پنجاه سال پیش از میلاد مسیح (سال تاسیس دولت پارتیان در شمال خاوری ایران) تا سال ۲۲۴ پس از میلاد مسیح (سال شکل گیری دولت ساسانی به وسیله اردشیر بابکان در مرکز و جنوب غرب ایران)، یعنی اندکی کمتر از پنج سده […]بدیهی است این واقعیت را نمی توان نادیده انگاشت که در طول عمر امپراطوری اشکانی که از دویست و پنجاه سال پیش از میلاد مسیح (سال تاسیس دولت پارتیان در شمال خاوری ایران) تا سال ۲۲۴ پس از میلاد مسیح (سال شکل گیری دولت ساسانی به وسیله اردشیر بابکان در مرکز و جنوب غرب ایران)، یعنی اندکی کمتر از پنج سده و دقیقاً چهار صد و هفتاد و چهار تا چهار صد و هفتاد و شش سال، اشکانیان عمدتاً با قدرت و سیاست، درایت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

این واقعیت که بسیاری از مورّخان به آن اذعان دارند، بدین معنی که اشکانیان به مراتب از ساسانیانوطن پرست تر بودند و اگر اشکانیان از بخشی از امکانات اقتصادی و شرایط رفاهی عصر ساسانی، بهره مند می بودند حتی یک شکست را از رومیان تحمل نمی کردند. آرتور امانوئل کریستن سن مورخ، خاورشناس و ایران شناس دانمارکی در مقایسه اشکانیان و ساسانیان بر این باور است که اشکانیان با بسیاری نابسامانیهای به جای مانده از فرمانروایان غاصب و متجاوز یونانی چه در زمان حضور این بیگانگان در ایران و چه پس از بیرون راندنشان توسط اشکانیان از ایران زمین دست و پنچه نرم کرده و بر کلیه نابسامانیها و ناملایمات پیروز شده و فایق آمدند. اشکانیان تا اواخر سده سوم پیش از میلاد حضور پراکنده بقایای سلوکیان را در ایران به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

اشکانیان وارث سرزمینی به نام ایرانشهر (ایران، کشور ایرانیان) بودند که تا چندی پیش از روی کار آمدن شان تقریباً همه معیارها چه سیاسی- مذهبی و چه نظامی- اقتصادی با فرهنگ یونانی- هلنی در هم آمیخته بود و تفکیک و تصفیه آن نه تنها کار آسانی نبود، بلکه در آغاز نا ممکن به نظر می رسید. رسیدن به این هدف یعنی زدودن مظاهر و نشانه های فرهنگ یونانی از دامان فرهنگ و آداب ایرانیان به برنامه ریزی، تدبیر، مشارکت عمومی مردم ایران و پشتیبانی بی دریغ آنان و نیز به زمان درازی نیاز داشت. پایگاه ناسیونالیستی و پیوند ناگسستنی و عشق و علاقه اشکانیان به ایران و ایرانیان، اراده خلل ناپذیر و آهنین آنان را برای رسیدن به اهداف فوق در برابر متجاوزان یونانی روز به روز مستحکم تر می نمود.
این واقعیت البته گفتنی است و بدون...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

ابن مقفّع این اثر بی نظیر و بسیار ارزشمند را از زبان پهلوی به عربی ترجمه کرده، ولی از اصل خداینامه و ترجمه عربی ابن مقفّع چیزی و نشانه ای در دست نیست .
این نیز گفتنی است که پرورش یافتن بیش از سه نسل ایرانیان در فرهنگ یونانی حاکم بر ایران دگرگونیهای بزرگ و زیان آوری را در عرصه های فرهنگی و ایرانی برای ساکنان این مرز و بوم به بار آورد، این است که در طی سده یکم تا نیمه دوّم سده دوّم و نخستین دهه سده سوم میلادی پادشاهان اشکانی به ناچار نشانه هایی از بی توجهی به سنن باستانی از خود به جای نهاده اند که از علل عمده آن در تاریخ رقابت میان ایرانیان سنّت گرا و معتقد به آداب و آیین کهن ایرانی و پیروان کیش مسیح بوده است.
همین وضع یکبار دیگر در زمان یزدگرد اول ساسانی که از سال ۳۹۹ تا ۴۲۰ پس از میلاد...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

آنکه تاج و تخت اشکانیان را به دست آورد و به خویش اختصاص داد، اردشیر بابکان بود و خود او در اصل پیرو کیش ناهید پرستی در تاریخ معرفی شده و پدران و نیاکان وی از دیرباز کلید داران معبد آناهیتا در استخر فارس بوده اند . به سخن دیگر همان گونه که در مباحث دیگر خواهد آمد، بیناگذار دولت ساسانی اندیشه تجدید حیات برای دین قدیم ایرانیان را از تنسر روحانی موبد مشاور خویش به مورد اجرا گذاشت، زیرا خود او همان گونه که آمد از پیروان آیین آناهیتا بود.
نباید پنداشت که اردشیر بابکان بی آنکه از یاوریها و راهنماییها و رایزنیهایش با تنسر بهره بگیرد، توانایی آن را داشت که زمام امور را از دست شهریاران اشکانی بگیرد و بر تخت سلطنت بنشیند. آن گونه که در منابع و تحقیقات مربوط به عصر اشکانی و ساسانی آمده است، تنسر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

ابوعلی مسکویه رازی ملقّب به ابن مسکویه در کتاب خود که اثر ارزنده ای از این مورخ مسلمان و ایرانی الاصل است به نام تجارت الامم، تنسر را مشاور ویژه و راهنمای دلسوز و فداکار و بزرگ اردشیر در امور دینی و سیاسی معرفی کرده است . تنسر در مقام روحانی بزرگ و به سخن دیگر بزرگترین پیشوای دینی صدر ساسانی لقب «پوریوتکیش» را نیز داشت و وی را هیربد هیربدان نیز گفته اند، یعنی وی دارای مقام ریاست آتشکده های ساسانی و ناظر مطلق و تام الاختیار بر دیگر اماکن دینی ساسانی بود. این روحانی پرکار و پر تلاش که آوازه او در طول مطالعات تاریخ عهد باستان از جمله تاریخ ساسانیان همه منابع و مآخذ تاریخی را تحت الشعاع خود قرار داده است، شخصی متدیّن، مصمّم و خودکامه بوده و هیچ کس و هیچ عاملی نمی توانست بر اراده او تاثیر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

این تنسر بود که به استناد منابع تاریخی در پیشبرد کار اردشیر سعی بلیغ و تلاشی پی گیر و خستگی ناپذیر نمود و کوشید تا ناهمواریها و مشکلات را از پیش پای اردشیر برداشته و او را در این راه کامیاب گرداند. تنسر شرایط را به گونه ای اطمینان بخش برای اردشیر چنان میسّر نمود تا اردشیر که شخصی نظامی و با پشتکار و قاطعیت بود بر همه والیان و حکّام ولایت چیره گردد و چنین نیز شد.
در آثار مسعودی (علی بن الحسین المسعودی) مورخ بزرگ مسلمان به ویژه در کتاب معروف مروج الذهب که به سال ۳۳۲ هجری قمری تالیف شده است و نیز در اثر برجسته دیگر خود به نام التنبیه والاشراف که سیزده سال بعد یعنی در سال ۳۴۵ هجری قمری تالیف گردیده، به طور گسترده و به تفصیل درباره تنسر، برنامه های وی و اندیشه های او به عنوان یک روحانی بزرگ و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

این پیش بینی زمانی در بسیاری از منابع و مآخذ تاریخی با اشاره به عصر اسکندر مقدونی ذکر شده و تایید گردیده است. اردشیر پس از احراز مقام سلطنت و تکیه زدن بر تخت پادشاهی اشکانیان و تصاحب تاج و اورنگ شاهنشاهی ایران نیز از رایزنی با تنسر بی نیاز و لحظه ای از آن غافل نبود و درباره چگونگی وضع، نگارش و تدوین قوانین دینی و اداره امور کشور و مقّررات متعلّق به آن با تنسر به رایزنی می پرداخت.
در منابع آمده است که گاهی این روحانی قاطع و سختگیر چنان اردشیر را در فشار و تنگنا قرار می داد که پادشاه نوپای ساسانی، توان انجام خواسته های تنسر را نداشت و تنگی این گونه عرصه ها بر بنیانگذار دولت ساسانی، راهی جز گردن نهادن به اراده تنسر را برای او باقی نمی گذاشت. تنسر را برخی از مورخان چهره ای معتبر و سازش...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

بدین گونه نقش این روحانی قدرتمند و متفّذ در شکل گیری دولت ساسانی هم زمان تضمینی برای بقای آن دولت برای مدتی قریب به پنج سده بود. نظیر تنسیر دانشمند دیگری که وی نیز روحانی و رئیس انجمن مغان (مگوستان) در آغاز کار ساسانیان در تاریخ به طور مستند حضوری قاطع و بلامنازع داشته است. برخی از پژوهشگران این احتمال را می دهند که این دو شخص یک چهره، دارای دو نام گوناگون بوده اند. کرتیر یا کردر بنا به روایات پاره ای از مورخان برجسته عرب در زمان شاپور یکم (۲۴۱ تا ۲۷۲ میلادی) و جانشین وی هرمزد یکم و پس از وی بهرام یکم و سپس بهرام دوم که به خواست کرتیر مانی نقّاش را اعدام کرد، در کمال قدرت و هوشیاری نظریه پرداز (تئوریسین) بود. وی در کتیبه معروف خود به نام سنگ نیشته کرتیر چنین اظهار داشته است: من در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Sara_D]

کرتیر در کتیبه معروف خود می افزاید: من یهود ، شمن ، برهمن ، نصارا ، زندیک و موکتیک و …. را زدم یعنی از بین بردم و با قاطعیت قطع و قمع کردم و دین زرتشت را نیرو و قوام بخشیدم و موجب رونق دوباره اماکن دینی و آتشکده ها شدم. یکی از مطالب و مباحث بسیار مهم و عمده ای که در مورد اشکانیان باید به جد مورد بررسی قرار گیرد، ولی در این متن به صورت محدود می توان به آن پرداخت، بررسی دین و سیاست مذهبی پارتیان است. این ادّعا و سخن کاملاً درست و بجاست که پارتیان تعصّب دینی نداشته اند، ولی با توجه به عملکرد فرمانروایان اشکانی، این ادّعا در مورد همه شاهان اشکانی صادق نیست و همه پادشاهان اشکانی نسبت به مسائل و امورات دینی ایران و امیران بی تفاوت نبوده اند. برخی از مورّخان باوری بس نادرست را اشاعه داده اند...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.