غیر پارسی ادبیات پشتو

[ABCDEFGH]

به نام خدا
آشنایی با ادبیات پشتو
​

آثار ادبی پیش از اسلام به این زبان به‌دست نیامده است. آنچه که مورخان و زبان‌شناسان تایید کرده‌اند، این است که نخستین اثر به زبان پشتو در قرن شانزدهم میلادی نوشته شده‌است.در کتاب پته خزانه (گنجینهٔ پنهان) ادعا می‌شود که برخی از منظومات و اشعار پشتو به قرن دوم هجری تعلق دارد. قدیمی‌ترین ادعای این کتاب مربوط می‌شود به شاعر پشتو امیر کرور و دارای یک منظومهٔ حماسی، پسر امیر پولاد سوری که به سال ۱۳۹ ه‍. ق/ ۷۵۶ م در مندشِ غور امیر بود. البته اصالت این کتاب ازسوی پژوهشگران و زبان شناسان رد شده‌است. عبدالحی حبیبی، پژوهشگر افغان، مدعی می‌شود که آن کتاب در ۱۳۲۲ ه‍.ش...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

شاعران​

بر اساس ادعای مؤلف کتاب پته خزانه تاریخ ادبیات پشتو از قرن دوم هجری/هشتم میلادی امیر کرور آغاز شده است. اما به طور عالم پژوهشگران، پشتوشناسان و مورخان اصالت کتاب را رد کرده‌اند و آن جعلی می‌دانند که در دهه چهل میلادی، یعنی کمی قبل از ادعای کشف، جعل شده است. اما آنچه که مورخان و زبان‌شناسان تایید کرده‌اند، این است که نخستین اثر به زبان پشتو در قرن شانزدهم نوشته شده‌است.
به علاوه بنابر ادعای پته خرانه، دیگر از شعرای قدیم که اشعار وی را پته خزانه از کتاب لرغونی پشتانه (Larghoni Pashtanah) یعنی افغان‌های...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

بعد از سال هزار هجری شعراء و مصنفان بزبان پشتو سخن گفته‌اند از آن جمله:​

• خوشحال‌خان خَتَک (۱۶۱۳–۱۶۹۴)​
• عبدالرحمن بابا متولد بسال ۱۰۴۲ ه‍. ق. / ۱۶۳۲ م.​
• حمید مهمند متوفی در حدود سال ۱۶۹۰ م.​
• پیرمحمد کاکر متوفی در حدود سال ۱۷۷۰...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

کلید کامرانی تألیف کامران‌خان‌بن سدوخان سرسلسلهٔ قوم سَدوزائی است که بسال ۱۰۳۸ ه‍. ق. / ۱۶۲۸ م. آن را در شهر صفای قندهار نوشته و شرح حال بسی از شعرا و بزرگان افغان را در آن نگاشته‌است.
حفهٔ صالح تألیف ملااله یا رالکوزائی که تذکرهٔ رجال مشهور افغان است در حدود سال ۱۵۹۰ م.
سلوک الغزاة تألیف ملامست زمند در حدود ۱۶۱۰ م. حاوی مضامین تبلیغی دربارهٔ جهاد.
پته خزانه یعنی گنجینهٔ پنهان تألیف محمدبن داودخان هوتک تذکرةالشعرای مهم زبان پشتو که در سال ۱۱۴۲ ه‍. ق. / ۱۷۲۹ م. در قندهار به امر شاه حسین هوتک نوشته و این کتاب در سال ۱۳۲۳ در کابل به تصحیح و تحشیهٔ عبدالحی حبیبی از پشتو تولنه نشر شده‌است. محمد هوتک متولد بسال ۱۰۸۴...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

از عصر احمدشاه بابا پشتو در افغانستان زبان دربار شاهان بوده و اولین کتاب درسی آن را در عصر احمدشاهی پیرمحمد کاکر بنام معرفةالافغانی نوشته‌است بعد از آن اولین دستور افعال زبان پشتو در سال ۱۲۲۰ ه‍. ق. / ۱۸۰۵) در هند بنام ریاض‌المحبة از طرف نواب محبت‌خان پسر حافظ رحمت‌اللهخان مشهور قوم بریخ افغان نوشته شده و نواب‌الله یارخان پسر دیگر حافظ رحمت‌خان بسال ۱۲۲۲ ه‍. ق. / ۱۸۰۸ م. کتاب لغات پشتو را بنام عجائب‌اللغات نوشت.
در حدود سال ۱۲۹۰ ه‍. ق. / ۱۸۷۳ م. امیر شیر علیخان القاب مأمورین و عناوین عسکری را به پشتو ترجمه کرد و بعد از سال ۱۳۰۰ ه‍. ق. / ۱۸۸۲ م. کتب بسیار بزبان پشتو در کابل نشر شد بعد از...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

تمام
​