متفرقه قالب‌های شعری

[Arefeh.h]

قالب های شعری سنتی:
مثنوی :
شعری است بر یک وزن با بیت های مصرع ، که هر بیت قافیه ای جداگانه دارد . و چون هر بیت دارای دو قافیه است آن را مثنوی ( مزدوج یا دوتایی) نامیده اند . شعری که در آن هر بیت قافیه هایی مستقل و جدا از ابیات دیگر داشته باشد مثنوی ،یا دوگانی نام دارد.
مثنوی به سبب امکان نوکردن قافیه در هر بیت برای سرودن منظومه های بلند مناسب تراست. مثنوی از قدیمترین قالبهای شعر فارسی و مخصوص زبان فارسی است و در همه ادوار از آن استفاده می شده است .
موضوع مثنوی :
حماسی و تاریخی : شاهنامه فردوسی،اسکندر نامه نظامی
اخلاقی و تعلیمی: بوستان سعدی
عاشقانه و بزمی: خسرو شیرین نظامی، ویس و رامین فخرالدین اسعد گرگانی
عارفانه : مثنوی معنوی مولانا ، منطق الطیر ، عطار نیشابوری...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Arefeh.h]

گونه‌ها یا قالب‌های شعر نو فارسی​

1. شعر نیمایی
2. شعر سپید
3. شعر حجم
4. شعر موج نو
5. شعر ناب
6. شعر کودک و نوجوان
7. دهه شصت و موج سوم
8. شعرهای نگاره‌ای
9. شعر دهه هفتاد
10. شعر پست‌مدرن
11. شعر فرانو
12. فراشعر

 

[Arefeh.h]

شعر نیمایی سبکی از شعر معاصر فارسی است که نخستین نمونه شعر نو در ادبیات فارسی بوده و برآمده از نظریه ادبی نیما یوشیج شاعر معاصر ایرانی است.

تحولی که یوشیج انجام داد در دو حوزه فرم و محتوای شعر کلاسیک فارسی بود. با انتشار شعر افسانه نیما مانیفست شعر نو را مطرح کرد که تفاوت بزرگ محتوایی با شعر سنتی ایران داشت.

 

[Arefeh.h]

شعر سپید یا شعر شاملویی گونه‌ای از شعر نو فارسی است که در دهه سی شمسی و با مجموعهٔ هوای تازه از احمد شاملو ظهور پیدا کرد و شاید بتوان آن را با شعر آزاد (به فرانسوی: vers libre) در ادبیات کشورهای غربی مقایسه کرد. تفاوت عمده این آثار با نمونه‌های قبلی شعر نو در فرم شعر بود. در این سبک عموماً وزن عروضی رعایت نشده ولی آهنگ و موسیقی نمود دارد.

در دسته‌بندی شعر نو فارسی، گاهی به هر شعر که در قالب شعر نیمایی نگنجد شعر سپید می‌گویند.

برخی از منتقدان متاخر شعر سپید مانند محمد مستقیمی شعر سپید را پالاییده ترین نوع شعر فارسی می دانند که خود را از موسیقی و همه ی چیزهای دیگر آزاد کرده است. وی در کتاب آیینه پردازان خود با این تعریف از شعر که کلامی است مخیل درباره شعر سپید یکی از دلایل خوانده شدن این...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Arefeh.h]

شعر حجم گونه‌ای از شعر نو فارسی است که از سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۴۷ رسماً موجودیت خود را اعلام کرد و یدالله رؤیایی و تنی چند از شاعران از جمله پرویز اسلامپور در آن سال‌ها بیانیهٔ شعر حجم را نوشتند که برای نخستین بار در نشریهٔ ادبی بارو (۱۳۴۸) منتشر شد.[۱]

شعر حجم شکل سازمان‌یافته و پالایش‌شدهٔ شعر موج نو بود که توسط احمدرضا احمدی در سال ۱۳۴۱ با کتاب طرح و توجه اسماعیل نوری‌علا‌ به شعر او، شکل گرفته بود، ولی ظاهراً این نکته‌ای نیست که مورد تأیید حجم‌گرایان اولیه بوده باشد؛ اگرچه نگاهی به مطبوعات آن سال‌ها و ردیابی و بررسی اجمالی چگونگی شکل‌گیری شعر حجم این واقعیت را روشن می‌کند.[۲]

 

[Arefeh.h]

شعر موج نو گونه‌ای از شعر معاصر است که مقید به عروض و قافیه یا ریتم کلامی نیست. توسط بیژن الهی و احمدرضا احمدی با انتشار کتاب شعری با نام «طرح» از احمدی و انتشار مجله‌ای به نام «ترفه»، که شعرهای بیژن الهی را منتشر می‌کرد، بنیان گذاشته شد

 

[Arefeh.h]

شعر ناب جریانی در شعر نو ایران است که توسط منوچهر آتشی در سال‌های دههٔ ۱۳۵۰ بنیان گذاشته شد.

منوچهر آتشی در نیمهٔ اول دههٔ پنجاه مسئول صفحهٔ شعر مجلهٔ تماشا وابسته به رادیو و تلویزیون بود. وی با معرفی شاعری به نام آریا آریاپور (حمید کریم‌پور) از او به عنوان یکی از شاعران «شعر ناب» نام برد. پس از آن شاعران دیگری نیز به این جریان پیوستند؛ شاعرانی جوان که اغلب اهل مسجد سلیمان بودند و به گفتهٔ شمس لنگرودی اغلب آنان متأثر از شعر هوشنگ چالنگی و بعضاً متأثر از شعر بیژن جلالی بودند.

با معرفی آریا آریاپور در مجلهٔ تماشا و دفاع شورانگیز منوچهر آتشی از شعر او، شاعران جوانی که شعرشان به لحاظ زیبایی‌شناسی در این حوزه از شعر موج نو قرار می‌گرفت و بعضاً نیز با «کارگاه شعر» اسماعیل نوری‌علاء...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Arefeh.h]

شعر موج سوم یا شعر دههٔ شصت گونه‌ای از شعر نو فارسی است که اولین بار در دی‌ماه ۱۳۶۶ توسط فرامرز سلیمانی اعلام موجودیت کرد.
شعری که از آن به عنوان شعر دههٔ هفتاد نام برده می‌شود، شامل چند طیف از آثار شاعرانی است که نه لزوماً از اواخر دههٔ ۶۰ یا اوایل دههٔ هفتاد نوشتند و انتشار اشعارشان را آغاز کردند، بلکه نمود پختگی کارشان در این دهه مطرح شده‌است.

دههٔ هفتاد با تلاش شاعران جوان از سویی مطرح و از سویی دچار هرج و مرج شد، شاعران دهه‌های ۴۰، ۵۰ و ۶۰ با گذار از مرحلهٔ انقلاب و جنگ ناگزیر به فراواقع‌گرایی (سوررئالیسم) با به‌کارگیری خرق عادت و حس آمیزی پناه بردند، این شاعران رفته رفته آرایه‌های ویژه‌ای با شعرشان رصد کردند که شعرهای «چندصدایی»، با تم گریز از مرکز و اسکیزوفرنیکال و «شعر نگاره ای»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Arefeh.h]

شعر پسانوگرا یا شعر پست‌مدرن یکی از جریان‌های نو در حوزهٔ شعر است.[۱]از ویژگی‌های اصلی شعر پسانوگرا می‌توان به ساختارشکنی، معناگریزی، نگاه متفاوت، چندصدایی (یا پلی‌فونی) و تصویر اسکیزوفرن، جدال با سنت و به چالش کشیدن فراروایت‌ها اشاره کرد و همچنین کلاژ، بی قاعدگی (فقدان نظم مرکز محور)، رشد غیر خطی، ساختار نامتمرکز، عدم توازن، عدم قطعیت (شک اندیشی)، ذهن گرایی (تجرید گرایی)، ایهام، انتزاع (آبستره)، تکرار و تسلسل، دو پهلویی و جریان سیال ذهن، از جمله مولفه‌هایی می‌باشد که در شعر پسانوگرا رایج است.

یکی از عناصری که در غزل‌های پست مدرن به چشم می‌خورد «شکست روایت» است، یعنی دیگر ساختار خطّی و روایی بر غزل حکمفرما نیست. در غزل کلاسیک واحد شعر، مصرع یا بیت است، امّا در غزل پست مدرن شبیه جریانهای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Arefeh.h]

شعر فرانو یک جریان نو در شعر معاصر است که متأثر از شعر دهه هفتاد بوده و پس از افول آن، با درون‌مایه و محتوای طنزگونه به عرصه آمد.فرانو از سال ۱۳۸۱ توسط شاعر آستارایی اکبر اکسیر بنیان شده‌است. فرانو با کلمات ساده، ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات عامیانه بازی می‌کند تا مفهوم خود را ادا کند. فرانو مانیفست دارد که در کتاب بفرمایید بنشینید صندلی عزیز از اکبر اکسیر آمده‌است.[۱] جریان شعری پست‌مدرن در کنار سایر جریان‌های نوظهور از اوایل دهه هفتاد تکوین و تاکنون ادامه یافته‌است. رضا براهنی متعاقب ترجمه آثار فلسفی و ادبی غربی در سال‌های نخست دهه هفتاد و داغ شدن مباحث فلسفی و سیاسی جدید، جریان شعری تازه به نام شعر پست‌مدرن مطرح کرد و با تربیت شاگردان جوان و سرودن یک مجموعه شعر به نام «خطاب به پروانه‌ها»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.