صنایع دستی ایران صنایع دستی سیستان و بلوچستان

[بابای دخترش]

سوزن دوزی
سوزن‎دوزی هنر تزئین پارچه است و سابقه‌ای طولانی و به دارازی قدمت تاریخ این دیار دارد. این هنر با نام بلوچی‌دوزی هم شناخته می‌شود و جلوه‌ای دیدنی و خیره‌کننده دارد. هنرمندان روی پارچه‌های ساده با نخ‌های رنگی و به کمک قلاب و سوزن طرح‌هایی می‌زنند. طرح ها در سوزن‌دوزی ذهنی هستند و از رویاها الهام می‌گیرند و به همین جهت سوزن‌دوزی را بازتاب دردها، آمال و آرزوهای زنان بلوچ می‌دانند. سوزن‌دوزی را بر روی لباس، سفره عقد، روتختی، کوسن، سجاده، رومیزی، پشتی و یا حتی لباس و ... انجام می‌دهند.

 

[بابای دخترش]

خامه دوزی
خامه دوزی همان سوزن‌دوزی است که در آن از نخ ابریشم استفاده می‌شود. از این هنر برای تزئین لباس، جانماز، انواع دستمال و سفره‌ها استفاده می‌کنند.

 

[بابای دخترش]

سفالگری | هنر جهانی سیستان و بلوچستان
سفالگری از هنرهای بسیاری قدیمی در سیستان و بلوچستان است و سفال‌های کشف شده در شهر سوخته به خوبی قدمت این هنر را نشان می‌دهند. روستای کلپورگان از توابع شهرستان سراوان مهم‌ترین مرکز تولید سفال به شمار می‌رود و با عنوان موزه زنده سفال کلپورگان از سال 1396 ثبت جهانی شده است. این روستا تنها موزه زنده سفال در جهان است و این هنر بیش از 3000 سال در آن قدمت دارد.

 

[بابای دخترش]

پریواردوزی
پریواردوزی یا پلیواردوزی، نوعی سوزن‌دوزی یا گلدوزی روی پارچه است. جلوه این هنر بیشتر در قسمت حاشیه روسری و اشارپ زنان بلوچی دیده می‌شود؛ اما در بخش‌هایی از استان این هنر را برای تزئین قسمت‌های پیش سینه، سرشلوار و دورآستین، کلاه، عرقچین، سرمه‌دان، بازوبند، جلد دعا و ... هم به کار می‌برند.

بیشتر اهالی بومی سیستان و بلوچستان و روستاهای شهرستان سراوان و ایرانشهر به این هنر مشغول هستند و از آن کسب درآمد می‌کنند.

 

[بابای دخترش]

سیاه دوزی
سیاه‌دوزی نوعی سوزن‌دوزی با استفاده از نخ سیاه رنگ ابریشمی است که برای تزیین سرآستین و پیش سینه لباس‌ها به کار می‌رود. در این هنر با دوخت دندان‌موشی ِ بهم چسبیده نقش‌هایی مثلثی شکل روی لباس می‌زنند و گاهی بین دوخت دندان‌موشی از دوخت زنجیره هم استفاده می‌کنند.

 

[بابای دخترش]

سکه دوزی و آینه دوزی
آینه‌دوزی و سکه‌دوزی به هنر دوختن آینه و سکه در سایزهای مختلف در کنار پولک در لباس‌های محلی، جلیقه، روتختی و ... گفته می‌شود. این هنر دومین هنر محبوب سیستان و بلوچستان بعد از سوزن‌دوزی است و گاهی در کنار ابریشم‌دوزی، قیطان‌دوزی و بخیه‌های تزئینی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این هنر در مراسم عروسی کاربرد زیادی دارد و در رختخواب و جهیزیه عروس یا حتی گردنبند شتر برای تزئین در عروسی به کار می‌رود. به جز سکه و آینه از منجوق و مروارید، پولک، خرمهره، دکمه صدفی، نوار یراق و پارچه وسایل مورد نیاز برای این هنر هستند.

 

[بابای دخترش]

دودنی بافی
دودنی‌بافی یکی از هنرهای تاریخی و دانش ساختن تورهای تزئینی با گیاه علفی است؛ گیاهی با برگ‌های ساده منقسم و گل‌های زرد متمایل به سفید که در اکثر نقاط استان رویش دارد. از این هنر در گذشته در تزئین خانه و گاهی هم به عنوان دفع چشم‌زخم از مال و جان استفاده می‌کردند.

 

[بابای دخترش]

خولک بافی
برای خولک‌بافی از ساقه‌های نی استفاده می‌شود و سایه‌بان، پرده و توتن (نوعی قایق حصیری) را با استفاده از این هنر تهیه می‌کنند. روستاهای حاشیه کوه خواجه و شهرستان زابل از مهم‌‌ترین مراکز تولید محصولات خولک‌بافی هستند.

 

[بابای دخترش]

تگرد بافی
در منطقه بلوچستان، حصیری به نام تگر وجود دارد که از داز (برگ درختان خرمای وحشی) تهیه می‌شود. سواس (صندل)، کچو (خورجین)، روپگ (جارو)، پروند (کمربند جهت بالا رفتن از درخت نخل)، سمان (زیرانداز)، سفت (جانماز)، کپات(سبد کوچک) از محصولات این هنر هستند.

 

[بابای دخترش]

سیس بافی
سیس رشته‌هایی از الیاف است که در اطراف تنه درخت خرما می‌روید و به آن گیس درخت خرما گفته می‌شود. در سیس‌بافی از این الیاف برای تهیه برخی از ملزومات زندگی استفاده می‌شود که از میان آنها می‌توان موارد زیر را نام برد:

تک: نوعی زیرانداز حصیری
نولک: نوعی سبد دسته‌دار برای حمل علوفه و ماهی
سوند:نوعی حصیر برای ایجاد حصار و محدود کردن فضا
کتل : نوعی زنبیل
قفس برای نگهداری مرغ
انواع طناب
کلاهک آباژور