تاریخ ایران فرورتیش جانشین دیاکو

[نیلوفر عظیمی]

فرَوَرتیش (فارسی باستان: فْرَوَرتی، اوستایی: فْرَوَشی، یونانی: فرااُرتِس، بابلی: پَرومَرتیش، عیلامی: پیرومَرتیش) دومین شاه ماد بود. بهگفتهٔ هرودوت فرورتیش پسر دیاکو بود و قبایل مادی را متّحد و به یک کشور تبدیل کرد.



دوران سلطنت فرورتیش از سال ۶۷۵ تا۶۵۳سال پیش از میلاد گفته شده.

تاریخ تاج گذاری: ۶۷۵ سال پیش از میلاد.

پیشین: دیاکو

جانشین: هووخشتره

درگذشت: ۶۵۳سال پیش از میلاد

فرزندان: هووخشتره

دودمان: ماد

نام پدر: دیاکو



وی که به همراه دیاکو و خانواده‌اش به آشور تبعید شده بود، به احتمال قوی در خاک آشور تربیت شد. بعدها وی خداوند ده ایالت بیتکاری [پ ۱] در ناحیهٔ همدان کنونی، به مرکزیت کار-کشی شد. گمان می‌رود آشوریان خود از روی عمد وی را به این مقام منصوبکرده‌باشند تا اولاً وی را...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

نام فرورتیش در زبان اوستایی فْرَوَشی و در زبان فارسی باستان فْرَوَرتی آمده‌است. در پارسی میانه (زبان پهلوی) هم فْرَوَرد و فْرَوَهْر خوانده می‌شده‌است.
هرودوت تاریخ‌نگار معروف یونانی نام وی را به صورت فرااُرتِس ضبط کرده‌است. از آن‌جا که در زبان یونانی f و -va- را به ترتیببه صورت ph و -o- ادا می‌کرده‌اند، لذا فرورتیش دقیقاً با فرااُرتس یونانی مطابق است. در متون بابلی از وی به نام پَرومَرتیش‌ یاد شده‌است و در عیلامی هم به صورت پیرومَرتیش آمده‌است چرا که در زبان‌های بابلی و عیلامی f و v به ترتیب به صورت p وm ادا می‌شدند.
هرلد والتر بیلی، ایران شناس انگلیسی ریشهٔ این واژه را از ریشهٔ ایرانی -var (پوشش، محافظت) و -fra (پس راندن) می‌داند و معنیاصلی اولیهٔ واژهٔ را «دلاور حفاظت‌کننده» عنوان...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

تبار
فرورتیش یکم (فرماندار قبیله‌ای) »»» دیاکو (شاه ماد) »»» فرورتیش دوم(شاه ماد) »»» هووخشتره (شاه ماد)
فرورتیش فرزند دیاکو و دومین شاه ماد بود که همهٔ اطلاعات مربوط به او، از هرودوت به ما رسیده‌است. به گفتهٔ هرودوت، فرورتیش پسردیاکو بود و همهٔ قبایل مادی را متحد و به یک کشور تبدیل کرد. از شواهد چنین پیداست که پس از مرگ دیاکو، وی رهبری قبایل مادی رابرعهده گرفت. برخی منابع بر این باورند نام فرورتیش در خاندان دیاکو رایج نبوده و نام وی را همان خشثریتَه می‌دانند و ادعای هرودوترا در مورد نام فرورتیش و نیز نام پدر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

بسیاری از پژوهشگران، با توجه به تقویم‌ها و اسناد و محاسبات میان رودان و به‌ویژه آشوریان، زمان سلطنت فرورتیش را بین سال‌های۶۷۵ تا ۶۵۳ پیش از میلاد می‌دانند ولی بعضی دیگر از پژوهشگران زمان حکومت او را بین سال‌های ۶۵۵ تا ۶۳۳ پیش از میلادمی‌دانند. با اینحال برخی از دانشمندان به کلی این نظرات را رد می‌کنند و بر این باورند که فرورتیش از سال ۶۷۸ تا ۶۲۵ پیش از میلاد،یعنی به‌مدت پنجاه و سه سال حکومت کرده‌است.

در نخستین سال‌های سلطنت فرورتیش، سکاها که در ناحیهٔ بین دریای مازندران و قفقاز زندگی می‌کردند از طریق گذر دربند قفقاز، بهسرزمین ماد وارد شدند و بخش‌هایی از خطهٔ ماد را به اشغال خود درآوردند.

به‌قضاوت هرودوت، شاهان ماد به ترتیبِ سال‌های زیر فرمانروایی کردند:



دیاکو

سال...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

هرودوت می‌گوید: «فرورتیش پس از به‌دست گرفتن قدرت، به حکمرانی بر مادها بسنده نکرد و به سرزمین پارس‌ها حمله برد و توانستآن‌ها را شکست دهد که موجب نیرومندی بیشتر مادها شد و به او این امکان را داد تا آسیا را نیز مطیع خویش سازد؛ از این رویسرزمین‌های مشرق و جنوب ماد را تصرف کرد و به همهٔ ملل و اقوام، یکی پس از دیگری حمله کرد و اقوام بسیاری را فرمانبردار و همراهمادها کرد و زمینه را برای حمله به حکومت‌های نیرومندی از جمله سرزمین آشور و امپراتوری قدرتمند و گستردهٔ آن فراهم نمود.»

برخی از مورخان، امر انقیاد پارس‌ها توسط فرورتیش را نادرست می‌دانند و آن را به هووخشتره نسبت می‌دهند. با این‌حال فرورتیش برایجنگ با آشور ابتدا می‌بایست اظهار انقیاد یا حداقل اتحاد پیشوایان پارس را هم کسب کرده‌باشد. وی با...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

فرورتیش با آنکه سرنوشت اسارت پدرش دیاکو را دیده بود، همان راه پدرش را دنبال کرد و به آشور اعلان جنگ داد. وی که «خداوند ده» کار-کشی بود، توانست با جلب یاری مامی‌تیارشو خداوند پیشین‌ده ایالت مادای و دوساننی خداوند پیشین‌ده ایالت ساپاردا واقع درجنوب خط زنجان_قزوین کنونی که پیشوایان آن ایالات از جانب آشور بودند، در ماه نیسان (مارس_آوریل) سال ۶۷۳ پیش از میلاد،پیرامون نوروز آشوری قیامی را علیه آشور ترتیب دهد و ریاست این قیام را برعهده بگیرد.

از آن‌جا که این سه نفر در آن واحد وارد عمل شدند و با پادشاهی سکاها و منآ متحد بودند، قیام به سرعت گسترش یافت و از مرز سهایالت اولیه هم گذشت، به‌طوری‌که در اویل ماه ایار (آوریل_مه) لشکریان فرورتیش توانستند به ایالت مجاور کیشه سو برسند و دژ اصلیآن ایالت را...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

پس از خ**یا*نت پارتاتوآ به امر قیام و ناتمام ماندن آن، آشوریان توانستند ایالات کیشه‌سو و خارخار را حفظ کنند اما قدرت آشور در سهایالت اولیهٔ قیام، یعنی ایالت‌های بیت کاری، مادای و ساپاردا برانداخته شد و از آن تاریخ به بعد در منابع تاریخی به جای ذکر نام اینسه ایالت، از پادشاهی مستقل ماد یاد می‌شود و در منابع آشور هم نام پادشاهی ماد به عنوان یک کشور مستقل ذکر شده‌است.

موفقیت قیام فرورتیش و تأسیس دولت واحد توسط وی تنها می‌توانسته بر اثر هواداری و پشتیبانی مردم عادی و تودهٔ قوم آزاد ماد ازنهضت وی بوده باشد و نشان‌دهندهٔ این واقعیت است که فرورتیش و شاهان ماد به توده‌های وسیع مردم آزاد ماد متکی بوده‌اند.

پادشاهی ماد در زمان فرورتیش هنوز صورت یکپارچه‌ای به خود نگرفته بود و هنوز آن کشور مادی که در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

پیرامون سال ۶۵۲ و ۶۵۳ قبل از میلاد، امپراتوری آشور درگیر یک کشمکش داخلی و بزرگترین بحران سیاسی تاریخی خود شد. شاماشوموکین برادر آشور بانی پال پادشاه آشور علیه وی قیام کرد و توانست متحدان زیادی را — از جمله بابلیان، کلدانیان، آرامیان وعیلام — با خود همراه سازد. فرورتیش نیز فرصت را برای حملهٔ مجدد به آشور مناسب دید. او در اتحاد با پارس‌ها و کیمری‌ها در سال۶۵۳ پیش از میلاد وارد جنگ با آشور شد و به شهر نینوا، پایتخت حکومت آشور حمله کرد و ظاهراً در ابتدا پیروزی‌های ضعیفی بدستآورده بود ولی در نبردی دیگر کشته شد.

روایت هرودوت از مرگ فرورتیش هم گویای همین مطالب است، وی می‌نویسد: «فرورتیش سرگرم مطیع ساختن آسیا گشت و قومی را بعداز قوم دیگر منقاد خویش ساخت، تا این‌که علیه آشوریان لشکر کشید و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[نیلوفر عظیمی]

مرگ فرورتیش و شکست مادی‌ها، منجر به استقرار فرمانروایی سکاها در ماد شد تا این‌که سرانجام هووخشتره پسر فرورتیش توانست به۲۸ سال فرمانروایی آن‌ها پایان دهد. او تواناترین شاه ماد و اولین پادشاهی است که یک سلطنت سراسری را در ایران تشکیل داد وایران را به‌عنوان یک قدرت مهم در جهان آن زمان مطرح کرد. هووخشتره را باید بنیانگذار واقعی دولت ماد و معمار حقیقی امپراتوریایرانیان باستان دانست. وی ابتدا ارتش ماد را تجدید سازمان و نوسازی کرد و سپس با اتحاد با دولت بابل و حمله به نینوا پایتختآشوریان، توانست به عمر امپراتوری آشور خاتمه دهد. فرورتیش با الیاتس شاه لیدی جنگید و توانست سرزمین‌های فوقانی رود هالیس راتصرف کند. مورخان زمان حکومت او را بین سال‌های ۶۲۴ تا ۵۸۵ پیش از میلاد می‌دانند



منبع: ویکی‌پدیا