خط الفبای سُریانی

[Roshanak_QW]

الفبای سُرْیانی خطی است که عمدتاً برای نگارش زبان سریانی از حدود سدهٔ یکم میلادی مورد استفاده قرار می‌گیرد.[۱] این الفبا یکی از خطوط ابجد سامی محسوب می‌شود که از الفبای آرامی و الفبای تدمری گرفته شده‌است[۲] و مشابهت‌هایی با الفبای فنیقی، عبری، عربی و الفبای سنتی مغولی دارد.

سریانی از راست به چپ و به‌صورت افقی نوشته می‌شود. اکثر حروف آن به هم پیوسته‌اند ولی برخی حروف به حروف پیشین یا پسین خود نمی‌چسبند و هر واژه با یک فاصله از واژهٔ دیگر متمایز می‌شود.

همهٔ ۲۲ حرف الفبای سریانی بی‌صدا هستند، اگرچه نشانه‌های متمایزکنندهٔ اختیاری برای نشان‌دادن واکه و سایر ویژگی‌های زبانی وجود دارد.

هنگامی که زبان عربی در هلال حاصل‌خیز به‌عنوان زبان غالب تثبیت شد، متون با زبان عربی و به خط سریانی نوشته...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Roshanak_QW]

تاریخچه
با انقراض دولت تدمیر، خط پالمیری به کلی از میان نرفت. زیرا به عقیدهٔ اکثر خط‌شناسان، از نیمهٔ اول قرن اول میلادی، خط دیگری از آن مشتق شد که در تمدن خاورمیانه نقش عمده‌ای بازی کرد و هنوز به نام خط سریانی مورد استفاده است. ظاهراً نخستین اثری که به زبان سریانی در دست است، نوشتهٔ بسیار مختصری است که در بیت‌المقدس یافت شده و به زبان سریانی یا آرامی است. این خط پنداری نقطه وصلی میان پالمیری و سریانی نخستین یا استرانگلو است.

تحول استرانگلو پابه‌پای تحول مذهب پیش می‌رود. زیرا هنگامی که مسیحیان در شرق انتشار یافتند، برای ضبط آثار دینی یا برای تبلیغات خویش به سریانی روی آوردند. اولین دستهٔ این مسیحیان، پیروان نستوریوس بودند که از قرن پنجم میلادی به بعد در شرق قدرت عظیمی یافتند و خط...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Roshanak_QW]

کهن‌ترین و گونهٔ کلاسیک الفبای سریانی، استرانگلو ʾEsṭrangēlā ܐܣܛܪܢܓܠܐ‎ است که از واژهٔ στρογγύλη در زبان یونانی باستان به‌معنای مُدور مشتق شده‌است.[۴] هرچند که ممکن است برگرفته از واژهٔ ܣܪܛܐ ܐܘܢܓܠܝܐ‎ serṭā ʾewwangēlāyā باشد.[۵]

اگرچه در حال حاضر از استرانگلو برای نوشتن سریانی استفاده نمی‌شود، اما این گونه از الفبا از سدهٔ دهم میلادی همواره مورد استفاده بوده‌است. امروزه نیز برخی از انتشارات آکادمیک همچون دانشگاه لیدن برای انتشار پشیطتا و یا انتشار کتیبه‌های سریانی از استرانگلو استفاده می‌کنند.

 

[Roshanak_QW]

لهجهٔ سریانی شرقی معمولاً به گونهٔ (Maḏnḥāyā ܡܲܕ݂ܢܚܵܝܵܐ‎، به‌معنای شرقی) از الفبای سریانی نوشته می‌شود. دیگر نام‌های این گونه از خط عبارتند از (Swāḏāyā ܣܘܵܕ݂ܵܝܵܐ‎ به‌معنای محاوره، معمولاً به‌صورت معاصر ترجمه می‌شود؛ بازتاب‌دهندهٔ این است که زبان آرامی نو به این خط نوشته می‌شود، (ʾĀṯūrāyā (ܐܵܬ݂ܘܼܪܵܝܵܐ‎ به‌معنای آشوری, با نام سنتی برای الفبای عبری اشتباه نشود)، ( Kaldāyā ܟܲܠܕܵܝܵܐ‎, به‌معنای کلدانی), و، اشتباهاً، «نسطوری» (اصطلاحی که در اصل برای اشاره به کلیسای مشرق در شاهنشاهی ساسانی مورد استفاده قرار گرفته‌بود).

مدنحایا نسبت به سرتو، شباهت بیش‌تری با استرانگلو دارد.

منبع ویکی پدیا

 

[Roshanak_QW]

واکه‌ها
خط شرقی از سیستمی برای اعراب‌گذاری استفاده می‌کند که با استفاده از نقطه‌هایی در بالا و پایین حروف، واکه‌ها را مشخص می‌کند:

یک نقطه در بالا و یک نقطه در پایین حرف نشان‌دهندهٔ [a]، نویسه‌گردانی‌شده به‌صورت a یا ă که (ܦܬ݂ܵܚܵܐ‎، Pṯāḥā خوانده می‌شود)،
دو نقطهٔ مورب در بالای حرف نشان‌دهندهٔ [ɑ]، نویسه‌گردانی‌شده به‌صورت ā یا â یا å که (ܙܩܵܦ݂ܵܐ‎، Zqāp̄ā خوانده می‌شود)،
دو نقطهٔ افقی در پایین حرف نشان‌دهندهٔ [ɛ]، نویسه‌گردانی‌شده به‌صورت e یا ĕ که ܪܒ݂ܵܨܵܐ ܐܲܪܝܼܟ݂ܵܐ‎, Rḇāṣā ʾărīḵā یا ܙܠܵܡܵܐ ܦܫܝܼܩܵܐ‎, Zlāmā pšīqā خوانده می‌شود؛ همچنین گاهی به‌صورت [ɪ] تلفظ شده و به‌گونهٔ i حرف‌نویسی می‌شود)،
دو نقطهٔ مورب در پایین حرف نشان‌دهندهٔ [e]، نویسه‌گردانی‌شده به‌صورت ē که ܪܒ݂ܵܨܵܐ ܟܲܪܝܵܐ‎, Rḇāṣā...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.