تاریخ ایران روابط و مناسبات خارجی آل بویه

[امیر احمد]

روابط و مناسبات خارجی شاهنشاهی آل بویه(ساسانیان)


آل بویه( بویهیان ) سیاستی توسعه طلبانه داشتند. بویژه در دوران حکومت مقتدر عضدالدوله، و لذا هر از گاه با همسایگان خود در نزاع بودند. آنها رقبای فاطمیان مصر بودند و هیچگاه واقعا ادعاهای فاطمیان را در خصوص اصل و تبار خاندانشان به رسمیت نشناختند و فقط هنگامی نسبت به آنها نیات صلح آمیز در سر داشتند که تهدید روم شرقی را حس کردند. از حیث امور داخلی، آنها می بایست هشیاری خود را در برابر داعیان و جاسوسان فاطمی حفظ می کردند که قصد آشکارشان سرنگون کردن خلافت عباسیان بود. حمدانیان شام، پیش از ظهورآل بویه در سیاستهای بغداد دخالت کرده بودند، اما با ورود آل بویه به صحنه از بغداد بیرون رفتند و سپس در جنگ بر سر حفظ استقلالشان نیز شکست خوردند. آنها هر از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

فاطمیان. مرز غربی حکومت آل بویه را به هنگام بیشترین توسعه آن در دوران عضدالدوله، مرز قلمرو فاطمیان تشکیل می داد. خاندان بویه برای تسلط بر قلمرو میان مصر و بین النهرین با فاطمیان به رقابت پرداختند. آل بویه، در این رقابت، گاهی نیز با قرمطیان همدست می شدند. تهدید روم شرقی، آل بویه و فاطمیان را به کوشش در جهت رفع اختلافشان واداشت. تبادل نظری سیاسی که در ۳۶۹/ ۹۷۹ میان خلیفه فاطمی العزیز (۸۶ - ۳۶۵/ ۹۶ - ۹۷۵) و عضدالدوله انجام گرفت در سندی با عنوان «تذکره»، یعنی حاشیه ای بر یک پیام رسمی که با سفیر ارسال می شود، محفوظ است. ۱۸۰ بخش نخست این «تذكره» حاکی از آن است که عضدالدوله ادعای اصل و نسب فاطمیان را (که بر اساس آن تبار آنها به فاطمه (س) و علی (ع) می رسد) به رسمیت می شناسد. گرچه می توان چنین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

ناصرالدوله از مرکز قدرت خود در جزیره فعالانه در سیاستهای بغداد مداخله می کرد. او در مخالفت با بریدیان بصره به حمایت از امیرالامراء ابن رائق و خليفه المتقی برخاست. او سرانجام ابن رائق را به قتل رساند و در ۳۳۰/ ۹۴۲ منصب او را به چنگ آورد. او یک سال یا همین حدود حکومت کرد تا آنکه یکی از سرداران ترکش به نام توزون سر به شورش برداشت. ناصرالدوله به پایتخت خود در موصل عقب نشست و در تلاشی ناموفق کوشید که از المتقی حمایت کند و پس از آن (۳۳۲/ ۹۹۴) با توزون همپیمان شد. و با اینکه با ورود معزالدوله به بغداد مخالف بود پس از مدتی به این کار تن داد. معزالدوله بر حمدانیان که رعایایی سرکش بودند قدرت خود را تحمیل کرد. ناصرالدوله عاقبت به دست پسرانش (۳۵۶/ ۹۶۷) از مقام خود خلع شد و دو سال بعد درگذشت.

پسر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

پسر و جانشین اسماعیل، احمد بن اسماعیل (۳۰۱-۲۹۵/ ۱۴-۹۰۷)، موفق شد که سیستان را زیر فرمان خود درآورد ( ۹۱۱/۲۹۸ )، اما طبرستان را ناصر کبیر زیدی از زیر سلطه سامانیان خارج ساخت. هنگامی که احمد بن اسماعیل به قتل رسید، پسرش نصر بن احمد که عاقبت به «سعید» مشهور شد، در هشت سالگی جانشین او شد. او ناگزیر بود که شورشهای عمو و برادرانش را فرو نشاند. اگرچه او نتوانست طبرستان را زیر سلطه سامانیان در آورد (زیرا ماكان بن کاکی بر این ولایت مسلط بود)، دوران حکومتش طولانی (۳۱-۱ ۳۰/ ۴۲-۹۱۴) و سعادتمندانه بود و به عبارتی «نقطه اوج یا عصر طلایی حکومت سامانی» به شمار می آمد. نصر بن احمد به داعیان اسماعیلی اجازه داد که تعالیم خود را آشکارا تبلیغ کنند. او با دعوت آنها همدلی داشت و این به سقوط او انجامید. پسرش او...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

از جمله رومیان شکست خورده از سیف الدوله پدر نیکفوروس فوکاس، دموستيكوس بارداس فوکاس، بود. این فرض که لشکرکشی های نیکفوروس در پاسخ به تحریکات سیف الدوله بود، فرضی معقول است. در دوران امپراتوری رومانوس دوم ([۵۳ - ۳۴۹/] ۶۳ - ۹۵۹)، نیکفوروس فوکاس (در آن هنگام فرمانده سپاه بود) كرت پایگاه کشتیهای مسلمانان را با ناوگانی عظیم فتح کرد (۳۵۱۱/ ۹۶۱) و موفق شد که به طور موقت حلب پایتخت حمدانیان را به اشغال خود در آورد ([۲۵۲/] ۹۶۲) و عین ربه و سایر قلاع مسلمانان را نیز فتح کند. نیکفوروس فوکاس، جانشین رو مانوس دوم (حکومت از [۳۵۳ تا ۳۵۹/ ۹۶۳ تا ۹۶۹) و جانشینان خود او، جان زیمیسکس و باسیل دوم همان چیزی را رقم زدند که ... واسیلیف «درخشانترین صفحات تاریخ نظامی امپراتوری روم شرقی در جنگ با جهان اسلام»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

فاطمیان در همین حیص وبیص، در [۳۶۰/ ۹۷۱، دست به حمله متقابل به انطاکیه زدند. جان زیمیسکس نیز لشکرکشی به شرق را دوباره آغاز کرد. او در محرم ۳۶۲/ اکتبر ۹۷۲ به نصیبین لشکر کشید و ابو تغلب حاكم حمدانی موصل را مجبور کرد که با پرداخت خراج سالانه موافقت کند. امپراتور سپس زمام امور را به دست فرمانده سپاه خود ملیاس ارمنی سپرد. اما این فرمانده در تابستان ۳۶۲/ ۹۷۳ در آمد شکست خورد و به اسارت ابو تغلب در آمد. زیمیسکس به عزم انتقام شکست فرمانده سپاه خویش در [۳۶۳/ ۹۷۴ شخصا مراجعت کرد. او قلاع مسلمانان را در هم کوبید و ناحیه ای وسیع در شمال بين النهرین را میدان تاخت و تاز خود قرار داد و این در حالی بود که ابوتغلب درگیر نبرد با بختیار بود.امپراتور روم شرقی در [۳۶۴/ ۹۷۵ به یک لشکرکشی عظیم به شام و فلسطین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

انگیزه بختیار برای رفتن به کوفه پرسش برانگیز است. برخی فرض را بر این گرفته اند که او احتمالا دفع الوقت می کرده است تا موقعیت ابو تغلب را در شام تضعیف کند. در حقیقت، دو سال بعد، در ۳۶۳/ ۹۷۴، بختیار به موصل هجوم برد. اما اگر او چنین طرحی داشت، یقینا ناکام شد، زیرا با دور شدن از بغداد زیان شدیدی به خودش وارد ساخت.

بختیار واقعا تا چه اندازه به ابو تغلب کمک کرد؟ ابن تغری بردی، از نویسندگان دوره بعد، در توصیف وقایعی که به دنبال فتح نصیبین و پیامدهای آن صورت گرفت، می گوید که بختیار سپاهی را به مقابله رومیان فرستاد و بسیاری از دشمنان کشته شدند و سرهایشان را به بغداد فرستادند و در آنجا مسلمانان پیروزی را جشن گرفتند. ظاهرة مبنای این گزارش را می توان شرح رسمی این رویدادها، بدان سان که بختیار به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[امیر احمد]

وقتی که هیأت به کوفه رسید، بختیار برای شکار بیرون رفته بود و آنها ناگزیر بودند که منتظر بازگشت وی بمانند. او سعی کرد که دیدار با آنها را به تعویق بیندازد و بالاخره موافقت کرد که آنها را شب هنگام ملاقات کند. هنگام ملاقات که فرا رسید، آنها بدون رعایت مرتبه و ارجحیت در حضور او نشستند. ابتدا ابوبکر رازی لب به سخن گشود و جهاد و دفاع از مسلمانان را به بختیار یادآور شد و گفت که او پس از خلیفه جای دارد و عهده دار مسؤوليتهای خلافت است. رازی موقعیت اندوهبار موصل و مهاجرت آوارگان را متذکر شد. علی بن عیسی به غرور بختیار دست گذاشت و توجه او را به «شادی شریرانه» مردم جبال و آذربایجان و خراسان از مشاهده ناراحتی و ضعف او جلب کرد. بختیار که بد څلق و زودرنج بود مدعی شد که از آنچه می گذرد کاملا آگاه است...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.