مباحث متفرقه نکاتی از کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت»

[Armita.sh]

چند ساعت پس از مرگ «رابرت ام. پرسیگ» در 88 سالگی در آوریل سال 2017، روزنامه ها و خبرگزاری های اینترنتی شروع به اعلام خبر درگذشت نویسنده‌ای غیرمعمول، و خالق کتابی غافلگیرکننده به نام «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» کردند. این آگهی های درگذشت، به گونه های مختلف، بر یک موضوع تمرکز داشتند: این که زندگی ادبی او چگونه تغییر یافت وقتی کتابش بعد از گرفتن پاسخ منفی از 121 ناشر، ناگهان به «یکی از غیرمنتظره‌ترین آثار پرفروش در تاریخ» تبدیل شد.

 

[Armita.sh]

«پرسیگ» که شخصیتی انزواطلب داشت، پس از موفقیت کتاب و از راه رسیدن شهرت، تلاش کرد تا شیوه‌ی زندگی سابق خود را تا جایی که می تواند، حفظ کند. پس از مرگ او، برخی از خبرگزاری ها از «مسافرانِ پرسیگ» نام بردند: افرادی که همچنان تا امروز، با موتورسیکلت به همان سفری می روند (از مینه‌سوتا به سن‌فرانسیسکو) که «پرسیگ» در اثرش آن را به تصویر می کشد؛ برخی دیگر نیز، اهمیت و تأثیرگذاری این کتاب را مربوط به گذشته در نظر گرفتند.

کتاب «پرسیگ» با در هم آمیختن موضوعی همچون تعمیر موتورسیکلت با پژوهش های فلسفی، به نوعی به «کتاب مقدسِ» نسلِ علاقه‌مند به «پادفرهنگ دهه های 1960 و 1970» تبدیل شد—نسلی که از نظر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Armita.sh]

اما آگهی های درگذشت «پرسیگ»، جدا از هم‌نظر بودن درباره‌ی این که کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» یک یادگار از دهه‌ی 1970 است، در دسته‌بندیِ ژانر و محتوای کتاب که «پرسیگ» را به پدیده‌ای جهانی تبدیل کرد، با مشکل روبه‌رو بودند. این کتاب در ساده‌ترین شکل، روایتِ «اول-شخصِ» پدری است که به همراه پسر یازده ساله‌اش و دو دوست، به سفری با موتورسیکلت می رود، و به شکل همزمان، سفری اندیشمندانه و هستی‌گرایانه را به گذشته‌ی خود آغاز می کند. این شخصیت در طول سفر، به سوالاتی فلسفی می اندیشد که هم مایه‌ی خرسندی و هم مایه‌ی عذاب او هستند، و به رابطه‌ی شکننده‌اش با پسرش، دوستانش و جهان می پردازد.

 

[Armita.sh]

کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» را می توان یک «رمان خودزندگی‌نامه‌ای» در نظر گرفت، چرا که این اثر در قالب یک رمان، ماجرای زندگی خود «پرسیگ» را پی می گیرد: داستان تبدیل شدن او از کودکی باهوش به جوانی سرگردان و سرکش، نویسنده‌ای حرفه‌ای، مدرس کالج، دانشجوی دکتری در رشته‌ی فلسفه، و بعد، درگیری با (و بهبودی از) یک بیماری روانی حاد که باعث شد «پرسیگ» در یک بیمارستان روانپزشکی بستری شود.

اگرچه کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» از بسیاری جهات اثری منحصربه‌فرد به حساب می آید، «پرسیگ»، عنوان کتاب و برخی بینش های ارائه شده در آن را با الهام گرفتن از کتاب «ذن در هنر کمان‌گیری» اثر «اِویگِن هِریگِل» (منتشر شده در سال 1948) به وجود آورد. «هریگل»،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Armita.sh]

«پرسیگ» تصویری ملموس از ناپایداری و گذرا بودن پدیده ها را ارائه می کند—هم در طول سفر با موتورسیکلت و رفتن از جایی به جایی دیگر، و هم در تأملات و اندیشه های خود در مورد «ماهیت موقتیِ» افکار، باورها، و حتی حقایق علمی. کتاب به شکل آشکار به انتقاد از مفهوم «وابستگی» و «تقلای بی‌وقفه» می پردازد: همان خواسته ها و امیال پرشوری که مشخصه‌ی اصلی دوران جوانی خودش بودند و باعث شدند او در بیمارستان روانپزشکی بستری شود.

آیا کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» را باید به عنوان اثری آموزشی درباره‌ی آیین ذن بخوانیم؟ پاسخ منفی است اما همچنین، این اثر را نمی توان فقط یک یادگار از «پادفرهنگ دهه‌ی 1970» در نظر گرفت. «پرسیگ» در این کتاب، از برخی بینش های آیین ذن و همین‌طور تجارب آکادمیک و شخصی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Armita.sh]

کتاب «ذن و هنر نگهداری موتورسیکلت» در مقابلِ تفکر منطقی و عقل‌گرایانه قرار نمی گیرد. «پرسیگ» به گفته‌ی خودش، برای «بودایی که در تفکر تحلیلی وجود دارد، و به آن مسیر می دهد»، ارزش قائل است. او برخی بینش های ذن در بودیسم را به عنوان ابزاری قدرتمند برای رویارویی با مشکلات مختلف—از جمله خاطرات دردناک، ناآرامی در روابط شخصی، و خودِ تفکر—به ما پیشنهاد می کند اما تفکر منطقی نیز جایگاهی ویژه در نظر او دارد، و می توان از آن به عنوان یک عامل مکمل (و نه جایگزین) برای یادگیری، آزمایش های علمی، و تجارب روزمره استفاده کرد.

این گفته‌ی «پرسیگ» که «دانشگاه واقعی، وضعیتی در ذهن است»، به این معنا نیست که دانشگاه ها و تحصیلات عالی بی‌اهمیت هستند، بلکه دقیقا برعکس: این گفته، نوعی یادآوری...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.