زندگینامه زندگینامه | ذوالفقار

[.Mobina.]

ذُوٱلْفَقَارِ نام شمشیر علی ابن ابی طالب بود. این شمشیر دو سر یا دو لبه داشته‌است و برجسته‌ترین نماد علی بن ابی‌طالب و نماد شجاعت و قدرت اوست. ذوالفقار در فرهنگ اسلامی (بالأخص در شمایل‌نگاری‌ها) حضور پررنگی دارد. حدیث «لا سیف الا ذوالفقار» (شمشیری نیست جز ذوالفقار) در وصف آن صادر شده‌است.

 

[.Mobina.]

خطاطی حدیث لا سیف الا ذوالفقار و لا فتی الا علی

 

[.Mobina.]

نوع	شمشیر
جنس	آهن (با دستهٔ نقره‌ای)
صاحبان	(به ترتیب) محمد بن عبدالله، علی بن ابی‌طالب، حسن مجتبی، حسین بن علی، جعفر صادق، علی بن موسی الرضا، حجت بن الحسن، شاه اسماعیل صفوی (ادعا کرده)
طول	هفت وجب
دارای کاربرد در	فرهنگ اسلامی، مهدویت

 

[.Mobina.]

ذوالفقار پیش از علی بن ابی‌طالب به پیامبر اسلام تعلق داشت و پس از علی ابن ابی‌طالب گویا چند بار میان آل علی و عباسیان دست‌به‌دست شد و (به عقیدهٔ شیعیان امامی) امروزه نزد «امام زمان» قرار دارد روایاتی وجود دارند که از انجام اعمال خارق‌العاده‌ای به‌وسیله ذوالفقار توسط علی بن ابی‌طالب خبر می‌دهند. این شمشیر در شمایل‌نگاری‌های اسلامی و ادبیات کلاسیک فارسی و ترکی (شامل مقتل‌نامه‌ها و سایر اشعار اهل تسنن و تشیع و تصوف) حضور پررنگی دارد و بر روی اعلام و نشان‌های نظامی کاربرد داشته‌است و حتی برخی از شاهان سلسلهٔ صفوی ادعای تملک آن را داشته‌اند. همچنین نام «ذوالفقار» به‌طور گسترده‌ای به‌عنوان نام کوچک و لقب در کشورهای اسلامی بکار می‌رود. در این کشورها معمولاً روی شمشیرهای باکیفیت عبارت «لا سیف...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[.Mobina.]

وجه تسمیه​

مینیاتوری ایرانی که علی بن ابی‌طالب را در حال کشتن اژدها به‌وسیله ذوالفقار ترسیم کرده‌است.
«فقار» جمع مکسر «فَقرَه» است؛ و فقره یعنی خراش؛ لذا «ذوالفقار» یعنی دارنده و صاحب خراش‌ها. وجه تسمیه «ذوالفقار» را اینطور توضیح داده‌اند که پشت آن خراش‌ها یا شیارهای ریزی وجود داشته‌است. شیخ صدوق در علل الشرایع شباهت شیارهای پشت ذوالفقار با ستون فقرات انسان را وجه تسمیه ذوالفقار گزارش کرده‌است. روایتی از جعفر صادق (ششمین امام شیعیان دوازده امامی)...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[.Mobina.]

توصیف​

طبق روایت مقریزی در امتاع الاسماع، ذوالفقار از جنس آهنی ساخته شده که کنار کعبه مدفون بوده‌است. دستهٔ ذوالفقار از جنس نقره بوده و دو حلقهٔ نقره‌ای نیز روی آن نصب شده بود. ظاهراً طول ذوالفقار هفت وجب بوده و بر پشت آن هفده-هجده خراش ریز موجود بوده‌است. ظاهراً روی ذوالفقار عبارت «وَ لا یُقتل مسلمٌ بکافر» (هیچ مسلمانی به‌دست کافر[ان] کشته نمی‌شود) یا چند عبارت که با این جمله ختم شوند، حک شده بود. اویگن میتووخ می‌گوید ظاهراً این عبارت یا عبارات، به کشته شدن منبة بن حجاج به دست علی اشاره داشته‌اند. ذوالفقار شمشیری با دو لبه، یا دو زبانه بوده؛ و با فرض دو زبانه داشتنش، این خصوصیت احتمالاً برای کور کردن دشمن یا درآوردن چشمان وی از حدقه،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[.Mobina.]

تاریخچه​

پیدایش​

در مورد صاحب اولیه ذوالفقار روایت‌های مختلفی وجود دارد. این فرضیه‌ها به شرح ذیل‌اند:

1. ذوالفقار ابتدا یکی از هفت شمشیری بوده که بلقیس به سلیمان هدیه کرده‌است. بعدتر این شمشیر به دست کافری موسوم به «مُنَبّة بن حجاج» یا «عاص بن منبة بن حجاج» افتاد. در غزوه بدر (سال دوم هجری) این شخص به دست علی بن ابی‌طالب کشته شد و شمشیرش به عنوان غنیمت به محمد رسید. اویگن میتووخ در دانشنامهٔ اسلام، بدون اشارهٔ به سرگذشت ذوالفقار پیش از منبة بن حجاج و بدون اشاره به چگونه کشته شدن وی، می‌نویسد این روایت در سیره و چندین حدیث آمده‌است.
2. حارث بن ابی‌شمر، پادشاه غسانیان، دو شمشیر به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[.Mobina.]

مالکیت علی​

ظاهرا در جنگ احد شمشیر علی در اثر اصابت به کلاهخود یکی از کفار شکست؛ علی نزد محمد رفت و شمشیری دیگری خواست و محمد ذوالفقار را به او داد. علی به میدان جنگ بازگشت و وقتی محمد جنگاوری علی با ذوالفقار را دید، گفت: «لَا سَیْفَ إِلَّا ذُو ٱلْفَقَارِ وَلَا فَتَیٰ إِلَّا عَلِیٌّ». (هیچ شمشیری جز ذوالفقار نیست و هیچ جوانمردی جز علی نیست).
روایت‌هایی وجود دارد که علی با ذوالفقار اقدامات خارق‌العادهٔ نظامی انجام داد. مثلا در جنگ صفین پانصد نفر را سر برید یا نصف کرد

 

[.Mobina.]

پس از علی​

پس از علی بن ابی‌طالب، ذوالفقار به حسن مجتبی رسید. واعظ کاشفی، نویسندهٔ رمانِ تاریخی روضة الشهدا، در رمانش نوشته‌است حسین بن علی با ذوالفقار در نبرد کربلا جنگید؛ اما بنا به گزارش ابن طاووس، شمشیری که پس از نبرد کربلا به دست امویان افتاد ذوالفقار نبوده‌است. ذوالفقار بعدتر به دست محمد نفس‌زکیه رسید تا اینکه او در جنگ با منصور (خلیفه‌ی عباسی وقت) کشته شد او قبل از وفات ذوالفقار را به تاجری امانت داد تا به شخصی از خاندان ابوطالب برساند. بعدتر وقتی مهدی عباسی به خلافت رسید، ذوالفقار به دست وی افتاد. بعد به هادی عباسی، و بعدتر به هارون الرشید رسید. هارون الرشید ذوالفقار را به یزید بن مزید شیبانی سپرد تا به نبرد ولید بن طریف شیبانی برود. گفته می‌شود مقتدر عباسی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[.Mobina.]

در آینده​

به روایتی، یکی از نشانه‌های ظهور مهدی، صحبت کردن ذوالفقار است که از مهدی می‌خواهد دشمنان خدا را به وسیله او نابود کند. مطابق روایت، ذوالفقار می‌گوید: «ای ولیِّ خدا! قیام کن و به وسیلهٔ من و به نام خدا دشمنان خدا را نابود کن».