ادیان دین سکاها

[Altinay*]

دین سکاها شامل باورها، اسطوره‌ها و شیوه‌های دینی سکاها می‌شود. سکاها بخشی از مردم ایرانی در دوران باستان بودند. این مردمان در طول دوران باستان ساکن آسیای میانه و سبزدشت‌های پیرامون دریای سیاه در اروپای شرقی بودند. سکاها به زبان سکایی (از زیرشاخه زبان‌های ایرانی شرقی) صحبت می‌کردند و قومیت‌های مختلفی مثل سکاهای اصلی، کیمری‌ها، سرمتی‌ها، آلان‌ها، سیندی‌ها، ماساژت‌ها و سَکاها را در بر می‌گرفتند.


گزیده‌ای از نگاره‌های سنگ یادبودهای سکایی، از ۶۰۰ پیش تا ۳۰۰ پس از میلاد. بسیاری از آنها جنگجویانی با جام شاخی در دست راست را نشان می‌دهد که گمان می‌رود نمایندهٔ به خاک سپرده‌شدگان در گورپشته باشند.
فرض بر این است که دین سکاها مرتبط با آیین کهن‌تر هندوایرانی و همچنین باورهای ایرانی شرقی مرسوم در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

تحول و تطور
ویرایش
مذهب سکاها ریشه در دین ایرانیان باستان داشت[۱] اما تحت تأثیر باورهای مردمان سرزمین‌های فتح‌شده مانند تراکیایی نیز قرار گرفته بود. به همین دلیل، برخی از خدایان سکایی با خدایان تراکیایی و آناتولیایی شباهت دارند و حتی نام برخی از آن‌ها از زبان‌های تراکیایی گرفته شده است. الهه‌های سکایی نیز با الهه‌های تراکیایی و آناتولیایی‌های باستان ارتباط دارند.[۲]

سکاییان در دوران حضور خود در غرب آسیا، تحت تأثیر ادیان میان‌رودان و کنعانی نیز قرار گرفتند. در زبان سکایی، الهه «تابیتی» به معنای «آتشین» یا «فروزان» بود. او الهه آتش ازلی و سرچشمه جهان به‌شمار می‌رفت و زمین و آسمان فرزندان او بودند.[۱]

 

[Altinay*]

جهان‌شناسی
ویرایش
جهان‌شناسی سکاها بر مبنای ساختار متداول سه‌بخشی جهان در مذاهب آریایی (هندوایرانی) استوار بوده است.[۳] دیدگاهی که در سنن ودایی و زرتشتی هم رد پایی از آن مشهود است. بر طبق این باور، جهان از سه حوزه زیر تشکیل شده بود:[۴]

قلمرو آسمانی
فضا
قلمرو زمینی

 

[Altinay*]

باور سکاها به زندگی پس از مرگ
ویرایش
سکاها، مانند مصریان و دیگر اقوام باستانی، به زندگی پس از مرگ اعتقاد داشتند. آنها مرگ به معنای مطلق را باور نداشتند. بر اساس باور آنها، روح پس از مرگ تا چهل روز در بدن می‌ماند و سپس به دنیای بعدی سفر می‌کند. در این مدت، فرد درگذشته یک «جسد زنده» است. او هنوز مالکیت اموال و برخی از قوای زیستی خود را دارد. فقط در روز چهلم است که انسان به «مرده زنده» تبدیل می‌شود و روح او به دنیای مردگان سفر می‌کند. زندگی در آنجا از زندگی فعلی لذت‌بخش‌تر است.[۵]

به باور سکاها، دنیای مردگان نه در آسمان و نه در سرزمینی دور و غریب، بلکه در محیطی نزدیک به زندگی آنها قرار داشت. آنقدر نزدیک بود که حتی امکان بردن ثروت دنیوی، عزیزان و حتی قدرت و موقعیت اجتماعی به آن وجود داشت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

مادر زمین توسط دِربیکی‌ها (یکی از اقوام سکایی) تأیید می‌شود. [۱۲]

پاپایوس
ویرایش
در اساطیر سکاها، پاپایوس (Papaeus) خدای آسمان و معادل اهورامزدا در دین زرتشت بود. او مانند اهورامزدا، یک پدر الهی محسوب می‌شد و نام اصلی او در زبان سکایی، *Pāpaya، به معنای «پدر» است. پاپایوس همسر آپی، الهه زمین، بود و به همین دلیل هرودوت او را با زئوس یونانی مقایسه می‌کرد.[۱۳]

پاپایوس و آپی در ابتدا یک وجود واحد بودند و اتحاد آن‌ها نماد پیوند اضداد مانند بالا و پایین، زن و مرد، گرما و رطوبت بود. این پیوند نشانگر سنت هندوایرانی ازدواج آسمان و زمین به عنوان اساس آفرینش جهان است و مشابه پیوند اهورامزدا و آرمیتی در اوستا است.

از پیوند پاپایوس و آپی، «جهان میانی» یا فضای آسمانی که محل زندگی انسان‌ها و سایر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

تارگی‌تواه
ویرایش
خدای سکایی تارگی‌تواهTargī̆tavah (به معنای "دارنده قدرت ایزدبانو تَرکا") یا اسکوداSkuδa در اساطیر یونانی به عنوان "هراکلس سکایی" شناخته می‌شود، اگرچه این دو شخصیت یکسان نیستند. تارگی‌تواه از پیوند پاپایوس و آپی به وجود آمد و جد مقدس سکاها محسوب می‌شد.

در اساطیر یونانی در جنوب سکاستان، تارگی‌تواه با آشیل پونتارکس (Achilles, Lord of the Pontic Sea) یکی دانسته شده است. به همین دلیل، او با الهه پاماری (پا ماری) مرتبط شده و پدر سه فرزند او محسوب می‌شود.

«آرسِ» سکایی
ویرایش
«آرسِ» سکایی، خدای جنگ سکاها و معادل خدای یونانی آرسAres، با خدای ایرانی وَرثرغنهVərᵊϑraγna برابر است. احتمالاً این خدا فرزند تابیتی بوده است. «آرسِ» سکاها همچنین خدای پادشاهی بود و در پرستش او از اسب و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

گیتاسورا
ویرایش
خدای سکایی گیتاسوراGaiϑāsūra، به دلیل شباهت‌هایش با خدای یونانی آپولو، احتمالاً یک خدای خورشیدی بوده است. هرودوت این دو را معادل یکدیگر می‌دانست. گایتاسورا شاید ارتباط نزدیکی با الهه آرتیمپاسا داشته است.[۱۸]

نام سکایی گیتاسورا را می‌توان با عبارت گائویائوتیش‌سورGaoiiaoⁱtiš.sūrō در زبان اوستایی و گاویوتیشورا (Gavyutiśūra) در سانسکریت ودایی مقایسه کرد. عبارت اوستایی لقبی برای میترا به عنوان «ارباب سرزمین گله» بوده است. این خدا، خدای فرهنگ دامداری و مورد پرستش گسترده مردم عادی در جامعه سکایی بود. اولین بخش نام او، یعنی «گایتا»، به معنای «گله» و «مال و ملک» است و با کلمه اوستایی «گائویائوتیش» به معنای «چراگاه گاو» هم‌ریشه است. این نشان می‌دهد که «آپولو گایتوسوروس» نسخه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

یونانی مقایسه کرده است. این حالت دوگانه نمایانگر تقابل مرگ در برابر باروری و رستاخیز بود و با مفاهیم سلطنت و جنگجویان مرتبط بود. به همین دلیل، آن‌ها در کنار آرتیمپاسا قرار می‌گرفتند، همان‌طور که در صفحه کاراگودواشکKaragodeuashkh نشان داده شده است.[۱۰]

تصاویر دوقلوهای مقدس در میان قبایل مختلف سکایی، برخی از نقش‌های ویژه پادشاهی سرمتی‌ها را نشان می‌دهد، از جمله تصویر دو سوارکار که به صورت متقارن در کنار یک درخت ایستاده‌اند. همچنین، یک مجسمه کوچک از یک گورستان سکایی در کراسنی مایاک دو مرد را در آغوش یکدیگر نشان می‌دهد. دو تندیسک مفرغی ساخته یونانیان از شهر سکایی نئاپولیس نیز کاستور و پولوکس (Dioscuri) را نشان می‌دهد که سکاها آن‌ها را با دوقلوهای مقدس خود تطبیق می‌دادند.[۱۰].

جایگاه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Altinay*]

خدایان ناشناخته
ویرایش
علاوه بر این خدایان، ممکن است خدایان طبیعی دیگری با رتبه پایین‌تر در میان سکاها وجود داشته باشند که هیچ مدرک یا سند مکتوبی از آن‌ها باقی نمانده است.[۲۶]
منبع ویکی پدیا