چرا اسم اینجا قنات قصبه است؟
در مورد وجه تسمیه قنات قصبه روایات مختلفی وجود دارد. قصبه به معنای آبادی بزرگ است که از چند ده تشکیل شده و قنات به معنی راه آبی است که در زیر زمین حفر شده تا آب را به سطح زمین برساند. با توجه به اسناد تاریخی و به گفته مردمان بومی کهنسال گناباد، این شهر با نام‌های مختلفی مثل گیوآباد، گناه آباد، گون آباد، گَوَن آباد، کَن آباد شناخته می‌شد.
در گذشته تمام خانه‌های گناباد گنبدی‌شکل بودند و از آن جایی که گنابد جمع گنبدهاست، نام آن با گذر زمان تبدیل به گناباد شده است. اما داستان نام‌گذاری این شهر اینجا تمام نمی‌شود و برخی بر این باورند که گناباد محل سکونت جن‌ها بوده و حتی کاریزها را جن‌ها حفر کرده‌اند!
چون گُن به...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
معماری قنات قصبه
معماری قنات گناباد به قدری متفاوت و جالب است که حتی نظر جهانیان را به خود جلب کرده است. طول این کاریز ۳۳ کیلومتر وعمق آن ۳۰۰ متر و دارای دو رشته اصلی است که به آن‌ها قصبه و دولاب می‌گویند. این کاریز در کل از ۴۷۲ میله چاه تشکیل شده است.
چیزی که موجب حیرت همه شده این است که چگونه ممکن است انسان در آن دوره بدون امکانات بتواند قنات قصبه با عظمتی را بدون هیچ خطا و نقصی ایجاد کند! قدمت این قنات به ۲۵۰۰ تا ۲۷۰۰ سال پیش می‌رسد و نمادی از تمدن و نبوغ ایرانیان آن دوره است.
بخش‌های مختلف قنات قصبه
کاریزها از بخش‌های مختلفی تشکیل شده‌اند که به ترتیب زیر هستند:
– مظهر قنات قصبه
مظهر قنات به معنی بخش خروجی آب از قنات، آغاز قنات یا دهانه قنات است و به بخشی از کاریز گفته می‌شود که آب از دل آن خارج می‌شود. البته در خراستان به زبان محلی به مظهر قنات سَرِکریز یا دهن فره هم گفته می‌شود. دهانه قنات قصبه یا مظهر قنات در طی سال‌ها با توجه به میزان آب چندین بار عوض شده است.
مثلا حدودا ۱۰ قرن پیش آب قنات قصبه به قدری زیاد شده بود که از شهر گناباد هم آنطرف‌تر رفته بود و به همین دلیل با استفاده از روش پلکانی آب را تا ۳۴ کیلومتری دهانه امروزی کاریز به سمت حوض الحلیب و حوض سرخ هدایت کرده بودند. در روش پلکانی آب به چاه ریز...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
– پایاب.
پایاب یا پی آب به سازه‌ای گفته می‌شود که با هدف آسان شدن دسترسی مردم به گذرگاه آب قنات قصبه ساخته شده است. به عبارت دیگر پایاب همانند یک ورودی است که از طریق چند پله شما را به زیر زمین و جایی که قنات قرار دارد هدایت می‌کند که به اصطلاح به آن کوره قنات می‌گویند. پایاب به دو نوع تقسیم می‌شود:
پایاب عمومی: برای دسترسی عموم افراد به آب قنات
پایاب خصوصی: در منزل افراد.
به خاطر اینکه قنات قصبه قبل از شهر گناباد به سطح زمین می‌رسد، در محلات شهر پایاب وجود ندارد.
– مادر چاه.
مادر چاه به بزرگ‌ترین و عمیق‌ترین چاه در هر رشته قنات می‌گویند. به عبارتی دیگر مادر چاه دورترین چاه از دهانه اصلی یا همان مظهر قنات است. وقتی شروع به ساخت قنات در...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
– ورودی شماره دو.
ورودی شماره دو قنات قصبه گناباد از زمان ساخت تا به امروز دست نخورده باقی مانده است. بازدید قنات از ورودی شماره دو به دلیل اینکه مسیر آن خشک است، بهترین گزینه محسوب می‌شود. این ورودی یک درب فلزی میله‌ای و پله‌های کوتاه ولی طولانی با شیب زیاد دارد که شما را سمت زیر زمین و قنات هدایت می‌کنند. در حال حاضر ۵۰۰ متر قنات برای بازدید عمومی در دسترس است و در حال فراهم کردن امکان بازدید از باقی مسیر هستند.
– ورودی سوم
نمی‌توانید ورودی سوم قنات قصبه را روی تابلوی راهنما بینید، اما در حد فاصل بین ورودی شماره ۲ یعنی مسیر خشک و مسیر سیمانی یک ورودی دیگر به قنات قصبه وجود دارد که همان ورودی سوم است. این ورودی دقیقا در جایی قرار دارد...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
از افسانه تا حقیقت قصه‌های قنات قصبه
قصه‌های مختلفی درباره منشا ایجاد این قنات روایت کرده‌اند و علت آن چیزی نیست جز ساختار پیچیده و عجیب کاریز! افراد کهنسال این منطقه به روایت از پدر بزرگ‌ها و مادر بزرگ‌هایشان بر این باورند که این قنات ساخت دست دیو‌ها یا روح‌های سرگردان است.
حتی می‌گویند شهر گناباد خراسان ابتدا جن آباد نام داشته و به مرور زمان جناباد خوانده شده و بعد از آن به گناباد تغییر کرده است. حتی کف قنات قصبه رد پاهایی دیده می‌شود که فاصله زیاد بین این ردپاها نشان می‌دهد حفاران این قنات حداقل ۲۰ سانتی متر بلندتر از انسان‌های امروزی بودند.
داستان طاهر باشناس و دیوهای قنات‌کن او را همه مردم گناباد از بر هستند. اگر به گناباد سفر...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
به روایت افسانه‌ای دیگر، یکی از پادشاهان قدیمی ایران به نام «بهمن» به خاطر گناه بزرگی که مرتکب شده بود، خودش را لایق سلطنت نمی‌دانست؛ اما موبدان گفتند برای جبران گناهی که کرده باید کاری نیک انجام دهد و به همه خیر برساند. سلطان بهمن هم برای پرداخت کفاره گناهش هزار قنات ساخت که قنات قصبه هم یکی از آن‌ها بود.
علت اینکه این داستان‌ها بر سر زبان مردم افتاد، این است ارتفاع قنات قصبه بلندتر از قد انسان‌ها است و به خاطر اینکه داخل این دالان‌ها هیچ اکسیژن و نوری وجود نداشته کار حفاری را برای انسان غیرممکن می‌کند! حتی برخی پژوهشگران غیرایرانی نیز گفته‌اند باور اینکه چنین قنات شگفت‌انگیزی به دست بشر ساخته شده خیلی سخت است و نیازمند یک نیروی...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
بهترین زمان بازدید از قنات قصبه
بهترین زمان بازدید از قنات گناباد فصل بهار است. البته اگر مثل من از آن دسته افرادی هستید که از شلوغی فراری هستید، توصیه می‌کنم در تعطیلات عید نوروز و تعطیلات رسمی هوای سفر به گناباد و بازدید از قنات جن گناباد به سرتان نزد! اوایل فصل پاییز نیز زمان بدی برای بازدید از کاریز نیست چون هوا هنوز خیلی سرد نشده. اما بهتر است در فصل تابستان سمت گناباد نروید چون هوا خیلی گرم و آفتاب خیلی تندی دارد.
همانطور که می‌دانید گناباد جنوبی‌ترین شهرستان خراسان رضوی است و در اقلیم خشک و نیمه صحرایی و حاشیه کویر قرار دارد. آب و هوای گناباد در فصل‌های پاییز و زمستان خیلی سرد و در فصل تابستان خیلی گرم است و آفتاب سوزانی دارد...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
امکانات رفاهی قنات قصبه
امکانات رفاهی قنات قصبه چنگی به دل نمی‌زند و در حال حاضر تنها دارای سرویس بهداشتی است و حدود ۵۰۰ متر اولیه آن برای بازدید در دسترس است و نیازمند ایجاد امکانات رفاهی و مستحکم سازی باقی مسیر کاریز است. البته در نزدیکی این منطقه چند رستوران، هتل، و اقامتگاه وجود دارد.
رستوران های اطراف به قنات قصبه عبارتند از رستوران لاله، رستروان خاتم، سفره خانه شریعت، و رستوران کویر. اگر می‌خواهید در نزدیکی این قنات اقامت داشته باشید می‌توانید رزرو هتل و اقامتگاه را از سایت علی بابا انجام دهید. لیست هتل های نزدیک قنات قصبه گناباد عبارتند از هتل پاسارگاد، هتل کوثر، مهمانسرای بیدخت، مهمانپذیر نور، اقامتگاه بوم گردی قصبه گناباد،...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
