دادستانی برنامه پیشگیرانه‌ برای زمینه‌های مخاطره‌آمیزی مثل پلاسکو ندارد

[ꜱᴀʜᴇʟ]

گزارش کمیته حقوقی هیأت ویژه بررسی حادثه ساختمان پلاسکو اخیراً منتشر شده است و در آن طی سه بخش به «بررسی وظایف و اختیارات قانونی اشخاص و سازمان ها» «بررسی نظام حقوقی ایمنی ساختمان در ایران: کاستی‌ها و اصلاحات پیشنهادی» و «بررسی نظام حقوقی مدیریت بحران در ایران» پرداخته شده است.
در بخش نخست این گزارش، قسمتی به وظایف و اختیارات قانونی قوه قضائیه (دادستانی) در خصوص حادثه پلاسکو اختصاص یافته است که بخش نخست آن مربوط به «مبانی نظری و ظرفیت‌های قانونی اقدامات کنشی و واکنشی دادستان در برابر حوادث مجرمانه» و بخش دوم آن «اقدامات عملی دادستانی در حادثه ی پلاسکو» است.
در بخش «اقدامات عملی دادستانی در حادثه پلاسکو» آمده است: چنانکه پیش‌تر گفتیم، در مقوله پیشگیری از جرم و حوادث جرم‌زا، علاوه بر وظیفه‌...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

مقامات دادسرا خود نیز چنین اعتقادی دارند و حتی باید گفت که در این زمینه رویکرد آنان مداخله‌ حداکثری است؛ به عنوان مثال دادستان عمومی و انقلاب تهران در خصوص پیشگیری از جرایم پولی و بانکی در پرونده‌ی یکی از موسسات پولی و بانکی، بر اقدامات پیشگیرانه در حوزه‌ بانکی تاکید کرده و لازم دانسته است دادستانی حضور خود را در این زمینه‌ها در جامعه پررنگ کند. در این اظهارنظر با توجه به راهکارهای ارائه شده به بانکها توسط ایشان، ضرورت حفظ منافع ملی و حقوق عمومی به چشم می‌خورد. بدین ترتیب معلوم می‌شود که در بحث حفظ حقوق و آزادی‌های مردم و مقابله با عوامل و زمینه‌های تهدید‌کننده‌ این حقوق و آزادی‌ها رویکرد دادستانی حداقلی نیست.
با وجود کلی بودن قوانین ناظر بر بحث پیشگیری در عملیاتی نبودن آنها و با وجود...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

در تهران در مورد برخی ساختمان‌ها مثل علاءالدین و فردوسی تذکراتی از سوی دادستان به مالکان داده شده است. دادستان تهران در مورد حادثه پلاسکو به ماده 114 اشاره کرده و بیان می‌دارد که حکم موضوع ماده 114 قانون آیین دادرسی کیفری که به مقامات دادسرا اجازه داده از فعالیت تمام یا بخشی از امور خدماتی یا تولیدی از قبیل امور تجارتی، کشاورزی، فعالیت کارگاه‌ها، کارخانه‌ها و نظایر آن در صورتی که حسب قرائن معقول و مثبته که مضر به سلامت، مخل امنیت جامعه یا نظم عمومی باشد جلوگیری کند، واجد جنبه پیشگیرانه است؛ قانونگذار به جرایم و تخلفات قابل تحقق در سطح جامعه و از جمله کارگاه‌های توجه کرده است؛ اجرای این موارد، به تامین ایمنی شهرمنتج خواهد شد. تا جایی که اطلاع داریم، با وجود این مقرره تاکنون در تهران...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

در همین زمینه معاون شهردار می‌گوید به مالکان ساختمان پلاسکو تذکر داده بودیم و رونوشت تعدادی از این تذکرها را به نهادهای مختلف از جمله دادستانی ارسال کرده بودیم.
به نظر می‌رسد که دادستانی خود را ابتدائا موظف به اقدام نمی‌بیند تا با الهام از اصل کلی پیگیری یعنی اصل 165 قانون اساسی وارد عمل شود؛ در واقع دادستانی که برای جلوگیری از جرایمی مثل جرایم مرتبط با حوزه‌های حجاب و عفاف و فرهنگ، دادسرای ارشاد، فرهنگ و رسانه و مواعد غذایی و نظایر آن را تاسیس کرده است، در حوزه‌های تهدید‌کننده‌ سلامت و امنیت شهروندان و در زمینه‌ی پیشگیری از حوادثی نظیر حادثه‌ی پلاسکو، تشکیلات یا لااقل رویه‌ عملی ویژه‌ای ایجاد نکرده است و در زمینه‌های اخیر نهادهای دیگر را بیشتر از خود مسئول می‌داند.
در زمینه‌ی پیشگیری از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

اقدامات دادستانی در حین و پس از وقوع حادثه پلاسکو
بر اساس مقررات قانون آیین‌ دادرسی کیفری، در جریان وقوع یک واقعه‌ مجرمانه و نیز پس از وقوع آن دادسرا در زمینه‌هایی مثل کشف جرم، جمع‌آوری و حفظ ادله و امارات وقوع جرم و توجه اتهام، تعقیب متهم، انجام تحقیقات، حفظ حقوق عمومی و اقامه‌ دعاوی لازم، عهده‌دار وظایف مهم و تعیین کننده‌ای است. با این حال آنگونه که از شواهد و موارد مشابه پیداست، دادستان برای مدیریت بحران‌هایی مثل فرو ریختن ساختمان پلاسکو، هماهنگی نیروها و سازماندهی نحوه‌ ایفای وظایف قانونی خود، دستورالعمل و رویه‌ی مشخص و منقحی ندارد و یا حداقل چنین دستورالعمل‌ با رویه‌ای در دسترس نیست و ظاهراً در این‌گونه بحران‌ها هم تکالیف قانونی و قضایی خود را همچون موارد وقوع جرایم عادی،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

حسب اظهارات مقامات دادسرا از نظر مقامات مذکور، در حین وقوع حادثه، کنترل و کاهش آثار سوء حادثه مهم‌تر از دستگیری و پیگیری مقصران بوده است. چنانکه دادستان عمومی و انقلاب تهران می‌گوید: برخی مسئولان در مقابله با حوادث، بیش از آنکه به دنبال کاهش آثار سوء حادثه و کمک باشند، در پی رفع تقصیر از خود و انتساب آن به دیگران هستند و به عبارتی، دنبال مقصر حادثه می‌گردند همچنین در جایی دیگر گفته‌اند با توجه به اینکه امداد و نجات در اولویت اقدامات قرار دارد، از اعلام تشکیل پرونده برای این حادثه خودداری کردیم. اما از روز گذشته (ظاهرا روز بعد از اتمام عملیات امداد و نجات) این امر انجام شده و گزارش مقدماتی معاون دادستانی تهیه شده است همچنین مدیران ساختمان شناسایی شده‌اند و قطعا باید در خصوص موارد ایمنی که...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

به گفته‌ی دادستان کل کشور قرار است شعبه‌ خاصی زیر‌نظر دادستان عمومی و انقلاب تهران در محل وقوع حادثه پلاسکو مستقر شود تا کارهای حقوقی مراجعه‌کنندگان از جمله کسبه، همانجا بررسی و پیگیری شود. اطلاعات بیشتری از تحقیقات دادستانی و نتایج احتمالی آن در دست نیست.
در مورد وقایعی چون پلاسکو اگرچه به نظر می‌رسد که قوانین مشخص و منقحی وجود ندارد؛ لکن ابهام و اجمال قوانین نیز به حدی نیست که چهارچوبهای کلی وظایف نهادی مثل دادستانی را مشخص نکرده باشد. وجود مقرراتی چون مواد 114 و 290 قانون آیین دادرسی کیفری، ماده 105 قانون کار، قانون پیشگیری از وقوع جرم و مقررات عمومی دیگر، تکلیف کلی را تا حدود زیادی مشخص کرده‌اند. لکن به نظر می‌رسد تدوین آیین‌نامه‌ها و بخشنامه‌هایی، هم برای انجام تکالیف پیشگیری از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

نتیجه:
در نظام حقوقی ما نقش دادستانی و وظایف و اختیارات او در مواجهه با اعمال و وقایع مجرمانه و اقدام برای کشف جرم، تعقیب متهم، تحقیقات مقدماتی، حفظ ادله و آثار جرم ممانعت از فرار و اختفاء و تبانی متهمان، طرح و تعقیب دعوا از جهت حیثیت عمومی جرائم، اعتراض به آرای مضر به حال حقوق و منافع عمومی و اجرای احکام کیفری، کاملا روشن است. نزدیک به یک سده است که انبوهی از قوانین و مقرارت به تبیین و تکمیل هرچه بیشتر نقش این مقام مهم قضایی و وظایف و اختیارات او پرداخته‌اند. خصوصا قانون آیین دادرسی کیفری 1392 جنبه‌های مختلف موضوع را مورد حکم قرار داده است. در حدی که می‌توان گفت در مواجهه با جرایم در حال وقوع و جرایم واقع شده، نقص یا خلأ قابل اعتنایی که اخلالی در ایفای نقش دادستانی ایجاد کند،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

گر به این نوع نقص و خلأهای قانونی، کاستی‌ها و نارسایی‌های مربوط به امکانات اجرایی و نیروی انسانی در اختیار دادستانی را هم بیافزاییم، نگرانی‌های موجود در این حوزه بیش از پیش خود را نشان خواهند داد. در شرایطی که مقامات و مسئولان و کارشناسان کشور نسبت به وجود مخاطرات بالقوه و تهدیدات کمین کرده در حوزه‌های مختلف تذکر می‌دهند، حضور دادستان در حوزه‌ی پیشگیری را باید بسیار بیشتر و به نحوی عملیاتی‌تر تقویت کرد و پشتوانه‌های قانونی و سازوکارهای اجرایی آن را فراهم آورد.
در خصوص تدابیر پیشگیرانه‌ ناظر بر زمینه‌های مخاطره‌آمیزی مثل حادثه‌ی پلاسکو آنچه از شواهد برمی‌آید این است که تاکنون هیچ برنامه‌ی پیشگیرانه‌ مشخصی از سوی دادستانی تدوین و اجرا نشده است و یا حداقل چنین برنامه‌ای در دسترس نیست. در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

- اقدامات اولیه ضابطین قضایی در زمینه‌ی حفاظت از محل حادثه؛
- جلوگیری از ارتکاب جرایم احتمالی مثل سرقت؛
- جمع‌آوری اموال کشف شده از آوار و نگهداری آنها در محلی امن؛
- تهیه‌ گزارش مقدماتی معاون دادستان؛
- شناسایی مدیران ساختمان؛
- تشکیل پرونده‌، احضار، تفهیم اتهام و صدور قرار بازداشت برای دو نفر.
متن کامل گزارش کمیته حقوقی هیأت ویژه بررسی حادثه ساختمان پلاسکو از بخش پیوست همین خبر قابل دریافت است.