☜«معجزه آبخیزداری» |یک توصیه به کشاورزان: روی سطوح شیبدار، باغ دیم ایجاد کنید

[ꜱᴀʜᴇʟ]

کشور ایران، اگرچه به‌لحاظ جغرافیایی، روی کمربند خشک جهان واقع شده است، ولی با توجه به تنوع اقلیمی فراوان، از جمله کشورهایی است که در زمینه کشاورزی و زراعت، قدمت بسیار زیادی دارند و می‌توان گفت ایران از نخستین کشورها در جهان است که دارای کشاورزی و زراعت بوده است. طبق بررسی‌های صورت‌گرفته، 28 پهنه اقلیمی در ایران مورد شناسایی واقع شده است که در صورت وجود مدیریت علمی، کارشناسانه و درست می‌تواند شرایط ایده‌آلی برای توسعه صنعت کشاورزی اعم از دیم و آبی را به‌دنبال داشته باشد.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

وضعیت اراضی شیبدار در ایران

بیش از نیمی از ایران توسط کوهستانها و اراضی شیبدار فراگرفته شده است. طبق بررسیها، حدود 45 درصد کشور دارای شیب کمتر از 3 درصد است. سایر مناطق ایران را اراضی دامنه‌ای یا تپه‌ماهوری تشکیل می‌دهد. به‌طورکلی 47 درصد ایران را اراضی شیبدار با شیب 3 تا 50 درصد تشکیل می‌دهد. این موضوع با توجه به حساسیت بیشتر اراضی شیبدار به فرسایش خاک اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. مطالعات زیادی نشان داده‌اند که با افزایش شیب، فرسایش خاک نیز افزایش می‌یابد.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

اهمیت توسعه باغهای دیم روی اراضی شیبدار

توسعه باغهای دیم روی اراضی شیبدار از زوایای مختلف دارای اهمیت است؛ دلائل عمده توسعه باغهای دیم روی اراضی شیبدار عبارت است از: کمبود اراضی مسطح و مرغوب و تولید غذا؛ حفاظت منابع خاک و آب؛ سکونت و تأمین معیشت در این اراضی.

امروزه بیشتر سرزمینهای مرغوب موجود در دنیا و ایران، مورد بهره‌برداری واقع شده و تنها سرزمینهای باقی‌مانده قابل بهره‌برداری، اراضی مشکلدار یا اراضی با مرغوبیت کم و اراضی شیبدار خواهند بود؛ که بدون شک اراضی شیبدار حتی با وجود مرغوبیت مناسب در صورتی که اصول آبخیزداری در آن رعایت نشود، مشکلاتی مانند فرسایش خاک را به‌همراه خواهند داشت. یکی از اصول مهم آبخیزداری برای مقابله با فرسایش خاک که سالانه 10 میلیارد دلار به خاک کشور...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

آثار و فواید توسعه باغات روی سطوح شیبدار

توسعه باغات دیم در اراضی شیبدار و کم‌بازده، از جنبه‌های مختلف امنیتی، اقتصادی و اجتماعی حائز اهمیت است؛ علاوه بر اینکه این‌گونه اراضی نیازی به آب ندارند، مهمترین مزیت توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار، مقابله با فرسایش خاک است، علاوه بر این توسعه باغات سود و منفعت بسیار خوبی را عاید کشاورزان خواهد کرد.

از مزایای دیگر توسعه باغها روی سطوح شیبدار، پایداری محیط زیست و اکوسیستم است که به‌شدت به عناصری مانند فسفر، نیتروژن و کربن آلی و توازن آنها مرتبط می‌شود. کربن آلی خاک یکی از مؤلفه‌های اصلی در ارزیابی کیفیت خاک محسوب می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد ذخیره کربن آلی و نیتروژن خاک در اراضی باغ تحت تأثیر فرسایش بیش از سایر کاربریها مثل مرتع است...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

مزیت توسعه باغهای دیم نسبت به محصولات زراعی

مزیت توسعه باغهای دیم نسبت به توسعه محصولات زراعی دیم دارای دلائل متعددی است که از جمله علل می‌توان به این موارد اشاره کرد: میزان بارش کم و تبخیر زیاد؛ سودآوری اقتصادی بیشتر مصرف آب در محصولات باغی نسبت به زراعی؛ بازدهی بیشتر مصرف آب در محصولات باغی نسبت به زراعی؛ ارزش خدمات اکوسیستمی برای باغها نسبت به زراعت بیشتر؛ آسان و کم‌هزینه بودن روشهای نوین آبیاری در باغات نسبت به زراعت.

 

[ꜱᴀʜᴇʟ]

ارائه پیشنهادات و راهکارهای توسعه باغات دیم روی اراضی شیبدار

با توجه به اینکه یکی از طرحهای مهم بخش کشاورزی در برنامه ششم توسعه، تبدیل 500 هزار هکتار از اراضی شیبدار کشور به باغات دیم است، پیشنهاد می‌شود بانک اطلاعاتی هوشمند آمایش سرزمین شامل اطلاعات اقلیم، توپوگرافی، زمین‌شناسی، خاک‌شناسی، کاربری اراضی و نظایر آن ایجاد و با تلفیق این اطلاعات، عرصه‌های مساعد توسعه باغهای دیم در مناطق مختلف کشور مشخص گردد.

همچنین ضروری است پس از انجام مطالعات پایه مورد نیاز و مکان‌یابی و پیش از هرگونه کار عملی برای ایجاد باغات دیم روی اراضی شیبدار، نسبت به طراحی بهینه سامانه‌های آبگیر استحصال آب باران و آموزشهای مورد نیاز اقدام گردد؛ زیرا که بر اساس ویژگیها و پهنه‌بندی اقلیمی کشور، پایداری باغهای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.