زندگینامه‌ی شاعران

ملا محمد شیرین مغربی تبریزی معروف به شیرین یا ملامحمد شیرین و مشهور به شمس مغربی (۷۴۹–۸۰۹ هجری) صوفی و شاعر ایرانی نیمه دوم قرن هشتم هجری است. ملا محمد شیرین مغربی تبریزی مقبرةالشعرای تبریز

امین‌الدین بلیانی کازرونی (۶۶۸ هجری قمری، ۷۵۴ هجری قمری) از عارفان و مشایخ تصوف ناحیه فارس در سده هفتم و هشتم قمری است. وی در سال ۶۶۸ هجری قمری به دنیا آمد، پدر و اجداد پدری او همه از علماء مشایخ و عارفان زمان خود بودند. وی در سن ۷۷ سالگی و در سال ۷۵۴ ه‍.ق در خانقاه خویش درگذشت.

کاووس‌کی یا کیکاووس دارایِ رازی زرتشتی پسر کیخسرو، از شاعران گمنام زرتشتی است که در حدود اواخر سده ششم و اوایل سده هفتم هجری قمری در ری به سر می‌برده است. از کیکاووس رازی تنها یک اثر به نام زراتشت نامه برجای مانده‌است که از نظر نوع ادبی حماسه و در قالب مثنوی به بحر متقارب متضمن است. اشعار...

بِساطیِ سمرقندی، سراج الدّین، از شاعران نیمه دوم قرن هشتم و اوایل قرن نهم است. ۱ - معرفی بساطی در سمرقند به دنیا آمد و به نوشته صفا ۸۸ سال عمر کرد. وفات او را برخی در ۸۱۵ در سمرقند و برخی در هفده رجب ۸۱۴ در ری نوشته‌اند. با استناد به تاریخ وفات و مدت عمر او، می توان سال ولادتش را حدود...

مجیرالدین بیلقانی (درگذشتهٔ ۵۸۶ هجری) شاعر پارسی‌گوی ایرانی از قرن ششم هجری است. نام او در کتب تذکره به همین صورت ذکر شده و پیوسته در اشعار خود را به عنوان مجیر یاد می‌کند. منشأ و مولد او شهر بیلقان از توابع شروان است که امروزه در کشور جمهوری آذربایجان قرار گرفته است. مجیرالدین به لطافت طبع و...

بدرالدین قوامی رازی شاعر پارسی‌گوی ایرانی شیعی سده ششم هجری است. شعرهایش رویه دینی دارند تنها مطلبی که راجع به قوامی رازی از منابع کهن به دست می‌آید به جز چند قطعه شعر این است که لقب او «اشرف الشعراء» و «بدرالدین» بوده و چون وی در ابتدا در سلک مدّاحان قوام‌الدین طغرائی بوده تخلص خود را از لقب...

سموری سجزی سیستانی، از شاعران و کاتبان معروف سیستانی و از شخصیت‌های ممتاز قرن ششم هجری قمری است. عوفی شعر او را از سخن معشوقان، دلکش تر و خط او را از خط دلبران عنبر زلف، خوش تر وصف می‌کند. سموری سجزی به مسائل حکمت و تعلیمی توجه زیاد داشته و عزت و آزادگی را تبلیغ می‌کرده است. هرکه چون گل، به زر...

ذُوٱلْفَقَارِ نام شمشیر علی ابن ابی طالب بود. این شمشیر دو سر یا دو لبه داشته‌است و برجسته‌ترین نماد علی بن ابی‌طالب و نماد شجاعت و قدرت اوست. ذوالفقار در فرهنگ اسلامی (بالأخص در شمایل‌نگاری‌ها) حضور پررنگی دارد. حدیث «لا سیف الا ذوالفقار» (شمشیری نیست جز ذوالفقار) در وصف آن صادر شده‌است.

شرف‌الادباء شهاب‌الدین ادیب صابر بن‌اسماعیل ترمذی (نیمه یکم سده ۶ق/۵۴۶ق) شناخته شده به ادیب صابر شاعر ایرانی از ترمذ بود. او در زمان سلجوقیان می‌زیسته‌است. شهاب‌الدین در ترمذ ادب آموخت و شاعری آغاز کرد. سپس در جوانی به خراسان رفت و به فراگیری دانش پرداخت. پس از آن او در شهرهایی مانند مرو، بلخ و...

عَیّوقی از سرایندگان اوایل سدهٔ پنجم قمری و سرایندهٔ مثنوی ورقه و گلشاه است. از زندگی او اطلاعات چندانی در دست نیست. او مثنوی خود را به نام سلطان محمود کرده و از آن‌جا که این سلطان را با کنیهٔ «ابوالقاسم» و لقب «سلطان غازی» یاد کرده، بی‌تردید منظور سلطان محمود غزنوی بوده‌است. بنا بر گفتهٔ احمد...

معروفی بلخی ابوعبدالله محمد پسر حسن معروفی بلخی شاعر ایرانی است. او زاده شهر بلخ بود. او هم‌دوره با رودکی و شهید بلخی بوده‌است. معروفی مدح‌کنندهٔ عبدالملک بن نوح سامانی (۳۴۳-۳۵۰ (هجری)) بوده‌است. شعر زیر از اوست: این دل مسکین من اسیر هوا شد پیش هزاران هزار گونه بلا شد جادوکی بند کرد و حیلت...

قمری جرجانی ابوالقاسم زیاد بن محمّد شناخته‌شده به قمری جرجانی شاعر ایرانی همدوره و مدح‌کننده قابوس وشمگیر بود. شعر زیر از اوست: بوستانا تو چو من گشتی و من گشته چو تو تو مگر تازه شدی همچو من از ابر دگر تو چنان تازه به ابری من چنین تازه به ابر جز که ابر تو دگرسان است و ابر من دگر ابر من...

ابوالمظفر طاهر بن فضل بن محمد بن مظفر بن محتاج (مق‍ ۳۸۱ق/۹۹۱م) یا امیر ابویحیی طاهر بن فضل بن محمد بن محتاج شناخته‌شده به طاهِرِ چَغانی از امیران آل محتاج در چغانیان ورارود بود. گردیزی (ص ۳۶۸) کنیه او را ابوالحسن گفته است. او برادرزاده ابوعلی احمد بود. وی چندی از سوی سامانیان به جای ابوالمظفر...

ابو منصور محمد بن احمد توسی (پس از ۳۲۰ – میان ۳۶۷ تا ۳۶۹ هجری قمری) که بیشتر به کوتاهی با نام دقیقی شناخته می‌شود، یک شاعر فارسی‌زبان بود. او از نخستین کسانی بود که پیش از فردوسی تلاش کرد داستان‌های ملی ایران را به شعر درآورد و از پیشگامان حماسه‌سرایی به زبان فارسی است. بخش کوچکی از بخش‌های...

خَبّازیِ نیشابوری (درگذشته ۳۴۲ ق.) از علما و دانشمندان و شاعران ایرانی روزگار سامانیان و از معاصران کسایی، دقیقی، شهید بلخی، ابوالمؤید بلخی، رودکی، عماره مروزی، اعجمی، طخاری، جویباری، ابوالعباس بن عباس رنجی، ابوالمثل بخاری و رابعه قزداری بوده‌است. از اشعار او اثر کمی به جا مانده است. در عروضی...