آشنایی با هنر و معماری ایران در دوره باستان

[☆BARUN☆]

تپه ها و بناهای تاریخی و آثار فراوان باقی مانده از دوران باستان ایران، نشان دهندۀ رواج رونق هنر معماری این سرزمین در طی هزاره های قبل بوده است. باستان شناسان و محقّقان بسیاری که سیر تحول و تکامل زندگی، تاریخ و هنر مردم فلات ایران را به دقت مورد مطالعه و بررسی قرار داده اند، به استناد مدارک و شواهد کافی، ساخت نخستین سکونتگاهها و روستاهای مردم این منطقه را حداقل به ده هزار سال قبل مربوط می دانند.

از جمله این روستاهای اولیه، می توان به گنج دره در نزدیکی شهرستان هرسین(استان کرمانشاه) و منطقۀ تپه زاغه در دشت قزوین اشاره کرد. این بناهای ابتدایی و ساده، از چینۀ گلی و یا خشت خام ساخته می شدند.

باستان شناسان بسیاری نیز شروع دورۀ نوسنگی یا انقلاب نوسنگی در ایران را به حدود 9000 سال پیش نسبت می...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

از زمانی که دورۀ آهن در ایران در ایران آغاز می شود،ساختن سفالینه های نقش دار به ویژه در غرب ایران از رواج می افتد و تا دو هزار سال بعد یعنی سده های آغازین دورۀ اسلامی به رونق نخستین خود باز نمی گردد.

در منطقۀ ماهیدشت کرمانشاه و زیویۀ کردستان از بلندی کوههای مرتفع مقدار زیادی سفالهای دورۀ آهن پیدا شده است. پراکندگی جغرافیایی سفالهای عصر آهن در ایران و همگونی نسبی بین این سفالها، نشان دهندۀ همگونی فرهنگی مردم منطقه نیز هست، که یکی از مشخصه های دوران آهن می باشد.

انسان پیش از تاریخ که در فلات ایران می زیست، در دورۀ پارینه سنگی در سوراخهایی که در قسمتهای پر درخت ایجاد می کرد و یا در عمق غارهای سنگی کوهستانی می زیست و بدین وسیله تا اندازه ای خود را از گزند سرما و حملۀ حیوانات وحشی حفظ می...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

« گیر شمن» پنج هزار سال پیشاز میلاد (هفت هزار سال پیش) را زمانی می داند که انسان پیش از تاریخ ساکن ایران، از ارتفاعات پایین می آید و در دشت ساکن می شود. به نظر گیرشمن قدیمی ترین محل سکونت بشری که در دشت شناخته شده، سیلک کاشان است.

انسان در آغاز اقامت در سیلک، هنوز روش خانه سازی را نمی دانست. به زودی باچینه های گلی خانۀ محقری ساخت و در دوره های بعد، خشت گلی را ابداع و آن را جانشین چینه کرد.

این خشتها شامل آجرهای بیضی شکل بود،که با دست ساخته می شدند و در آفتاب خشک می گشتند. در مرحلۀ سوم تکامل تمدن ماقبل تاریخی سیلک، به جای خشت بیضوی، خشت صاف و مستطیل شکل ساخته شد.

گیرشمن زیباترینو یکی از قدیمی ترین آثار بازمانده از انسان 7000 سال پیش فلات ایران را پیکرۀ کوچک انسانی می داند، که از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

تمدن عیلام

حکومت عیلام در آغاز هزارۀ سوم پیش از میلاد (حدود 4900 سال پیش) در جنوب غرب ایران به مرکزیت منطقۀ خوزستان (شهر شوش) شکل گرفت و شاهان آن به مدت 22 قرن بر ایران فرمان رانداند.

تمدن و دولت پیشرفتۀ عیلام که نخستین حکومت منسجم در فلات ایران به شمار می رود، در سال 645 پیش از میلاد به دست آشور بانی پال فرمانروای مقتدر و جنگجوی آشور منقرض شد. 33 سال بعد، بعنی در 612 پیش از میلاد، تمدن آشور نیز به نوبۀ خود مغلوب قوم آریایی و شجاع ماد شد.

مهمترین مناطق مربوط به تمدن عیلام عبارتند از: شوش، چغازنبیل و هفت تپه، که هر سه منطقه در دشت خوزستان قرار دارند. طبق گفتۀ باستان شناسان و صاحب نظران، تمدن عیلام شامل دشت خوزستان، قسمتهایی از شرق ایران و کرمان بوده است.

تمدن عیلام در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

یکی از نمونه های برجستۀ بناهای مذهبی که به دست عیلامیان ساخته شده زیگورات مشهور«چغازنبیل» است، که در دشت آزادگان خوزستان و 30 کیلومتری شهر شوش قرار دارد.

شهر دور اونتاش (چغازنبیل) در حدود سال 1250 پیش از میلاد و زمان حکومت اونتاش گال فرمانروای خردمند عیلام و به عنوان نیایشگاهی برای اینشوشیناک خدای عیلامی ها ساخته شد. این بنای بزرگ عیلامی به وسیله «رمان گیرشمن» کشف و مورد حفاری قرار گرفت.

در این معبد هزاران آجر کتیبه دار و مهره های استوانه ای منقوش پیدا شده، که اطلاعات بسیاری را از مردم آن زمان در اختیار محققان و باستان شناسان قرار داده است. چغازنبیل در سال 1313 شمسی به طور تصادفی کشف شد.

بر اساس اسناد اکدی، کشور عیلام نوعی «ممالک متحده» بوده و هر ایالت حاکمی داشته است. حکام ایالات...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

از دوره عیلام قدیم یعنی قبل از نیمۀ هزارۀ دوم پیش از میلاد، هیچ نوع اثر معماری از شوش مشاهده نشده و هیچ آثاری باقی نمانده است. بنابراین، اظهار نظر دربارۀ معماری عیلامی در طول این دوره در شوش، غیر ممکن است و تنها اطلاعات اندکی را می توان از طریق مهره های آن دوره کسب کرد.

از شواهد باقیمانده چنین بر می آید، که در این دوره ساختن «معابد شاخی» رایج بوده است. زیرا در آن دورۀ ایران«شاخ» نمادی از الوهیت به شمار می رفته است.

دوران عیلام میانی، تنها دوره ای از فرمانروایی عیلامی هاست، که بقایای معماری مربوط به همی را ارایه کرده است. این مجموعه، آثار نیایشگاه مقدس چغازنبیل در حدود 30 کیلومتری شوش است. عیلام میانی، مهمترین و درخشان ترین دورۀ حاکمیت عیلامی ها بوده است.

آثار هنر عیلام جدید را می توان...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

کلاه نوک دار ویژۀ شاهان دورۀ عیلام جدید و وسیلۀ شناسایی و تشخیص آنها از فرمانروایان دوره های قبل است. در نقش رستم واقع در نزدیکی تخت جمشید، نقش برجستۀ بهرام دوم ساسانی، بر روی نقش برجسته ای از دورۀ عیلام ساخته شده و می توانگفت آن را به طور کامل حذف کرده است.

تنها دو نقش در دو انتهای این نقش برجسته باقی مانده، که گفته می شود مربوط یک شاه عیلامی و همسر او می باشد. شاه کلاه نوک داری را که ویژۀ دوران عیلام جدید است، بر سر نهاده و ملکه تاج کنگره داری بر سر دارد، که ملکه های سدۀ هفتم پیش از میلاد آشوری بر سر می گذاشتند.

گروهی از اشیای مفرغی عیلام جدید که باید با تیردان مفرغی و عاجها ارتباط داشته باشند، معروف به «سیتولا» یعنی سطل مفرغی باریک و بلند، با ته مخروطی هستند.در اصطلاح باستان شناسی،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

تمدن هنر مانا (ماننا)

پیش از به قدرت رسیدن مادها و ظهور حکومت قدرتمند آنها، تمدنی به نام«مانا» (ماننا) در جنوب دریاچۀ ارومیه و به مرکزیت حسنلو وجود داشت، که به اعتقاد محققان حوزۀ فرمانروایی آن، شامل سرزمین های امروزی آذربایجان می شده است.

نام «مانا» نخستین بار در سالنامه های آشوری در سال 843 پیش از میلاد برای اقوامی آمده، که در برابر نیروی «شلمانصر سوم» مقاومت کرده است.

مانایی ها که نسبت به مادها قدمت بیشتری داشته و همزمان با اورارتوها زندگی می کرده اند، همانند اورارتوها در شکل گیری هنر و فرهنگ ماد و به ویژه معماری آنها تأثیر داشته اند. در جنگ علیه آشور نیز، از متحدین مادها بودند.

جام زرین و مشهور حسنلو که در تپۀ حسنلو در نزدیکی شهر نقده (جنوب دریاچه ارومیه) به دست آمد، مربوط...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[☆BARUN☆]

تمدن اورارتو

اورارتوها دسته ای از اقوام آریایی بودند، که در حدود 1000 سال پیش از میلاد در نواحی شمال غربی فلات ایران (در حوالی دریاچۀ وان و سرزمین های مجاور آن) مسکن گزیدند. این اقوام در حدود 859 پیش از میلاد دولت قدرتمندی به نام «اورارتو» تشکیل دادند، که شهر «موساسیر» در ارمنستان مرکز حکومت آنها بود.

 

[☆BARUN☆]

تمدن و هنر ماد

مادها به اعتقاد برخی، در حدود سال 825 پیش از میلاد، از طرف شرق و از طریق جادۀ اصلی باستانی، به سوی غرب ایران حرکت کرده و در آنجا ساکن شدند. آنها که قومی آریایی و از اقوام هند و اروپایی بودند، در مسیر حرکت خود به سوی شمال غرب ایران، با دو امپراتوری مقتدر آشور و عیلام از یک سو و از سویی دیگر با حکومت جوان و نیرومند «اورارتو» در شمال ایران و بخشی از آسیای صغیر، همسایه شدند.

«دیااُکو» یکی از سران مشهور این تمدن است، که توانست اقوام پراکندۀ ماد را متحد کند و در سال 708 پیش از میلاد امپراتوری بزرگ ماد را تأسیس نماید. او به مدت 53 سال پادشاهی کرد. فرورتیش، هوخشتره و دیوکس نیز از فرمانروایان مشهور و قدرتمند این دوره بوده اند. شاهنشاهی بزرگ ماد عمر کوتاهی داشت. آستیاگ پسر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.