آموزشی‌ شعرکده | قواعد شعر |

[ABCDEFGH]

سلام به همه!​

منظور از قالب یک شعر، شکل آرایش مصرع‌ها و نظام قافیه آرایی آن است. شعر به مفهوم عام خود نه در تعریف می گنجد و نه در قالب؛ ولی شاعران و مخاطبان آنها، به مرور زمان به تفاهم هایی رسیده اند و شکل‌هایی خاص را در مصراع بندی و قافیه آرایی شعر به رسمیت شناخته اند. ​

به این ترتیب در طول تاریخ، چند قالب پدید آمده و شاعران کهن ما کمتر از محدوده این قالبها خارج شده اند. ​

فقط در قرن اخیر، یک تحول جهش‌وار داشته‌ایم که اصول حاکم بر قالبهای شعر را تا حد زیادی دستخوش...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

اجزای شعر​

بیت:​

هر یک از سطرهای یک شعر را یک بیت گویند. كمترین مقدار شعر یک بیت است.​

بسرش، فکر دو صد سودا بود
عاشق آنست که بی پا و سر است
***​

مصراع:​

هر بیت شامل دو قسمت است هر یک از این بخش ها را یک مصراع گویند. كمترین مقدار سخن موزون...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

انواع شعر کهن فارسی
- قصیده
- غزل
- قطعه
- مثنوی
- رباعی
- دوبیتی
- ترجیع بند
- مستزاد
- مسمط
- تصنیف
- چهارپاره
- [COLOR=rgb(85, 57...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

قصیده​

- قصیده​

اولین قالب شعری است كه از نیمة قرن سوم هـ . ق در ادبیات فارسی به تقلید از شعر عربی پدید آمد و تا روزگار ما مورد توجه شاعران بوده است.​

شعری است كه مصراع اول با مصراع های زوج آن با هم قافیه است. تعداد ابیات آن از پانزده بیت بیشتر است. محتوای قصیده می تواند مدح، ستایش، وصف و پند و اندرز و حكمت و عرفان و رثاء و مرثیه...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

غزل ​

- غزل​

از جهت شكل قرار گرفتن قافیه درست مانند قصیده است با این تفاوت كه تعداد ابیات غزل حداقل 5 بیت و حداكثر تا 17 – 12 است. ​

درون مایه و محتوای غزل، عاشقانه، عارفانه و یا آمیزه‌ای از هر دو و یا مضمون اجتماعی است. غزل از قرن ششم پدید آمده و تا امروز از قالب های رایج شعر فارسی است.​

غزلسرایان معروف، سعدی، مولوی، حافظ و از غزلسرایان...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

قطعه​

- قطعه
شعری است حداقل دو بیت كه فقط مصراع های زوج هم قافیه اند. قطعه دارای وحدت موضوعی است و موضوع آن معمولاً مطالب اخلاقی، اجتماعی، تعلیمی، مدح و هجو است.
قطعه در تمام دوره ها در شعر فارسی رواج داشته است. انوری در قرن 6 ، سعدی در گلستان، پروین اعتصامی (معاصر) از قطعه سرایان معروفند.

آرایش قافیه در قطعه ​

...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

مثنوی​

- مثنوی​

شعری است كه هر بیت آن قافیة مستقل دارد.​

این قالب خاص ایرانیان است و از آغاز شعر فارسی تا امروز مورد توجه شاعران بوده است. درون مایه و محتوای آن حماسی، اخلاقی، عاشقانه، عارفانه و تاریخی است.​

[COLOR=rgb(0, 0...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

رباعی​

- رباعی​

چهار مصراع است كه مصراع سوم آن معمولاً قافیه ندارد. درون مایه‌ای عارفانه، عاشقانه یا فلسفی دارد. ​

مناسب ترین قالب برای لحظه های كوتاه شاعرانه است و در همة دوره ها رواج داشته است. رباعی یگ قالب خاص ایرانی است و خیام، عطار، مولوی و بابا افضل سرایندگان نامدار رباعی...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

دوبیتی​

- دوبیتی​

دو بیت است كه گاه مصراع سوم آن قافیه ندارد. ​

این قالب صورت كامل شده شعر هجایی در عصر ساسانی است. درون مایة عاشقانه و عارفانه دارد و رایج ترین قالب در میان روستائیان است. باباطاهرعریان از معروف ترین شاعران دوبیتی‌گو به شمار می آید. دوبیتی وزنی خاص دارد و از این نظر با رباعی...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[ABCDEFGH]

ترجیع بند​

- ترجیع بند​

غزل هایی است هم وزن با قافیه های متفاوت که بیت یکسان مُصرَّعی آنها را به هم میپیوندند. به هر غزل یک «خانه» یا «رشته» و به بیت تکراری میان آنها «ترجیع» یا «برگردان» میگویند.​

قالب ترجیع بند ویژهی شعر فارسی است. درون مایه های ترجیع بند عشق، مدح و عرفان است.​

[COLOR=rgb(0, 0...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.