متفرقه آرایه های ادبی❤

[Regina]

اسلوب معادله و تمثیل
منظور از اسلوب معادله یك ساختار مخصوص نحوی است كه در شعر اعمال می‌شود. شاعر مطلبی را كه غالبا یك مفهوم عقلی و از نوع خبری است، بیان می‌كند و برای اثبات ادعای خود دلیلی می‌آورد مثل این بیت صائب:

اظهار عجز پیش ستمگر زابلهی است/ اشك كباب موجب طغیان آتش است

می‌توان گفت بین دو مصرع این بیت معادله‌ای برقرار است. مصرع اول برابر با مصرع دوم است، یعنی بین آنها می‌توان علامت تساوی(=) گذاشت؛ چنانچه مشاهده می‌شود، دو مصرع بیت از نظر نحوی كاملاٌ مستقل هستند و از نظر معنایی برابر با هم. چنین تكنیكی در شعر، اسلوب معادله نامیده می‌شود. در شعر فارسی از قرن دهم به بعد محور اصلی سبك است و توسط صائب و...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

آشنایی با آرایه حس آمیزی​

معمولاً شعر حاصل یافته ها و داشته های شاعر است. این یافته ها و داشته ها از یک حواس به تنهایی بهره نمی برند، بلکه شاعر برای بیان و انتقال این موارد به خواننده، بایدترکیبات و تعبیراتی بیافریند که تمام حواس وی را متأثّر سازد .

در زیبا شناسی سخن:
" حس آمیزی آمیختن دو یا چند حس است به گونه ای که با ایجاد موسیقی معنوی به تأثیر سخن بیفزاید و سبب زیبایی شود".
مثال:
حرف هایم مثل یک تکّه چمن روشن بود. سپهری
- سهراب از روشنی حرف خود سخن گفته است . روشنی امری دیدنی و حرف یک چیز شنیدنی است. شاعر در این مصراع، دو حسّ بینایی و شنوایی را با هم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

تعریف کامل و مثال از ارایه های کنایه، مبالغه و تشبیه


مبالغه چیست؟
گاهی شاعران و نویسندگان برای اینکه تأثیر و قدرت سخن خود و رویدادها را بیشتر از آنچه که در واقعیّت هست توصیف کنند، بزرگ نمایی کی کنند. به این گونه بزرگ نمایی در بیان حوادث «مبالغه» می گویند.
* مبالغه مناسبترین ترفند ادبی ، برای تصویر کردن دنیای حماسی است و شاید به جرأت می توان گفت بهترین مبالغه ها و اغراق ها را باید در شاهنامه ی فردوسی جست و جو کنیم.
* مثال : که گفتد برو دست رستم ببند / نبندد مرا دست چرخ بلند
در این بیت اغراق با دنیای پهلوانی رستم تناسب دارد و ادعّا می کند که فلک هم نمی تواند دست او را ببندد.
* مثال : گر چرخ گوید مرا کین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

نمونه هایی از آرایه‌ی تلمیح در ادبیات دوره راهنمایی

تلمیح: شاعر یا نویسنده ، گاهی برای زیباتر ساختن سخن و تأثیر گذاری بیش تر آن ، به اشاره و غیر مستقیم از آیات، روایات، احادیث، داستان ها و رویدادهای مهمّ تاریخی و... استفاده می کند. به این شیوه ی بهره گیری از کلام، «تلمیح» می گویند .
نمونه هایی از آرایه ی تلمیح در ادبیات دوره راهنمایی؛

ناشناسی که به تاریکی شب/ می برد شام یتیمان عرب
عشق بازی که هم آغوش خطر/ خفت در خوابگه پیغمبر
مادر ای آفتاب هستی بخش/ زیر پایت بهشت جاوید است

ذات او دروازه ی شهر علوم/ زیر فرمانش حجاز و چین و روم
عشق با دشوار ورزیدن خوش است/ چون خلیل از شعله گل چیدن خوش است...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

هر گاه شاعر یا نویسنده مصراع یاچند بیت یا سخن شاعر یا نویسنده دیگر را در سخن شعر یا نوشته ی خود بیاورد به ان تضمینمی گویند.

1.تضمین آشکار:

چه خوش گفت فردوسی پاکزاد/ که رحمت بر آن تربت پاک باد
میازار موری که دانه کش است/ که جان دارد و جان شیرین خوش است

همانگونه که می بینید این شعر از سعدی شیرازی است اما بیت دوم از فردوسی است.

و تضمین پنهان:

را می توانیم برای شما شعر "ای وای مادرم" شهریار رامثال بزنیم که مصراع آخر این شعر از حافظ است.

2.وقتی برای سخن کسی که در زمان گذشته به سر می برد زمان مضارع به کار ببریم شعر یا سخن یا گوینده ی آن همچنان زنده واثر گذار است.

 

[Regina]

ايهام، آوردن واژه‌اي است با حداقل دو معني (يكي نزديك به ذهن و ديگري دور از ذهن)

مقصود شاعر، معمولاً معني دور است و گاهي هر دو معني افاده مي‌شود.

در ايهام، واژه‌ي داراي اين آرايه، ذهن مخاطب را بر سر دو راهي قرار مي‌دهد كه كدام معني را انتخاب كند و در وهله‌ي اول، اين انتخاب، اندكي دشوار به نظر مي‌رسد و همين دشواري در انتخاب معناي درست‌تر، بيش‌ترين لذت را براي مخاطب به ارمغان مي‌آورد.

درك كامل آرايه‌ي ايهام و تشخيص مصاديق آن در ابيات و اشعار، نيازمند آگاهي از معاني مختلف واژه‌ها است.

مثال: كيست حافظ تا ننوشد باده بي آواز رود / عاشق...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

ايهام تناسب:
اين آرايه، همان‌طور که از نام آن پیداست، جمع دو صنعت «ایهام» و «تناسب» (مراعات نظير) است. در ايهام تناسب، مانند ايهام، يك واژه داراي بيش از يك معناست با اين تفاوت كه یکی از اين معانی، در شعر حضور دارد (معنای حاضر) و شعر با آن معنی كامل مي‌شود و مفهوم خود را مي‌رساند و معني ديگر كه در شعر حضور ندارد (معنای غایب) تنها با واژه يا واژگان ديگري در همان شعر، داراي تناسب است.

بنابراين، در ايهام تناسب (برخلاف ايهام)، تنها يكي از معاني واژه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

حالا شما تعيين كنيد، واژگان مشخص شده در ابيات زير، «ايهام» دارند يا «ايهام تناسب»؟؟؟

(اگر در پاسخ‌گويي، دچار اشكال شديد و پاسخ درست را نيافتيد، اصلاً و ابداً نگران نباشيد! من اين‌جام! بپرسيد و پاسخ بگيريد!)

چنان سايه گسترد بر عالمی / که زالی نیندیشد از رستمی

خانه زندان است و تنهايي ضلال / هركه چون سعدي گلستانيش نيست

ماهم این هفته برون رفت و به چشمم سالیست / حال هجران تو چه دانی که چه مشکل حالیست...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

و نمونه‌هايي از ايهام در شعر نو:

عصر جدول‌هاي خالي / پارك‌هاي اين هوالي / پرسه‌هاي بي‌خيالي / نيمكت‌هاي خماري

خاك خواهد بست روزي / باد خواهد برد باري

به بوي تو، تنها به بوي تو بود / كه هر جا گلي ديده‌ام چيده‌ام

ما و دل و طنين تپيدن به بحر خون / اين شعرها به بحر تتن تن نمي‌خورند

چو اشكي سرزده يك لحظه از چشم تو افتادم / چرا در خانه‌ي خود عين مهمانم؟ نمي‌دانم

هرچه ديديم از اين چشم همه نقش بر آب است / نيست نقشي كه در آيينه‌ي ادراك بماند

دلتنگ مانده‌ايم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

تشبیه :

تشبیه ، ادعای همانندی میان دو یا چند چیز است . هر تشبیه چهار رکن دارد :

1) مشبه : چیزی یا کسی که قصد مانند کردن آن را داریم .

2) مشبه به: چیزی یا کسی است که مشبه ، به آن مانند می شود .

3) ادات تشبیه : وازه ای است که نشان دهنده پیوند شباهت است .

4) وجه شبه : ویزگی یا ویزگی های مشترک میان مشبه و مشبه به است .

ژاله ها دانه دانه درخشند همچو الماس

مشبه وجه شبه ادات تشبیه مشبه به

برای شناخت بیشتر و بهتر تشبیه توجه به این نکات لازم است :

الف ) وجه شبه معمولاً باید در مشابه به بارزتر ومشخص تر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.