متفرقه سیری در عرفان و تصوف

[NASTrr]

سیری در عرفان و تصوف
نویسندگان: رنجبر حقیقی
منبع: کیهان اندیشه 1373 شماره 54

عشق و عرفان واژه‏هایى هستند که ماهیت وجودى آنها آمیزه‏هایى از ابدیت و جاودانگى است.
عنصر زمان و مکان به دامن قدس آنها راهى ندارد.
گذشت روزگار از طراوت آنها نمى‏کاهد، وصف آن دو در قالب الفاظ و کلمات نمى‏گنجد.
بشوى اوراق اگر همدرس مایى
که درس عشق در دفتر نباشد
(حافظ) (1)
باید عشق را عجین جان کرد، حرارت حیاتبخش آن را آمیخته روان نمود.صادقانه در طریق عرفان گام برداشت و به پالایش نفس و آرایش درون پرداخت تا به حقیقت عشق و عرفان آگاه شد.
هر که گردد مبتلا اندر فراق
او شناسد سوز و درد اشتیاق
(اسیرى لاهیجى) (2)
اصولا حال عارفانه چنان که خود گفته‏اند:«من لم یذق لم یدرک»(کسى نچشیده باشد نمى‏تواند آن را دریابد)وصف کردنى...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NASTrr]

صوفى و تصوف
اشتقاق صوفى و تصوف
در مورد اشتقاق و وجه تسمیه صوفى و تصوف آراى متفاوتى وجود دارد و قریب به بیست نظریه در این باره مطرح شده است.اینک مهمترین آنها را مطالعه مى‏کنیم. (10)
1-گروهى گفته‏اند:تصوف و صوفى به«اهل صفه»منسوب است که جماعتى از مسلمانان مخلص و فقیر صدر اسلام بودند و در صفه مسجد النبى سکونت داشتند و از صدقات روزى مى‏خوردند.این دسته از محققین به مناسبت مشابهت ظاهر احوال صوفیه به اهل صفه، کلمه صوفى را مشتق از آن مى‏دانند.
2-برخى گویند:صوفى از«صوفانه»به معنى گیاه L1نازک و کوتاه مشتق است.از نظر این محققان به علت تذلّل و تواضع صوفیان و قناعت آنها به گیاهان طبیعى و حتى المقدور اجتناب از مصنوعات بشرى صوفى نامیده شده‏اند.
3-بعضى گفته‏اند:صوفى به«صوفه الرقبه»و «صوف القفا»یعنى...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NASTrr]

(18)
استحسانات صوفیه
از دیرباز صوفیه به صورت دسته خاصى درآمده و با ظواهر، شعارها و علائم ویژه‏اى شناخته مى‏شدند.
خود صوفیه از اعمال، مراسم و شعارهاى خود با عنوان«استحسانات»نام برده‏اند.
همین مستحسنات، آنها را به صورت یک قشر اجتماعى ویژه مطرح ساخته، جایگاه ویژه‏اى به آنها بخشیده است.
مراد از«استحسان»استحباب امرى و اختیار رسمى است که متصوفه آن را به اجتهاد و استنباط خود وضع کرده‏اند، از جهت صلاح حال طالبان، بى‏آنکه دلیلى و برهانى لایح از سنت بر آن مشاهده شود، مانند لباس خرقه و بناى خانقاه و اجتماع بر سماع و نشستن در چله و غیر آن، هر چند آن اختیار از تشبث و تمسک به سنت خالى نبود. (19)
کسانى که موافق صوفیه نبودند، استحسانات آنها را بدعت و به استناد حدیث«شر الامور محدثاتها و کل محدثه بدعة و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NASTrr]

اینک مهمترین مستحسنات صوفیه را به اختصار بررسى مى‏کنیم: (21)
1-خرقه‏پوشى
خرقه عبارت است از لباس پشمى که در اثر فرسودن و پاره شدن وصله‏هایى بر آن زده باشند.
صوفیه خرقه را بزرگترین شعار خود دانسته و از فواید خرقه‏پوشى:تغییر عادت و فطام از مألوفات طبیعى و حظوظ نفسانى، دفع مجالست اقران السوء و شیاطین الانس، اظهار تصرف باطن مرید به سبب تصرف ظاهر او و بشارت مرید به قبول حق تعالى او را به واسطه قبول او از طرف شیخ ذکر کرده‏اند.
خرقه تسلیم اندر گردنم
بر من آسان کرد سیلى خوردنم
(مولوى) (22)
2-خانقاه
خانقاه یا رباط یا تکایا یا صومعه محلى هستند براى اجتماع صوفیه جهت انجام مراسم و اعمال ویژه.صوفیان براى خانقاه فوایدى گفته‏اند.از آن جمله: محل نزول و سکون فقراى بى‏مسکن، محل اجتماع و اتفاق و اتحاد...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NASTrr]

انواع خرقه
گفته شد که صفت برجسته صوفیه، خرقه‏پوشى و لباس ژنده به تن کردن بود.صوف یا لباس خشن و جامه پشمینه‏اى که صوفیان مى‏پوشیدند، عناوین گوناگونى داشت که از جمله:«قبا»، «عبا»، «خرقه»، «دلق»، «مرقع»، «جامه»، «پشمین»، «پشمینه»و «مرقعه»بود که البته همه آنها به عنوان صفت نیز براى «خرقه»به کار مى‏روند.
خرقه صوفیان انواع مختلف دارد.اینک چهار نوع آن را مورد بررسى قرار مى‏دهیم: (57)
1-خرقه توبه:براى کندن جامه مرسوم اهل دنیا و پوشیدن جامه خشن و درشت که نشان ترک دنیا و تعلقات آن است، باید از دنیا و هر آنچه در آن است عریان گشت و جامه‏اى که از آن ذل نفس برخیزد به تن کرد.از آنجا که این خرقه، توبه از گذشته و تعهد به اجراى اوامر پیر در راه دستیابى به مقصود است، آن را خرقه توبه گویند.این خرقه در حقیقت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.