احکام‌ اهل‌ تشیع اصول و خاستگاه مشترک ادیان

[NARGES-S]

به نام خدا​

نقش دین در رابطه با زندگی اجتماعی با دو دیدگاه متفاوت مورد ارزیابی قرار گرفته است. شماری از دانشمندان بر کارکرد انسجام بخشی و همبستگی آفرینی ادیان آسمانی پای می فشارند و جمعی نیز ادیان را عامل تخاصم و نزاع می شناسند. دیدگاه دوم از موضعی برتر توانسته است با ادعای تخاصم زایی، دین را از صحنه زندگی اجتماعی کنار بزند. حقانیت این دعوی پلورالیستی بر این پیش فرض تکیه دارد که اصول مشترکی از سوی ادیان بزرگ توصیه نمی شود و همه این آیینها پیروان خود را به تنگ نظری و تعصب فرامی خوانند، حال آن که ادیان، افزون بر همسویی شان در آموزه ها ـ که در شماره پیشین طی مقاله ای با عنوان «همسویی آموزه های ادیان» به اثبات رسید ـ در دو محور اساسی دیگر نیز مشترکاتی را مطرح می...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

توحید در آیین زردشت
درآیین زردشت اهورا مزدا خدای یگانه است، خدای فرزانه، نیک، دادگر و اخلاقی است، او فقط چیزهای نیکو می آفریند و پرستندگان خود را تبرّک می بخشد. این خدای یگانه بر تاریخ چیره است و طرحی را که برای جهان دارد به تدبیر خود تحقق می دهد.10 «ای اهورا مزدا همین که تو را با دیده دل نگریستم دراندیشه خود دریافتم که تویی سرآغاز و سرانجام، تویی سرچشمه منش پاک، تویی آفریننده راستی و تویی داور دادگر کارهای جهان.»11
توحید در کتاب مقدس
کتاب مقدس عبارت است از مجموعه کتب دینی مورد احترام یهودیان و مسیحیان با این تفاوت که مسیحیان تمام این مجموعه را می پذیرند، ولی یهودیان به اناجیل چهارگانه و نامه های پیوسته بدان با نگاه تقدیس نمی نگرند. به هر حال کتاب مقدس درباره توحید، نگاه صریح و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

هدف بعثت از نگاه ادیان
قرآن، هدف بعثت انبیا را قرار گرفتن انسانها در مسیر توحید و عبودیت و دست یابی انسانها به حیات طیبه و زندگی عادلانه می داند. «لقد أرسلنا رسلنا بالبینات و أنزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط» حدید/25 همانا پیامبران مان را با دلایل آشکار روانه کردیم و کتاب و میزان را همراه آنها فرستادیم تا مردم به عدالت برخیزند. در آیین زردشت آمده است: «آن گاه اهورا مزدا… خطاب به روان آفرینش می گوید… چون تو درخواست نجات دهنده ای نموده ای که مردم گیتی را وادارد تا از روی قانون داد و راستی رفتار کنند، ازاین رو من فروهر زرتشت را برای رهبری جهان بر می گزینم.»30 در تورات آمده است: «و نهالی از تنه یسّی بیرون آمده شاخه ای از ریشه هایش خواهد شکفت و روح خداوند بر او قرار خواهد گرفت…...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

معاد از منظر ادیان
قرآن در آیات بسیاری به مسأله معاد پرداخته است، از آن جمله: «إنّ الذین آمنوا و الذین هادوا و النصاری و الصابئین من آمن بالله و الیوم الآخر و عمل صالحاً فلهم أجرهم عند ربهم ولاخوف علیهم و لاهم یحزنون» بقره/62 همانا کسانی که مسلمان شده اند و کسانی که یهودی شده اند و ترسایان و صابئان [اگر] کسانی باشند که به خدا و روز آخر ایمان داشته و عمل نیک انجام دهند، پس اجرشان را پیش پروردگارشان خواهند داشت و نه بیمی برآنان است ونه اندوهناک خواهند شد. قرآن علاوه بر این بیان کلی، تأکید بر باور به معاد و رستاخیز، کیفر در جهنم و پاداش در بهشت را از زبان ابراهیم(ع) (عنکبوت/25)، عیسی (ع) (مائده/72)، موسی(ع) (اعراف/156) و یوسف(ع) (یوسف/38) نیز نقل می کند. در تعالیم زردشت آمده است: «بنا به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

اصول مشترک ادیان در انسان شناسی
انسان شناسی دینی عملکرد و رفتار انسان را بازتاب شخصیت درونی فرد می داند که زشت یا زیبا با انتخاب خود او، بر پایه تمایلات مادی یا گرایشهای فطری که هر دو ریشه در ذات بشر دارد ـ شکل گرفته و به ثمر می نشیند. «قل کلّ یعمل علی شاکلته فربّکم أعلم بمن هو أهدی سبیلاً» اسراء/85 هر کس بر حسب ساختار [روانی] خود عمل می کند و پروردگار شما به آن که راه یافته تر است داناتر است. «والبلد الطیب یخرج نباته بإذن ربّه و الذی خبث لایخرج إلاّ نکداً» اعراف/58 زمین پاک، گیاهش با اذن پروردگار خود می روید و زمین ناپاک، گیاهش جز اندک آن هم بی فایده بیرون نمی آید. «ألم تر کیف ضرب الله مثلاً کلمة طیبة کشجرة طیبة أصلها ثابت و فرعها فی السماء تؤتی أکلها کل حین بإذن ربّها… و مثل کلمة خبیثة...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

اصول زیست جمعی
قرآن با نگاه به همه ادیان و تعالیم آسمانی، متدینان را به صورت فشرده این گونه تعریف می کند: «إنّ الذین آمنوا و الذین هادوا و النصاری و الصابئین من آمن بالله و الیوم الآخر و عمل صالحاً فلهم أجرهم عند ربهم و لاخوف علیهم و لاهم یحزنون» بقره/62 همانا مسلمان، یهود، نصرانی و صابئی کسانی هستند که به دلیل ایمان به خدا، روز قیامت و عمل نیک در نزد پروردگارشان پاداش دارند، ترس آنها را تهدید نمی کند و اندوهی دامنگیرشان نمی شود. در تعالیم زردشت می خوانیم: تنها با اندیشیدن به خدا و گام نهادن در راه پارسایی است که روح و روان آدمی می تواند به مزدا نزدیک شود.»64 درکتاب مقدس آمده است: «خدا را نظر به ظاهر نیست، بلکه از هر امتی هر که از او ترسد و عمل نیکو کند نزد او مقبول گردد.»65 انسان از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

دفاع در برابر متجاوز و ستیز با ظلم
حق دفاع و رویارویی با ستم که نوعی دیگر از حقوق طبیعی است، از دیگر مشترکات ادیان به شمار می آید.84 «أُذن للذین یقاتلون بأنّهم ظلموا و إنّ الله علی نصرهم لقدیر. الذین أُخرجوا من دیارهم بغیر حق إلاّ أن یقولوا ربّنا و لولا دفع الله الناس بعضهم ببعض لهدّمت صوامع و بیع و صلوات و مساجد یذکر فیها اسم الله کثیراً» حج/40ـ39 به کسانی که مورد هجوم جنگاوران قرار گرفته اند ـ به دلیل مظلومیت شان ـ اجازه جهاد داده شده است، البته خداوند بر پیروزی آنها قادر است؛ همان کسانی که بدون جرمی جز اینکه می گفتند: خدا پروردگار ماست، از خانه هاشان بیرون رانده شدند. و اگر خدا بعضی از مردم را با بعض دیگر دفع نمی کرد، صومعه ها، کلیساها، کنیسه ها و مساجدی که نام خدا در آنها بسیار برده...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

حق آزادی
حق آزادی یکی دیگر از چهار حق طبیعی است که محتوای ماده دوم حقوق بشر را تشکیل می دهد.98 شهید مطهری ضمن تقسیم آزادی به آزادی معنوی و آزادی اجتماعی [در برابر اسارت اجتماعی و اسارت معنوی] می نویسد: «از نظر قرآن یکی از هدفهای انبیا این بوده است که به بشر آزادی اجتماعی بدهند و افراد را از اسارت و بندگی یکدیگر نجات بدهند. یکی از حماسه های قرآنی همین موضوع آزادی اجتماعی است که می گوید: «قل یا أهل الکتاب تعالوا إلی کلمة سواء بیننا و بینکم ألاّ نعبد إلاّ الله و لانشرک به شیئاً و لایتّخذ بعضنا بعضاً أرباباً من دون الله» آل عمران/64 ای پیغمبر به این کسان که مدعی پیروی از کتابهای آسمانی گذشته هستند… بگو: بیایید همه ما جمع شویم دور یک کلمه، زیر یک پرچم، آن پرچم دو جمله بیشتر ندارد، یک جمله اش...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

حقوق معنوی و ارزشی
خواسته های طبیعی مبنای حقوق طبیعی است که منشأ تکالیف و مقررات اجتماعی می باشد، ولی خواسته ای ارزشی که بازگوکننده تعالی خواهی انسان به حساب می آید. در پاره ای از موارد الزام قانونی را بر نمی تابد، بلکه از طریق پیرایش فطرت و تربیت اخلاقی رعایت آنها تضمین می شود. دین به انسان می گوید که از طریق تأمل روانکاوانه در خود می تواند خواسته ارزشی تمام افراد جامعه را شناخته و در تعاملها داوطلبانه بدانها پاسخ مثبت دهد: قرآن می فرماید: «لن تنالوا البرّ حتی تنفقوا ممّا تحبّون» از علی(ع) نقل شده است که فرمود: «فأحبب لغیرک ما تحبّ لنفسک، و اکره له ما تکره لها، و أحسن کما تحبّ أن یحسن إلیک، ولاتقل ما لاتحبّ أن یقال لک.» 107 دوست بدار برای دیگری آنچه را برای خود می پسندی و روا مدار برای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[NARGES-S]

حقوق قراردادی
قرآن در کنار پیمان با خدا و پیمان با پیامبر، پیمانهای متعارف بین افراد جامعه را در زمینه های مختلف نیز ارج نهاده و پیمان شکنی را گناه نابخشودنی می شناسد و اجازه نمی دهد حقی برخاسته از قراردادهای صریح و تعهدهای ارتکازی نادیده گرفته شود: «و أوفوا بالعهد إنّ العهد کان مسئولاً» اسراء/34 به پیمان پای بند باشید؛ زیرا از پیمان پرسش خواهد شد. «إلاّ الذین عاهدتم من المشرکین ثمّ لم ینقصوکم شیئاً و لم یظاهروا علیکم أحداً فأتمّوا إلیهم عهدهم إلی مدّتهم إنّ الله یحبّ المتقین» توبه/4 [خدا بیزار است از مشرکان] مگر آن مشرکانی که با آنان پیمان بسته اید و به چیزی از تعهدهاشان پشت پا نزده اند و کسی را بر ضد شما حمایت ننموده اند؛ پس به پیمان با آنان تا زمان مورد توافق شان پای بند بمانید، همانا...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.