آموزشی حوض در معماری سنتی ایران

[MAHSA ESLAMI]

شاید در میان همه اقوام دنیا کمتر مردمی بیابیم که به‎اندازه ایرانیان کویرآشنا، قدر آب را ارج گذاشته باشند. برای ایرانیان باستان، آب در کنار باد و آتش و خاک چندان مقدس می‎نمود که بر روی آبگذرها به زحمت بسیار پل می‎زدند تا آدمی در گذر از آن‎ها مجبور به عبور از میان آب نباشد.​

شاید در میان همه اقوام دنیا کمتر مردمی بیابیم که به‎اندازه ایرانیان کویرآشنا، قدر آب را ارج گذاشته باشند. برای ایرانیان باستان، آب در کنار باد و آتش و خاک چندان مقدس می‎نمود که بر روی آبگذرها به زحمت بسیار پل می‎زدند تا آدمی در گذر از آن‎ها مجبور به عبور از میان آب نباشد.
چه می‎پنداشتند نه اگر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[MAHSA ESLAMI]

گاهی این حوض‎ها همچون وضعیت فعلی میدان نقش جهان اصفهان، در میادین اصلی و مرکزی به مهمترین عنصر شهری تبدیل شده و کاربری عام و کلان‎تری می‎یابند.

این حوض‎ها در بناهای ایرانی کمتر شکل آزاد دارند و اغلب با طرح‎های مربع، مستطیل، چلیپا، دایره و یا ترکیبی از اشکال هندسی و بر اساس راست‎گوشه و دایره ساخته می‎شوند. همچنین معمولا" کم عمق هستند تا در عوض، گستردگی و سطح آب افزایش پیدا کند. به این ترتیب گذشته از کاهش خطر سقوط و خفگی کوچکترها، آب‎بندی حوض‎ها هم به‎واسطه کاهش فشار آب در کف و دیواره‎های جانبی، با مصالحی از جنس سنگ، آهک و ساروج ساده‎تر می‎شود. همچنین تخلیه و نظافت آن انرژی کمتری مصرف می‎کند. (البته گاهی تخلیه و نظافت این حوض‎ها به کارگران دوره‎گردی واگذار می‎شد که “...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[MAHSA ESLAMI]

ماهی‎های سرخ کوچک چرخ می‎زنند و از رشد و ازدیاد، لاروها، خزه‎ها و جلبک‎های آبی حوض جلوگیری می‎کنند و هندوانه‎ای در انتظار بعد از ظهر تابستان غلت‎زنان در کنج سایه‎گیری خنک‎تر می‎شود. در فرهنگ ایرانی و توصیه‎های مذهبی، سفارشات زیادی برای حفظ نظافت آب و البته طبیعتاً آب حوض نقل شده و خانواده‎ها تأکید و حساسیت بسیاری بر رعایت این قواعد دارند و خصوصاً در این مورد بر کودکان و خدمه سخت می‎گیرند. گاهی نیز بنا بر نیاز و برای حفظ جان ماهی‎های داخل حوض از گزند گربه و سرما، پیشگیری از ورود غبار و آلودگی به آب و یا به منظور جلوگیری از یخ‎زدگی آب و حوض در فصول سرد، روی حوض پوشیده می‎شد.
آبگیرها و حوض‎های خانگی و حتی حوض‎هایی که در صحن و مجاور بناهای عمومی شهری همچون مساجد ساخته...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[MAHSA ESLAMI]

اگر به نقشه جغرافیای زمین نگاه کنیم و پراکندگی دریاها و اقیانوس‎ها را در نظر آوریم، بی‎مناسبت نخواهد بود اگر تأویلی آئینی و فلسفی برای پهنه کوچک شده این آبگیرها در یک حوض‎ ایرانی قائل شویم. نمونه‎ای از کارکرد و برداشتی اینچنین را می‎توان در توحیدخانه مساجد پیدا کرد. توحیدخانه سکوی کوچک و جزیره مانندی است در میان حوض مسجد که طلاب ـ بریده از جهان مادی ـ بر روی آن نشسته به اعتکاف و ختم قرآن می‎گذرانند. حوض اجابت آرزوی دیرین کویری است.

از طرفی به‎خاطر اهمیت و وجوب طهارت و وضو، حوض صحن مساجد به‎عنوان نمادی معنوی و شاید خاطره‎ای از بهشت و به‎عنوان یکی از اولین عناصر مرکزی پیش‎روی تازه‎واردین، قداستی دوچندان پیدا می‎کند. (البته بعضی اعتقاد دارند بر زمینی که وقف مسجد است و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.