بین الملل سازمانهای بین الملل

[YASAMAN.RAZIYAN]

مفهوم سازمان بین المللی

اصولاً برای تجزیه و تحلیل هر موضوع حقوقی، ابتدا باید به تعریف موضوع مبادرت ورزید و حدود و ثغور آن را معین نمود. بنابراین در کتابی که عنوان حقوق سازمان های بین المللی را برگزیده است و تلاش می کند شخصیت، مسؤولیت و مصونیت سازمان ها را در تعامل با یکدیگر مورد بررسی قرار دهد، لازم است ابتدا روشن نماید که منظور از سازمان بین المللی چیست و عناصر اصلی آن مفهوم کدامند.

بر اهل فن دانسته است که « سازمان بین المللی» گاه به عنوان مفهومی کلی به ساختار و سازماندهی جامعه بین المللی دلالت دارد که همواره با موجودیت جامعه بین المللی عجین گشته و جزء لاینفک آن می باشد، و زمانی نیز معرّف نهادی بین المللی است که متولد می شود، زندگی می کند و می میرد. گو اینکه نوعی تعامل میان هر دو...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

با وجود رشد و توسعه سازمان های بین المللی، شاید جای تعجب باشد اما حقیقت آن است که تعریفی جامع از سازمان های بین المللی که مقبولیت جهانی داشته باشد وجود ندارد. این حال به نظر می رسد با فائق آمدن بر اختلافات صرف در نحوة ارائة تعریف، اتفاق نظر کلی در این مورد حاصل آمده است که چنین تعریفی باید متضمن چه عناصری باشد. به اعتقاد پروفسور « دیازگُنزالس» گزارشگر ویژة کمیسیون حقوق بین الملل، در اغلب آموزه های حقوقی و سیاسی بر سه عنصر اساسی در تعریف سازمان های بین المللی تأکید شده است: 1- عنصر مبنایی که در غالب موارد همان معاهده ای است که به منزلة سند مؤسس سازمان است، و به همین علت مبیّن اراده سیاسی دولت های حاکم برای همکاری در عرصه هایی خاص جهت نیل به اهداف معین است. 2- ساختار نهادین که به وسیلة...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

همان طور که در مقدمه اشاره شد به لحاظ تاریخی جایگاه سازمان های بین المللی در جامعه ی بین المللی متأثّر از رشد همکاری دولت ها با یکدیگر و ماهیت مسائلی بوده است که در نتیجة تحولات بین المللی مطرح گشته اند. با وجود این « همکاری میان دولت ها عامل بلافاصل پیدایش سازمان های بین المللی نیست. اقدامات دولت ها ابتدا از رهگذر مجاری دیپلماتیک و انعقاد معاهدات بین المللی هماهنگ گردید و پس از آن برای اصلاح و روز آمد کردن اسناد موجود، تشکیل کنفرانس های بین المللی خاص و سپس منظم را در پی داشت و به این ترتیب زمینة ایجاد سازمان های بین المللی اولیه در قالب کمیسیونهای رودخانه ای و اتحادیه های عمومی بین المللی فراهم شد. » بر این اساس از ابتدای قرن نوزدهم دولت ها به یکدیگر نزدیک تر شدند و در نتیجه روابط بین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

به هر حال سازمان های بین المللی را نمی توان صرفاً به عنوان ابزار همکاری قلمداد نمود. سازمان ها در عرصة روابط بین المللی به تدریج از حیات مستقل برخوردار شدند و موقعیت خود را به عنوان عنصر ضروری حیات بین المللی تثبیت نمودند، تا آنجا که دیوان بین المللی دادگستری در سال 1949 در رأی مشورتی خود جهت فراهم ساختن زمینة حضور فعالتر و مؤثرتر سازمان های بین المللی در حوزة روابط بین المللی ابراز داشت که نوع و ماهیت تابعان هر نظام حقوقی متأثر از نیازهای هر جامعه است. برهمین اساس « سازمان های بین المللی به تدریج به عنوان ستون نظام حقوقی بین المللی جلوه گر شدند و جامعه بین المللی دولت ها بر مشارکت آنها در فرایندهای سیاسی و حقوقی بین المللی گردن نهادند. »

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

جامعه بین المللی هنوز با ارگانیزه شدن بسیار فاصله دارد. هر چند عضویت در این جامعه خودبخودی و بی نیاز از اعلام رضایت است اما به لحاظ سازمانی جامعه بین المللی فاقد تمرکز قدرت، بدون سلسله مراتب و عاری از قانون اساسی است و بر اصل همکاری مبتنی می باشد نه تبعیت. با وجود این نمی توان منکر آن باشد که به ویژه در نیم قرن اخیر زمینه های ماهوی پراکنده ای برای حرکت بدان سوی ایجاد شده است.

1. تعریف « سازمان های بین المللی » به سازمان های بین الدّول که در ماده 2 کنوانسیون 1969 وین حقوق معاهدات، ماده 1 کنوانسیون 1975 وین راجع به نمایندگی دولت ها در روابطشان با سازمان های بین المللی دارای ماهیت جهانی، ماده 2 کنوانسیون 1978 وین راجع به جانشینی دولت ها در معاهدات و به ویژه ماده 2 کنوانسیون 1986...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

.البته نباید بر صورت و شکل سند تأسیس سازمان بیش از حد تأکید ورزید. گات (موافقت نامه عمومی تعرفه و تجارت 1947) سند مؤسس مشخصی نداشته اما عملکرد آن چنان بوده است که گوئی قبل از ایجاد سازمان جهانی تجارت در 1995، شخص حقوقی بین المللی بوده است. برای مثال گات به انعقاد موافقت نامه با سوئیس مبادرت کرده است. همچنین کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا (1975) که دولت های عضو به طور مستمر از آن حمایت کرده اند چیزی بیش از مرجعی برای همکاری و هماهنگی بین دولت های ذی ربط نبود ولی متعاقباً نهادین شد. از بسیاری جهات این کنفرانس حتی قبل از آنکه در دسامبر 1994 در بوداپست به سازمان مسمّا گردد مشابه یک سازمان بین المللی شده بود. بر این اساس گات و کنفرانس امنیت و همکاری در اروپا نشان داده اند که یک معاهده بین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

5.همان گونه که مذکور افتاد امروزه در کنار دولت ها، سازمان های بین المللی نیز به لحاظ استقلال ارادة خویش به ایجاد دیگر سازمان ها مبادرت می ورزند.

1. البته این امر بدان معنا نیست که هر گونه ترتیبات ایجاد شده میان دو یا چند دولت برای همکاری لزوماً یک سازمان بین المللی است. دیوان بین المللی دادگستری در قضیة نائورو علیه استرالیا ابراز داشت ترتیباتی که بر آن اساس استرالیا، نیوزیلند، و انگلستان مرجعِ مشترکِ ادارة نائورو در موافقت نامه قیومت – مورد تأیید ملل متحد در 1947 – شده اند یک شخصیت حقوقی بین المللی منفک و مستقل از آنها ایجاد نکرده است. ICJ Reports. 1992 , pp. 240, 258.
2. گرچه در اغلب تصمیمات قضایی اهداف، اشتغالات (Functions) به موضوع فعالیت مربوط می شود و بدین طریق به وظایف...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

8.YILC , 1989 , Part , P.283

9.H.G Schermers and N.M. Blokker . internatinal institutional Law, Unity within Diversity. Martinus Nijhoff , 1994 , p.23

شایان ذکر است که در بسیاری از موافقت نامه های چند جانبه به ویژه در حوزة حمایت از محیط زیست، ترتیبات سازمانی مستقل در قالب کنفرانس اعضا، ارکان فرعی و دبیرخانه ایجاد شده، تا بدون تأسیس سازمانی بین المللی در مفهوم سنتی، تعهدات اعضا را توسعه داده و مورد کنترل و نظارت قرار دهند. برخی صاحب نظران با استناد به تعریف فوق، چنان ترتیباتی را سازمان بین المللی با رسمیت کمتر و البته با ماهیت موقتی تر از سازمان های بین المللی سنتی تلقی کرده اند.

برای مطالعة بیشتر نک :

Robin R. Churchill & Geir Ulfstein , “Autonomous lnstiutional Arrangements in...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YASAMAN.RAZIYAN]

1. 
   احتمالاً اندیشه ی سازمان های بین المللی از زمان ظهور نخستین حکومت ها مطرح بوده است (مثل شوراهای آمفکسیونی، در یونان باستان) اما سازمان های بین المللی در مفهوم امروزین قبل از قرن نوزدهم میلادی وجود نداشته است. یکی از دلایل اصلی این امر آن است که قبل از قرن نوزدهم سیستم بین المللی، متشکل از دولت های دارای ثبات و استواری کافی نبود که بتواند همکاری بین المللی میان دولت ها را به عنوان شرط ضروری ایجاد یک سازمان بین المللی به ارمغان آوَرَد. با امضای معاهدات و سنفالی در سال 1648 میلادی زمینه ی تشکیل کنگره ها و کنفرانس ها بین المللی فراهم آمد اما هنوز تا نهادین شدن همکاری های بین المللی فاصله بسیار بود.

13.کُلییار، پیشین، ص 635.

14.ICJ Reports , 1949 , p.178.

15.William E...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.