آموزشی‌ شعرکده شعر چگونه تولید می‌شود؟ (دیدگاه روان‌شناختی)

[SAN.SNI]

بر همگان آشکار است که هر انسان سالم دارای پنج حس ظاهری است (حواس پنجگانه) اما علاوه بر این، در درون ما قوای باطنی نیز مشغول به کارند تا ما همان چیزی باشیم که هستیم: انسان متفکر.
از نظر ابن سینا این قوای باطنی نیز پنج مرتبه دارد و ما قبل از اینکه وارد بحث تولید شعر شویم باید این پنج قوه را خوب بشناسیم؛ به این منظور با ذکر مثالی سعی بر توصیف این قوا می‌کنیم.
​

 

[SAN.SNI]

فرض کنید شخصی گربه‌ای خانگی دارد و هرروز به مدت دو سال به آن آب و غذا می‌دهد و از

آن پرستاری می‌کند و متعاقباً به او دلبستگی پیدا کرده است؛ حال روزی از خواب بر می‌خیزد و متوجه می‌شود که گربه‌اش نیست؛ چشم‌های او می‌بینند که گربه نیست، گوش‌های او می‌شنوند که صدای گربه نمی‌آید و دست‌های او لمس می‌کنند که گربه حضور ندارد (حواس پنج‌گانه). این حواس از طریقی به درون شخص راه پیدا کرده، احساساتش را جریحه‌دار می‌کنند (حس مشترک)، این احساسات پس از تبدیل به اطلاعات و تصاویر، در پوشه‌ای ذخیره می‌شوند (قوۀ مصوره یا خیال) و آنگاه به پوشه‌ای دیگر راه پیدا می‌کنند که در آنجا پس از ترکیب با اطلاعات گذشته، نتیجه‌ای را حاصل می‌کنند (قوۀ متخیله یا مفکره)؛ در مثال گربه، شخص اطلاعات نبودن گربه را...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[SAN.SNI]

با این تفاسیر متوجه شدیم که علاوه بر حواس پنج‌گانه ظاهری، پنج قوۀ باطنی نیز در ما وجود دارد؛ حس مشترک، قوۀ خیال یا مصوره، قوۀ وهم، قوۀ متخیله یا مفکره و قوۀ حافظه.
حال می‌رسیم به بحث تولید شعر، با مثال گربه ادامه خواهیم داد، فرض کنید که این فرد شاعر باشد و در موقعیتی قرار بگیرد که همسرش او را ترک کرده باشد؛ اینجاست که ذهن او شروع به زایش می‌کند، تمام تصاویری را که در قوۀ مصوره ذخیره کرده است، با معانی موجود در حافظه پیوند می‌زند و متخیله را مجبور به آفرینش معانی و تصاویری می‌کند که تاکنون وجود نداشته است:
پشت جعبه‌های خاک‌خوردۀ انباری
پشت تمام درهای بستۀ دنیا
پشت پلک‌هایی که سد بسته‌اند...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.