فیزیک پزشکی

[مَه گل]

فیزیک پزشکی نام یک رشته کاربردی در علوم پایه پزشکی است که مفاهیم و کاربرد مجموعه علوم فیزیک را در تشخیص و درمان پزشکی بررسی می‌کند.

این شاخه از دانش، علوم پرتودرمانی، محافظت از پرتو، پرتوشناسی تشخیصی (و زیرشاخه‌های آن همانند سی تی اسکن، ام آر آی و غیره)، و پزشکی هسته‌ای را در بر می‌گیرد؛اما از جهت حرفه و پیشه، از مهندسی پزشکی و بیوفیزیک مستقل است. تحصیل‌کردگان و دانش‌آموختگان این شاخهٔ علمی در خدمات بالینی در مراکز درمانی، کنترل کیفیت و محافظت از تشعشع، پژوهش و توسعه، و فعالیت‌های دانشگاهی (همانند آموزش رزیدنت‌های پزشکی) به کار، مشغول می‌شوند. رشد فیزیک پزشکی و زیرشاخه‌های آن در سال‌های اخیر با سیر صعودی، روبرو بوده‌است؛ برای نمونه، تصویربرداری مولکولی که یکی از زیرشاخه‌های فرعی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

دانشکده پزشکی دانشگاه کنتاکی فیزیک پزشکی را شاخه‌ای کاربردی از دانش فیزیک، تعریف می‌کند که با کاربرد پرتوهای یونیزان و غیر یونیزان، در تشخیص و درمان بیماری‌ها استفاده می‌شود.فیزیک پزشکی به صورت عملی یا نظری، می‌تواند به‌طور مستقیم با معاینه بیماران، تشخیص و درمان بیماری‌ها مرتبط شود.

دانشگاه پردیو فیزیک پزشکی را به صورت زیر، تعریف می‌کند:«شاخه‌ای کاربردی از فیزیک است که با کاربردهای انرژی برای تشخیص و درمان بیماری‌ها سر و کار دارد. همچنین با الکترونیک پزشکی، مهندسی زیست، و فیزیک بهداشت (کنترل و محافظت از پرتو)، رابطه نزدیکی دارد». دانشگاه دوک در ایالت کارولینای شمالی، فیزیک پزشکی را چنین تعریف می‌کند:

• کاربرد علم فیزیک در نیازهای پزشکی.
• عهده‌دار پایه‌های فنی علومی چون...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

در اکثر کشورهای جهان، فیزیک پزشکی امروزه از نظر حرفه عمدتاً به دو شاخهٔ تصویربرداری پزشکی و پرتودرمانی تقسیم می‌گردد؛ با این حال، فیزیک پزشکی نوین، گسترهٔ قابل توجهی از دانش‌ها و فناوری‌های متفاوتی را پوشش می‌دهد و دربرگیرندهٔ موضوعات و مباحث متعددی از رادیوبیولوژی گرفته تا دزیمتری تا پردازش سیگنال در ام‌آرآی است؛ به همین دلیل، دشوار بتوان مرزهای مشخصی را برای آن تعریف کرد؛ اما معمولاً فیزیک پزشکی را از نظر آکادمیک، به چهار دسته گوناگون، طبقه‌بندی می‌کنند که مشخصات هر یک از این بخش‌ها جداگانه در متون زیر آمده‌اند. رابطهٔ متقابل این شاخه‌ها با یکدیگر را می‌توان با نمودار ون زیر نمایش داد:

...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

پرتوشناسی تشخیصی​

فیزیک پرتوشناسی تشخیصی: در این شاخه از فیزیک پزشکی، با مدالیتههایی همچون سی تی اسکن، ام آر آی (تصویر برداری تشدید مغناطیسی)، سونوگرافی، ماموگرافی، فلوروسکوپی، و رادیوگرافی معمولی می‌توان سر و کار داشت. فیزیک پرتوشناسی زیرمجموعهٔ این شاخه از فیزیک پزشکی است. طراحی و ضمانت کارکرد صحیح و کنترل کیفیت این‌گونه دستگاه‌ها بر عهدهٔ متخصصان فیزیک پزشکی می‌باشد.

حفاظت در برابر پرتوها​

فیزیک بهداشت یا حفاظت تشعشعی: در این شاخه از فیزیک پزشکی، بر مباحثی تمرکز می‌شود که سروکار با محاسبات کنترل کیفیت و به‌ویژه دزیمتری و شرایط محافظت از پرتوهای یونیزان در محیط‌های متفاوت دارد.طراحی سیستم‌های حفاظتی در بخش‌های رادیوتراپی و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

وجه تمایز با مهندسی پزشکی​

از لحاظ علمی و آموزشی​

مرزهای مشخصی بین مهندسی پزشکی و فیزیک پزشکی نمی‌توان تعیین کرد و اغلب، بین این دو (و نیز رشته‌های دیگر) طبیعتاً اشتراکات بسیاری وجود دارد؛ اما شاید بتوان گفت که فیزیک پزشکی، اساساً یک علم کاربرد در حرفه پزشکی است.

از یک دیدگاه می‌توان پژوهش و توسعه در مهندسی پزشکی را مسبب پیشرفت سریع تکنولوژی و افزایش روزافزون دستگاه‌های تخصصی در بیمارستان‌ها و کلینیک‌ها دانست؛ به‌طور مثال، متخصصان مهندس، کسانی هستند که کدهای برنامه‌های نرم‌افزاری الگوریتم‌های پویشگر ام آر آی را نوشته، مدارهای الکترونیکی، قطعه‌ای از یک دستگاه ماموگرافی را طراحی کرده، یا پژوهش در ساخت تجهیزات بهتر و پیشرفته‌تری برای سنجش...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

از لحاظ اشتغال​

بر خلاف لحاظ علمی که در آن، بین مهندسی پزشکی و فیزیک پزشکی، اشتراکات گوناگونی هست، در کشورهای پیشرفته از لحاظ اشتغال، بین این دو، تفاوت‌های مشخصی وجود دارد. انجمن فیزیک پزشکی آمریکا اشتغال در فیزیک پزشکی را در سه محور، تعریف کرده‌است:

1. خدمات بالینی در محیط‌های بیمارستانی و مراکز درمانی؛
2. پژوهش؛
3. آموزش و تدریس رزیدنت‌ها و نیروهای جدید

محور اول (خدمات بالینی)، نوعی اشتغال است که فقط یک فیزیک‌دان پزشکی، قادر و (از لحاظ قانونی) مُجاز به انجام آن می‌باشد، و متخصصان رشته‌های دیگر (همانند مهندسان پزشکی و غیره) برای اشتغال در این حرفه، نیاز به تحصیلات (دوره رزیدنسی) و مجوز ویژه (مثلاً اخذ گواهینامه بورد رادیولوژی آمریکا) دارند که به این...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[مَه گل]

آموزش فیزیک پزشکی​

در بیشتر کشورها از جمله ایران، رشته فیزیک پزشکی، بیشتر در مقطع کارشناسی ارشد به‌بالا، ارائه می‌گردد. در بسیاری از کشورها نیز برای کار کردن در این رشته، دست‌کم به گواهی‌نامه کارشناسی ارشد نیاز است. در مقطع کارشناسی، وضع به‌طور کلی، به گونهٔ دیگری است و تمرکز آموزش، بیشتر برای تربیت نیروهای تکنیسین می‌باشد. بیشتر تحصیل‌کردگان، تحصیلات کارشناسی در رشته فیزیک یا فیزیک کاربردی را بهترین رشته برای آماده‌سازی برای ورود به فیزیک پزشکی در مراحل کارشناسی ارشد به‌بالا می‌دانند.

دانشجویان این رشته، معمولاً مجموعه‌ای از دروس پرتوشناسی، پرتودرمانی، پزشکی هسته‌ای، رادیوبیولوژی، و فیزیک بهداشت را در کمیت و کیفیت‌های متفاوت (بنا بر گرایش خود و قدرت و گرایش‌های...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.