نوازندگان حسین‌خان اسماعیل‌زاده

[.REIHANEH.]

حسن مشحون در جلد ۲ تاریخ موسیقی ص ۵۴۳ می نویسد: «حسین خان معروف به اسماعیل زاده فرزند اسماعیل خان نوازنده می باشد و استاد اواخر عصر قاجاریه». حسین خان تحت زیر نظر پدر به نواختن کمانچه مشغول شد ولی بیشتر نوازندگی را از عموی خود قلی خان فرا گرفت. از نوازندگان حرفه ای کمانچه بود و محل کارش در محله سرپولک (بازار تهران) بود وی به اشاره ظهیرالدوله از جمع عوام خارج و با طبقات عالی و رجال دمساز شد و در جلسات انجمن اخوت حضور یافت و به تاسیس کلاس و تربیت شاگردان پرداخت. از شاگردان ممتاز وی در نوازندگی: رضا محجوبی، رکن الدین مختاری، ابوالحسن صبا، حسین یاحقی، ابراهیم منصوری، شهباز برمکی و حسین میرخانی را می توان نام برد.

 

[.REIHANEH.]

حسین خان اسماعیل زاده را جامع الاشراف موسیقی ایرانی میدانسته اند خوانندگانی چون: ادیب خوانساری، حسین قوامی، عبدالله حجازی از محضر او بهره مند شده اند.

او را دانای رموز آواز نیز داشته اند. حسین تهرانی استاد بزرگ تنبک در مصاحبه ای می گوید: آن وقت ها ضرب را زیر عبا پنهان می کردیم می رفتیم نزد حسین خان اسماعیل زاده می گفت بزن ۱۲۷ ما هم می زدیم تا اینکه خدا ما را آشنا کرد با صبا.

 

[.REIHANEH.]

در کلاس حسین خان همه گونه هنرجوی موسیقی رفت و آمد داشت او باز مانده کمانچه نوازان نسل ناصری و دوره مظفری بود هنرمندان دوره معاصر همگی از محضر او بهره مند بودند. اما نوازندگان ویلن در سر کلاس اینگونه بودند که حسین خان کمانچه می نواخت و آنها با ویلن می نواختند. این نکته قابل ذکر است که صفحات ضبط شده از صدای ویلن در آن دوره بیشتر به صدای کمانچه نزدیک است به این دلیل که استادشان کمانچه می نواخته و شیوه کمانچه نوازی در صدای ویلن کاملاً هویدا است.

 

[.REIHANEH.]

نقل قول معروف حاج آقا محمد مجرد ایرانی است که می گوید از میرزا عبدالله استاد خود سوال کردم که حسین خان اسماعیل زاده بهتر بود یا باقر خان رامشگر جواب داد باقر خان وصله تن ماست ولی حسین خان بهتر بود. درویش خان او را اعجوبه کمانچه نامیده بود.

از حسین خان اسماعیل زاده دو سری صفحه ضبط شده ست؛ ضبط اول سال ۱۲۹۱ ش در تهران است که مرهون یک اتفاق بوده که در سفر لندن ۱۲۸۸ ش هیئت ۸ نفره به سرپرستی درویش خان: تار، باقرخان: کمانچه، حسین خان هنگ آفرین: ویلن، اکبر فلوتی (برادر حسین خان هنگ آفرین): فلوت، مشیرهمایون شهردار: پیانو ، رضا قلی خان نوروزی: آواز و ضرب و سید حسین طاهرزاده: آواز و میرزا اسدالله خان اتابکی: تار و سنتور عازم لندن جهت ضبط آثار می شوند که درویش خان و میرزا اسدالله خان، به دلیل حفظ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.