ایران معاصر وزارت در دوره صفویّه

[Rigina]

بحث از وزارت در تاریخ قبل از معاصر ایران از جهات متعددى مشکل و پیچیده است. نبود اطلاعات کافى از میزان اقتدار و اختیارات وزیر و عدم ثبات قدرت او و نیز افراد و سازمانهاى ذیل اداره او بحث از این مقوله را با مشکل جدى مواجه ساخته است. با این حال، نمى توان بحث مزبور را نادیده گرفت و یا از آن به سادگى گذشت و یا صرفاً به بعضى کتب نظرى هر عصر نظیر سیاستنامه ها و ... اکتفا کرد؛ چه، غالباً حدود مطرح در این گونه کتب صرفاً نظرى و یا ایده آلى بوده و با آنچه واقعاً مى تواند رخ نماید متفاوت بوده است. لذا نه تنها بحث از وزارت در هر عصرى مى بایستى به صورت تخصصى و دقیق و موشکافانه صورت گرفته و عرصه هاى عمل و نظر با هم تطبیق داده و نتیجه معقول گرفته شود بلکه بهتر آن است که حیات سیاسى هر وزیر به طور جداگانه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Rigina]

وزارت در دوره صفویه
شاه صفوى از حقوقى کاملاً نامحدود و مستقل در اعمال قدرت برخوردار بود و هیچ قانونى اختیارات او را محدود نمى ساخت و به انجام هر کارى مجاز بود و هیچ رادع و مانعى را در سلطنت خود نمى شناخت. شاه صفوى از قدرتى دیگر نیز برخوردار بود و آن تقدس آمیخته به احترام، که فطرى بود و با تولد شاه همراه و ملازم او بود[16]. مردم، شاه صفوى را نه تنها به عنوان حاکم خود بلکه او را به عنوان فرزندزاده پیامبر نیز تکریم مى کردند. بنابراین به اعتقاد فرایر حکومت شاه صفوى «بر سلسله مراتب روحانى بیشتر مبتنى بود تا پادشاهى خالى.»[17] مردم به واسطه تقدسى که براى شاه صفوى قائل بودند او را واجد قدرت خارق العاده شفادهى مریضها مى دانستند[18]. بعضى از القابى که به شاه صفوى منتسب ساخته بودند واجد ارزشى خارق...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Rigina]

یکى از پیامدها و یا جلوه هاى فساد ادارى در این دوره، فشار بیش از حد بر مردم براى تأدیه مالیات بود. براى همین است که الئاریوس وزیر اعظم را به منزله گاوى شیرده معرفى مى کند که تمام دارایى مملکت را ظالمانه مى خورد و شاه هم او را مى دوشد.[41]
وزارت در زمان عباس دوم از موقعیت مستحکم ترى برخوردار شد؛ چه، در این دوره تفوق نظام دیوان بر نظام سپاهى مسلم گردید. نزاع بین قزلباشان و دستگاه وزارت در زمان عباس دوم منتهى به قتل وزیر اعظم وقت، ساروتقى، شد. اما اعدام قاتلین او به دستور شاه تفوق موقتى قزلباشان را ناکام گذاشت.[42] «مثى رودى» مى نویسد:
«مرورى اجمالى و سطحى بر پس زمینه هاى وزراى عظمى، که پس از محمدتقى (ساروتقى) بر سر کار آمدند گویاى آن است که این حادثه پیش درآمد یک جریان شد. خلیفه سلطان...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.