آموزشی آشنایی با ساختار روایت و «آرک داستانی»

[Ghasedak.]

«آرک داستانی» یا «قوس روایی» عنصری بسیار مهم است که به ساختار و شکل داستان اشاره دارد. این آرک (یا کمان) از رویدادهای درون داستان شما—توالیِ اتفاقات در طرح داستانی—شکل می گیرد و همچنین، ضرباهنگ قصه را نیز تعیین می کند. اگر می خواهید مخاطبین را از ابتدا تا انتها به داستان خود مجذوب نگه دارید و یک پایان بندی رضایت بخش را برای آن ها به تصویر بکشید، داشتن یک «آرک داستانی» درست و قابل قبول، کاملا ضروری است.

 

[Ghasedak.]

«آرک داستانی» چیست؟​

«قوس روایی» عبارتی است که روند پیشروی کامل یک داستان را توصیف می کند. هر داستان، دارای بخش هایی مشخص است: یک آغاز نسبتا آرام، میانه ای که تنش، کشمکش های شخصیت ها و ضرباهنگ داستان در آن به اوج می رسد، و پایانی که کشمکش اصلی قصه در آن حل و فصل می شود. احتمالا با یکی از نمونه های کلاسیک «آرک داستانی» آشنا هستید: پسر، دختر را ملاقات می کند، او را از دست می دهد و در نهایت دوباره به دست می آورد. البته این نمونه بیش از اندازه ساده به نظر می رسد، که همین گونه هم هست. اضافه کردن پیچیدگی ها و جنبه های مختلف به یک «آرک داستانیِ» ساده و پایه ای، بخشی مهم از چیزی است که باعث تمایز داستان ها از یکدیگر می شود، حتی وقتی داستان ها ظاهرا درباره...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

تفاوت میان «آرک داستانی» و «پیرنگ»​

طرح داستانی یا «پیرنگ» از تک تک رویدادهای درون داستان شکل می گیرد، در حالی که «آرک داستانی» در واقع چگونگی توالی آن رویدادها را نشان می دهد. تصور کنید هر صحنه از داستان شما، روی کارتی کوچک خلاصه شده است: کل دسته ی کارت ها، پیرنگ داستان است اما توالی و ترتیبی که کارت ها را قبل و بعد از یکدیگر قرار داده، «آرک داستانی» است.

از همین رو، دقت کردن به این عنصر بسیار مهم است. چه می شود اگر نخستین صحنه ای که خلق کرده اید، تأثیر بیشتری داشته باشد اگر در میانه ی داستان به کار رود؟ نظم بخشیدن به پیرنگ و تبدیل آن به یک «آرک داستانیِ» منسجم به مخاطبین کمک می کند که به مؤثرترین شکل در داستان حرکت کنند و از آن لذت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

تفاوت میان «آرک داستانی» و «آرک شخصیت»​

همانطور که از نام این دو مشخص است، «آرک داستانی» در واقع «پیرنگ» را در مقیاسی بزرگ و کلی نشان می دهد در حالی که «آرک شخصیت»، نشانگر سفر درونی هر کاراکتر هنگام رقم خوردن «پیرنگ» است. یکی دیگر از نقاط تمایزِ مشخصِ این دو، این است که «آرک داستانی» عوامل بیرونی دارد و «آرک شخصیت» عوامل درونی؛ و هر کدام از کاراکترهای اصلی (و حتی گاهی اوقات کاراکترهای ثانویه)، «آرک شخصیت» مختص به خودشان را دارند.

با این وجود، «آرک داستانی» و «آرک شخصیت» همیشه رابطه ای دوطرفه با هم دارند. هر نقطه ی مهم در «آرک داستانی» باید شخصیت ها را به اهداف و خواسته هایشان نزدیکتر، و یا دورتر، سازد. شرایط و کشمکش هایی که شخصیت ها با آن مواجه می شوند، بخشی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

چگونه «آرک داستانی» خلق کنیم؟​

در سال 1863، رمان نویسی به نام «گوستاو فرایتاگ» الگوهای رایج در پیرنگ داستان ها را مورد مطالعه قرار داد. او این ایده را مطرح کرد که هر «آرک داستانی» شامل 5 مرحله ی دراماتیک است: «مقدمه»، «جریان خیزنده»، «اوج»، «جریان کاهنده»، و «پایان». این الگو به خاطر شکل صعودی و نزولی خود، «هرم فرایتاگ» نام گرفته است.

 

[Ghasedak.]

مقدمه​

این مرحله در واقع همان «پرده ی اول» در الگوی سه مرحله ایِ نمایشنامه ها است. نویسنده در این بخش، کارهای مهم زیادی را به انجام می رساند: آغاز داستان، معرفی شخصیت ها، کاشتن بذرهای کشمکش ها، و ارائه ی میزانی کافی از پیشینه ی رویدادها، به این منظور که مخاطبین کاملا در جریان اتفاقاتی که رقم می خورد، قرار بگیرند. مخاطبین پس از خواندن مقدمه ی داستان شما باید بتوانند (به حدود مختلف) به این سوالات پاسخ دهند: شخصیت ها چه نوع افرادی هستند؟ چگونه می توان میان آن ها تمایز قائل شد؟ داستان کجا و در کدام دوره ی زمانی اتفاق می افتد؟ لحن کلی داستان چگونه است؟

اما همیشه به خاطر داشته باشید که از قاعده ی «نشان دادن، به جای گفتن» استفاده کنید، و مرحله ی «مقدمه» را با سرازیر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

جریان خیزنده​

داستان های خوب همیشه پیچ و خم های جذابی دارند. جریان یا رویداد خیزنده معمولا با جرقه ی یک اتفاق مشخص آغاز می شود. این اتفاق مشخص، همان لحظه ای است که «رومئو»، «جولیت» را می بیند، یا همان زمانی که «پریم»، خواهر «کتنیس» در کتاب «عطش مبارزه»، برای حضور در نبرد مرگبار انتخاب می شود. شرایط هر چه که باشد، این رویداد جرقه‌مانند باعث می شود مجموعه ای از اتفاقات رقم بخورد و شرایط لازم برای پیشروی ادامه ی داستان مهیا شود.

نویسندگان در این مرحله، وظایف مهم و مشخصی دارند: توسعه ی کاراکترها و همچنین شکل دادن روابط میان آن ها، بالا بردن سطح کشمکش و خلق تنش. در داستان «قتل در قطار سریع السیر شرق» اثر «آگاتا کریستی»، هر آنچه که پس از ورود...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

اوج
این مرحله، از هر آنچه که قبل از آن اتفاق افتاده استفاده می کند—خطوط داستانی، انگیزه ها، آرک های شخصیت—و تمام تنش داستان را یکجا به کار می گیرد. اوج، هم لحظه ی برملا شدن حقیقت برای پروتاگونیست است (اوج آرک شخصیت) و هم رویدادی است که «پیرنگ» را به مقصد از پیش تعیین شده می رساند (اوج آرک داستانی). وقتی سفرهای بیرونی و درونی به یکدیگر می رسند و به شکلی باورپذیر به هم پیوند می خورند، مخاطبین می توانند منتظر رسیدن یک نقطه ی اوج رضایت بخش باشند.

در طرف مقابل، یک اوج ضعیف باعث می شود مخاطبین از داستان ناامید شده، کتاب را در گوشه ای رها کنند، و حتی بدتر، دیگر هیچ وقت سراغ اثری از آن نویسنده نروند. به همین خاطر، اوج، مرحله ای بسیار مهم در ساختار «آرک داستانی» است.

به کابوسی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

جریان کاهنده
تصور کنید موفق شده اید نطقه ی اوجی را خلق کنید که مخاطبین را از فرط هیجان به زمین میخکوب می کند. بعد از آن چه باید کرد؟ کار شما به هیچ وجه تمام نشده است چون نباید داستان را نیمه کاره و بدون مراحل نهایی به پایان برسانید. در عوض، باید از این قاعده ی کهن استفاده کنید: «آنچه بالا می رود، پایین نیز خواهد آمد.»

به عنوان نمونه فکر کنید داستان «هری پاتر و سنگ جادو» پس از نبرد نهایی «هری»، بدون هیچ توضیحی ناگهان به پایان می رسید؛ شکی نیست که در این صورت رضایت مخاطبین از داستان به شکل چشمگیری کاهش می یافت. در واقع نویسنده در مرحله ی «جریان کاهنده»، نتایج تلاش های پروتاگونیست را به مخاطبین نشان می دهد. همچنین، نویسندگان معمولا از این مرحله استفاده می کنند تا گره از پیرنگ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ghasedak.]

پایان

اکنون به آخرین مرحله از «آرک داستانی» رسیده اید. تمام گره های روایت گشوده شده و حالا مخاطبین می توانند پس از پشت سر گذاشتن ماجراجویی های فراوان، نفسی به راحتی بکشند! به عنوان نمونه ای برای کارکرد این مرحله، رمان های کارآگاهی سنتی را در نظر بگیرید. در پایان یک داستان کارآگاهی، شخصیت کارآگاه همه ی افراد را در اتاقی جمع می کند تا پرده از هویت عامل جنایت بردارد و همه چیز را توضیح دهد. اکنون سوال ها پاسخ یافته اند و تمام هدف ها به دست آمده اند، و مخاطبین می توانند با احساسی از رضایت، داستان شما را کنار بگذارند.