تاریخ ایران شاهنشاهی کوشانی

[Ocean angel]

شاهنشاهی کوشانی (بلخی: Κυϸανο (آوانویسی به لاتین: Kušāno)، یونانی: Βασιλεία Κοσσανῶν، سانسکریت بودایی: कुषाण राजवंश، چینی: 貴霜帝國، پهلوی اشکانی: ، پهلوی ساسانی: Kušān-šahr[۹]) یک امپراتوری باستانی به مرکزیت سرزمین بلخ (باختر) در افغانستان امروزی بود که توسط یوئه‌چی‌ها در سدهٔ نخست میلادی بنیان گذاشته شد. این شاهنشاهی در اوج گسترهٔ خود در زمان کانیشکا افغانستان امروزی، بلوچستان، شمال هند و بخش‌هایی از آسیای میانه مانند سغد و خوارزم را زیر فرمان خود داشت.

کوشان‌ها یکی از پنج تیره یوئه‌چی بودند که در جریان مهاجرت از آسیای میانه به سمت مرکز ایران‌زمین، در افغانستان امروزی، بلوچستان و به ویژه بلخ ساکن شدند. یوئه‌چی شکل چینی نام این اقوام است و نام اصلی آن‌ها به دست...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ocean angel]

خاستگاهویرایش​

نام کوشان در منابع چینی به شکل Guishuang ضبط شده‌است. به گفته منابع چینی، آنان یکی از پنج تیرهٔ قومی که نامش به شکل یوئه‌چی در زبان چینی ضبط شده‌است، بودند. با این حال تاریخ‌دانان معاصر می‌دانند آن‌ها به شکل اتحادیهٔ کوچ‌رویی از اقوام آریایی و تخاری بودند.

در یادداشت‌های تاریخ‌دان بزرگ و کتاب هان که دو کتاب تاریخی چینی هستند، آمده‌است که یوئه‌چی‌ها در دشت‌های گانسو که امروز در شمال باختری چین واقع است، زندگی می‌کنند. سرانجام، شاه آن‌ها توسط هون‌ها (منظور شیونگ‌نو است) که آنان نیز با چینی‌ها در جنگ بودند، کشته شد. در جریان پیامدهای این اتفاق، یوئه‌چی در سال‌های ۱۷۶ تا ۱۶۰ پیش از میلاد، به سمت غرب مهاجرت کرد و رفته‌رفته...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ocean angel]

گوناگونی فرهنگی
کوشانیان با ورود به بلخ، فرهنگ این منطقه را پذیرفتند. پس از بلخی‌سازی کوشان‌ها، آنان از خط یونانی برای نوشتن زبان بلخی استفاده می‌کردند که نسبت به خط یونانی اصلی، یک Þ (که صدای «ش» می‌دهد) اضافه‌تر داشت. در سکه‌های ضرب‌شدهٔ پیش از دوران کانیشکا، از خط و زبان یونانی و خط پالی برای نوشتن بر روی آنان استفاده می‌شد. اما با به قدرت رسیدن او، زبان بلخی جایگزین یونانی شد.

 

[Ocean angel]

ن‌ها همچنین باورهای دینی رایج در بلخ را پذیرفتند که مهم‌ترین آنان مزداپرستی، دین یونانی و بودایی‌گری بود. از زمان ویما تاکتو، فرهنگ بودایی در قلمروی کوشان‌ها رواج بیشتری داشت تا اینکه در دوران کانیشکا به دین غالب در جادهٔ ابریشم تبدیل شد. ویما کادفیز احتمالاً خود به شیوایی‌گری (یکی از شاخه‌های هندویسم) اعتقاد داشت و در سنگ‌نبشته‌های کانیشکا نام شمار زیادی از ایزدان زرتشتی دیده می‌شود. در مجموع می‌توان گفت باورهای کوشان‌ها ترکیبی از بودایی‌گری، زرتشتی‌گری و شیوایی‌گری بود.

قلمروی کوشانیانویرایش​

آثار باستان‌شناسی حضور طولانی کوشان‌ها در سرخ کوتل، بگرام و پیشاور تأیید می‌کند. مناطق دیگری که یافته‌ها بر حضور کوشانیان در آن مناطق مهر تأیید می‌زنند شامل...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ocean angel]

شاهنشاهان کوشانیویرایش​

به رسم سایر فرمانروایان مستقلِ فلات ایران در روزگار باستان، فرمانروایان کوشانی نیز خودشان را شاهِ شاهان نامیدند. این واژه در زبان بلخی به شکل شائونانشائو ضبط شده و برابر واژه پارسی شاهنشاه است. آزادگر، نیکوکار، دادگر، خودمختار، خداوندگار، شایسته پرستش و او که فر شاهی را از نانا گرفته‌است، دیگر عناوینی هستند که فرمانروایان کوشانی برای خطاب به خودشان استفاده می‌کردند. بلعمی دربارهٔ ملوک الطوایف نوشته‌است پس از اسکندر در ایران ملوک الطوایف بودند و هر شاهی به گوشه ای پادشاهی داشت مگر آنکه اشکانیان را که تخت عراق داشتند بزرگ می‌داشتند و این بود تا اردشیر بابکان آمد و آنگاه همه ملوک طوایف از ملوک سیستان و جرجان و سیستان و کوشان به...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ocean angel]

و بنیان‌گذار شاهنشاهی کوشان بود و شرح فتوحاتش در نوشته‌های چینی آمده‌است. این فتوحات احتمالاً در سال‌های ۴۵ تا ۶۰ میلادی روی داده‌اند و منجر به گسترش دوات کوشانی شدند. کوجوله کادفیز دو پسر داشت که یکی از آنان سادکاسنا نام داشت که احتمالاً هرگز حکومت نکرد و دیگری ویما تاکتو، شاهنشاه آینده، بود.

او از سال ۳۰ تا ۸۰ میلادی حکومت کرد که سکه‌های زیادی از این دوران برجای مانده‌است. کوجوله کادفیز پدر پدربزرگ کانیشکا بود.

ویما تاکتو​

نام این شاهنشاه در سنگ‌نبشته رباطک ذکر رفته‌است. او پیش از ویما کادفیز و کانیشکا حکومت کرده بود و در دوران شاهنشاهی‌اش شمال غربیِ جنوب آسیا را فتح کرد. منابع چینی از این می‌گویند که کوشان‌ها در زمان ویما تاکتو بسیار ثروتمند شدند.

او پانزده سال...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Ocean angel]

جنگ با ساسانیان و سرنگونی کوشان‌های بزرگ​

اینگونه که پیداست، پس از مرگ بازودیوی یکم، شاهنشاهی کوشان وارد یک جنگ داخلی شد و به دو نیمه خاوری و باختری تجزیه گشت. بخش باختری آن، خیلی سریع توسط شاهنشاهی تازه بنیان ساسانی فتح شد. این مناطق شامل بلخ (مرکز امپراتوری)، سغد و گنداره واقع در بلوچستان شرقی بودند و به نظر می‌رسد که جنگ میان ساسانیان و کوشانیان در سال ۲۴۰ میلادی به اتمام رسیده باشد.

ساسانیان شاهزاده‌نشینی به نام «کوشانشهر» را جایگزین دولت کوشانی نمودند که توسط کوشانشاه اداره می‌شد. کوشانشهر شامل بلخ، سغد و گنداره بلوچستان شرقی بود

 

[Ocean angel]

کوشان‌های کوچک​

پس از سقوط کوشان‌های بزرگ، یک گروه از اعضای این دودمان بخش‌های هندی امپراتوری را حفظ کردند که به کوشان‌های کوچک معروف شد. آخرین شاه کوشانی که از او اطلاعاتی به دست آمده، کیپونادا نام دارد که احتمالاً در سال ۳۷۵ درگذشته است. فهرست کوشان‌های کوچک بدین شرح است:

• کانیشکای دوم
• واشیشکا
• کانیشکای سوم
• بازودیوی دوم
• بازودیوی سوم
• بازودیوی چهارم
• بازودیوی پنجم
• چهو
• شاکای یکم
• کیپونادا

منبع: ویکی پدیا