- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #11
فال شب یلدا
زندگینامه زندگینامه | دقیقی (ابو منصور محمد بن احمد توسی)
- نویسنده موضوع .Mobina.
- تاریخ شروع
- پاسخ‌ها 25
- بازدیدها 324
- کاربران تگ شده هیچ
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #12
تاریخ دقیق زادن و مرگ او دانسته نیست، ولی او به دستور نوح بن منصور (پادشاهی از ۳۶۵ تا ۳۸۷) آغاز به به نظم درآوردن شاهنامه کرد و فردوسی کار او را در پیرامون سال‌های ۳۶۵ هجری ادامه داد. مرگ دقیقی باید حدوداً پیرامون ۳۶۶ انجام گرفته باشد. افزون بر آن، آنچنان که فردوسی در شاهنامه گزارش کرده‌است، دقیقی در سن جوانی کشته شد، از این روی می‌توان تاریخ زادن او را پس از ۳۲۰ هجری دانست. به گفتهٔ محمد دبیرسیاقی، چون آغاز فرمانروایی نوح بن منصور در ۳۶۵ ه. ق است و فردوسی نیز که کشته‌شدن دقیقی را در شاهنامه خود یاد می‌کند در حدود سال ۳۷۰ ه.ق به نظم شاهنامه دست یازیده، بنابراین تاریخ کشته‌شدن این شاعر میان سال‌های ۳۶۷ تا ۳۶۹ هجری قمری باید رخ داده باشد.
بر پایهٔ گفتهٔ عوفی «او را بسبب دقت معانی و دقت...
بر پایهٔ گفتهٔ عوفی «او را بسبب دقت معانی و دقت...
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #13
برخی او را همان ابوعلی محمد بن احمد بلخی دانسته‌اند که ابوریحان بیرونی به او و شاهنامه‌اش اشاره کرده‌است، ولی بر پایهٔ گفتهٔ صفا، دلایلی که برای یکی دانستن آنها گفته می‌شود قانع‌کننده نیست. نخست آنکه شاعر بودن ابوعلی بلخی و نوشتن شاهنامه از روی منابع مختلف دلیل نمی‌شود که او همان دقیقی توسی باشد و دوم آنکه از گفتهٔ ابوریحان پیداست که شاهنامه ابوعلی بلخی منثور بوده‌است، نه منظوم.
عوفی گفته‌های دقیقی را بیست‌هزار بیت برمی‌شمرد. این گفته لزوماً درست نیست (و ممکن است بر اثر اشتباه نوشتاری «بیتی‌هزار» به «بیست هزار» رخ داده باشد،) ولی تاریخ هرات نوشته سیف هروی ۷۰ بیت در بحر متقارب در سبک حماسی را به دقیقی نسبت می‌دهد و این امکان وجود دارد که این بیت‌ها گوشه‌هایی از شاهنامهٔ او بوده باشند،...
عوفی گفته‌های دقیقی را بیست‌هزار بیت برمی‌شمرد. این گفته لزوماً درست نیست (و ممکن است بر اثر اشتباه نوشتاری «بیتی‌هزار» به «بیست هزار» رخ داده باشد،) ولی تاریخ هرات نوشته سیف هروی ۷۰ بیت در بحر متقارب در سبک حماسی را به دقیقی نسبت می‌دهد و این امکان وجود دارد که این بیت‌ها گوشه‌هایی از شاهنامهٔ او بوده باشند،...
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #14
زادگاه
سرگذشت‌نویسان گوناگونی بخارا، سمرقند، بلخ، مرو و توس را زادگاه او دانسته‌اند. بر پایهٔ گفتهٔ محمد عوفی زادگاه او شهر توس بوده‌است و جلال خالقی مطلق با برشمردن چندین دلیل توس را زادگاه دقیقی می‌داند.دانشنامهٔ بریتانیکا نیز زادگاه او را توس دانسته‌است.بر پایهٔ خالقی مطلق، توس به چند دلیل زادگاه دقیقی است. نخست آنکه زمان عوفی نسبت به دیگر سرگذشت‌نویسان دقیقی، پنج‌سده پیشتر و نزدیک‌تر است و خود عوفی نزدیک به دویست سال با دقیقی فاصله دارد، به ویژه آنکه عوفی سال‌ها در شهرهای خراسان بزرگ سفر کرده و یادداشت تهیه نموده. دوم آنکه بخارا از آن رو نمی‌تواند زادگاه دقیقی باشد که خود عوفی زادهٔ این شهر است و در همان‌جا تحصیل کرده و بعید است که شاعری به نامبُرداری دقیقی پس...
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #15
دقیقی در یکجا می‌گوید:
در جای دیگر می‌گوید:
شاعر در اینجا می‌گوید که سالیان درازی از زادگاه خود دور افتاده و از ماندن در شهر بیگانه دلگیر شده و شکوه می‌کند. اگر این شعر در بخارا سروده شده باشد، بخارا دیگر نمی‌تواند زادگاه او باشد. اگر هم در چغانیان سروده باشد، آنگاه نه بخارا و نه سمرقند نمی‌توانند زادگاه او باشند، چون این شهرها با هم نزدیک هستند و دقیقی که ثروتمند هم...
| خدایگانا بامس به شهر بیگانه | فزون از این نتوانم نشست دستوری |
| من اینجا دیر ماندم خوار گشتم | عزیز از ماندن داهٔ م شود خوار | |
| چو آب اندر شمر بسیار ماند | ز هومت گیرد از آرام بسیار |
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #16
دین
در شعرهای دقیقی اشاره‌هایی هست که پژوهشگران را بر آن داشته تا او را زرتشتی بپندارند. اما بر پایهٔ گفتهٔ جلال خالقی مطلق در دانشنامه ایرانیکا، به جز نام اسلامی او، اشاره‌های دیگری هست که نشان می‌دهد او یک مسلمان بوده. اگر زادگاه او توس بوده باشد که از شهرهای کهن شیعه‌نشین بوده و در زمان فرماندار سامانی، ابومنصور عبدالرزاق به مرکز فعالیت‌های ملی‌گرایانه ایرانی تبدیل شده بوده، محتمل است که دقیقی نیز همچون فردوسی یک شیعه بوده‌است. در آن دوره بسیاری از پیروان مذهب شیعه به فرهنگ باستانی ایران افتخار می‌کردند که این کار موجب می‌شده مخالفین آنها، به آنها نام‌هایی چون قرمطی و شعوبی بدهند و آنها را در دستهٔ مجوس و زندیق قرار دهند.دقیقی آغاز به نظم درآوردن شاهنامه را از...
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #17
فردوسی در شاهنامه (سده چهارم)، عوفی در لباب‌الالباب (سده هفتم)، حمدالله مستوفی در تاریخ گزیده (سده هشتم)، و کسانی که پس از آنها سرگذشت دقیقی را نوشته‌اند، به نامسلمان بودن او اشاره نکرده‌اند.
دیدگاه زرتشتی‌بودن دقیقی نخستین بار توسط خاورشناسان غربی و گویا از منبعی هندو به گزارش ایشان راه یافته و رفته‌رفته پررنگ‌تر شده. با این حال شواهد نشان از زرتشتی‌بودن او ندارد. جدا از نام او که عربی و از نام‌های پیامبر اسلام است، اینکه گفته می‌شود زرتشتیانی بوده‌اند که دارای نام‌های عربی بوده‌اند در تاریخ مصداق ندارد. بر پایه گفتهٔ محمد جواد شریعت، زرتشتیانی که نام‌های اسلامی دارند، دست کم لقب و اشاره‌ای در نام آنان هست که نشان دهد پیرو این کیش هستند، مانند علی بن عباس مجوسی که کلمه مجوس در پایان...
دیدگاه زرتشتی‌بودن دقیقی نخستین بار توسط خاورشناسان غربی و گویا از منبعی هندو به گزارش ایشان راه یافته و رفته‌رفته پررنگ‌تر شده. با این حال شواهد نشان از زرتشتی‌بودن او ندارد. جدا از نام او که عربی و از نام‌های پیامبر اسلام است، اینکه گفته می‌شود زرتشتیانی بوده‌اند که دارای نام‌های عربی بوده‌اند در تاریخ مصداق ندارد. بر پایه گفتهٔ محمد جواد شریعت، زرتشتیانی که نام‌های اسلامی دارند، دست کم لقب و اشاره‌ای در نام آنان هست که نشان دهد پیرو این کیش هستند، مانند علی بن عباس مجوسی که کلمه مجوس در پایان...
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #18
در جایی دقیقی این‌گونه دربارهٔ خود سخن می‌گوید:
از جمله دلایل زرتشتی‌شمردن دقیقی بیت بالا بوده‌است. با این حال زرتشتی بودن او نامحتمل است، چرا که اینکه شاعر می‌گوید کیش زرتشتی را «برگزیده است»، نشان می‌دهد که او زرتشتی‌زاده نبوده‌است و اگر بخواهیم او را زرتشتی بپنداریم، آنگاه باید بعدها به این دین گرویده باشد. اینکه در سده دهم در ایران یک شاعر به دینی دیگر گرویده باشد و ازدین‌برگشتگی خود را در شعر به رخ کشیده باشد، چیزی نامحتمل است که به سختی می‌توان آن را باور کرد. محمدجواد شریعت بر این باور...
| دقیقی چار خصلت برگزیده | به گیتی از همه نیکی و زشتی | |
| لب یاقوت‌رنگ و نالهٔ چنگ | می خوش‌رنگ و دین زردهشتی |
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #19
بیت‌های دیگری که می‌تواند نشان از زرتشتی بودن او داشته باشد، عبارتند از:
ولی بر پایه گفته محمد جواد شریعت، جدا از اینکه بیت‌های بالا...
| یکی زردشت‌وارم آرزویست | که پیشت زند را برخوانم از بر |
| به یزدان که هرگز نبیند بهشت | کسی کو ندارد ره زردهشت |
| ببینم آخر روزی به کام دل خود را | گهی ایار ده خوانم شاها گهی خرده |
| برخیز و برافروز هلا قبلهٔ زردشت | بنشین و برافگن شکم قاقم بر پشت | |
| بس کس که ز زردشت بگردید و دگر بار | ناچار کند رو به سوی قبلهٔ زردشت |
امضا : .Mobina.
- ارسالی‌ها
- 4,022
- پسندها
- 10,012
- امتیازها
- 44,673
- مدال‌ها
- 21
- نویسنده موضوع
- #20
