مدنی حقوق خانواده!

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

حقوق خانواده



حقوق خانواده، شاخه‌ای از حقوق مدنی است که به مقررات و قواعد شکل‌گیری، تداوم و انحلال خانواده می‌پردازد.

فهرست مندرجات
۱ - مقصود از حقوق خانواده
۲ - خانواده در قانون اساسی و مدنی ایران
۳ - حقوق خانواده در کشورهای اسلامی
۴ - مسائل خانواده در منابع جدید
۵ - جنبه‌های دیگر حقوق خانواده
۶ - مباحث حقوقی خانواده
۶.۱ - عناوین زن و مرد
۶.۲ - حقوق خانواده در قانون مدنی
۶.۲.۱ -...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

مقصود از حقوق خانواده

در این شاخه از حقوق، با در نظر گرفتن اموری چون مصالح اعضا و نهاد خانواده و کارکردهای این نهاد (مانند حفظ و بقای نسل، تأمین نیازهای عاطفی و روانیِ اعضا و برقراری نظام مراقبتی و حمایتی از کودکان)، چگونگی روابط حقوقی اعضای خانواده تبیین، و حقوق و تکالیف آنان نسبت به یکدیگر مشخص می‌شود.


خانواده در قانون اساسی و مدنی ایران


اصل دهم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران خانواده را واحدِ بنیادیِ جامعه اسلامی خوانده است، اما نه در فقه و نه در قانون مدنی ایران برای خانواده تعریف روشنی ارائه نشده است.
در عین حال، با توجه به قواعد و مقررات حقوق مدنی، می‌توان آن را گروهی دانست که اعضای آن، به دلیل قرابت یا زوجیت، همبستگی حقوقی و اجتماعی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

مسائل خانواده در منابع جدید

در پاره‌ای منابع جدید فقهی، گردآوری مسائل راجع به خانواده ذیل باب «سلوک و آداب شخصی» پیشنهاد شده است.

تعداد درخور توجهی از آیات قرآن و بابهای متعددی در منابع حدیثی
به احکام خانواده و موضوعاتی چون اهمیت خانواده، هدف از تشکیل خانواده، مدیریت خانواده، مهریه، نفقه، انواع طلاق، حقوق زن مطلَّقه و نیز حقوق فرزندان اختصاص یافته است.

جنبه‌های دیگر حقوق خانواده


مبحث حقوق خانواده صرفآ جنبه حقوقی ندارد و به دلایل گوناگون با مسائل دینی، اخلاقی و اجتماعی آمیخته است.
ماهیت خانواده به‌گونه‌ای است که تنظیم روابط میان اعضای آن بسیار بیش‌تر از قوانین حقوقی، در گرو آموزه‌های دینی و اخلاقی است و از این‌رو دخالتِ بیش از حد دولت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

مباحث حقوقی خانواده



← عناوین زن و مرد

مرد و زن پس از تشکیل خانواده و سپس فرزنددار شدن، دو عنوان حقوقی می‌یابند:همسری و پدر و مادر بودن.
قواعد حاکم بر ایجاد یا انحلال رابطه میان زن و شوهر و آثار آن، که عمدتاً برپایه قرارداد نکاح است، با احکام ناظر بر روابط میان والدین و فرزندان، که مشمول قواعد امری و قوانین حمایتی قانون‌گذار یا شارع است، تفاوت دارد.



← حقوق خانواده در قانون مدنی

موضوع حقوق خانواده در منابع فقهی و، به تبع آن، قانون مدنی ایران، شامل مباحث مهمی چون نکاح، انحلال نکاح، قرابت و نَسَب است.

←← حقوق ثابت پس از ازدواج

در بخش نکاح (قراردادی که به موجب آن زن و مرد در زندگی با یکدیگر شریک می‌شوند و خانواده...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

←← مسائل مربوط به جدایی

در مبحث انحلال نکاح ـ که به معنای از میان رفتن رابطه همسری بین زن و مرد و خاتمه یافتن قرارداد نکاح است


ــ از این امور سخن می‌رود: فسخ نکاح و موجبات آن (مانند وجود عیوبی مشخص در زن و مرد)، تدلیس،طلاق (موجبات، شروط و اقسام آن)، عِدّه و آثار طلاق بر رابطه زناشویی.

←← حقوق خویشاوندی

از دیگر مباحث حقوق خانواده، قرابت(خویشاوندی) است، یعنی رابطه‌ای که براثر نکاح یا نسب یا رضاع بین دو نفر به وجود می‌آید.


در این مبحث، از اقسام، طبقات، درجات و آثار قرابت بحث می‌شود.
همه اقسام قرابت، در حدود تعیین شده، از موانع نکاح‌اند، اما از حیث ایجاد حقوق و تکالیف مالی یکسان نیستند.



←← احکام نسب

تنظیم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

←← ولایت بر فرزندان

از دیگر مباحث مهم در حقوق خانواده، موضوع ولایت قهری بر فرزندان است.
ولایت، اقتداری است که به منظور اداره اموراولاد به اولیا داده شده است.
به نظر فقهای امامی، ولیِّ قهریِ طفل، پدر و جد پدری‌اند و در صورت فقدان اولیای قهری، وصیِمنصوب از طرف آنان ولیّ طفل است.


فقهای اهل‌سنّت درباره ولیّ طفل پس از پدر اختلاف‌نظر دارند.



←← وظایف مالی خانواده

از جمله احکام مهم درباره نهاد خانواده، به نظر فقهای امامی و اهل‌سنّت، این است که والدین و فرزندان ــدر صورت وجود شرایطی ــ ملزم به تأمین هزینه مالی یکدیگرند.
این حکم درباره دیگر اقربا ــبا اختلاف‌نظر درباره اجدادــ جاری نیست، هرچند بر احسان و رسیدگی به احوال خویشاوندان تأکید شده...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

یکسانی اصول کلی قوانین خانواده در بلاد اسلامی

هرچند در کشورهای اسلامی، مذاهب فقهیِ تأثیرگذار در شکل‌دهی حقوق موضوعه از جمله حقوق خانواده یکسان نیستند، به سبب عواملی (از جمله ارتباط وثیق مسائل این بخش از حقوق با آموزه‌های دینی و باورهای اعتقادی و اخلاقی)، اصول کلی حاکم بر حقوق خانواده در این کشورها همسان‌اند.

توجه به قوانین خانواده در بلاد اسلامی


اهمیت نهاد خانواده در اسلام، موجب حمایت قانون‌گذاران کشورهای اسلامی از آن شده است.

← نخستین مجموعه مدون قوانین

در حکومت عثمانی، به رغم تنظیمات و اصلاحات قضایی و محدود شدن دایره عمل محاکم شرع در قرن سیزدهم، به دعاوی خانوادگی همچنان در محاکم شریعت رسیدگی می‌شد.
مجلة الاحکام...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

اهمیت استناد قوانین به فقه اسلامی


بر این اساس، مقررات و قوانین حقوق خانواده در کشورهای اسلامی ــ حتی آن دسته که پیشترتحت استعمار بودندــ عمدتاً از فقه اسلامی اقتباس شده و این مبحث مورد توجه فقها و حقوق‌دانان است.
در بعضی از این کشورها تصویب مقرراتِ غیرمبتنی بر شریعت اسلامی درباره حقوق خانواده واکنش‌هایی در پی داشته است.
برای نمونه پس از تصویب قانون خانواده پاکستان در ۱۳۳۹ش/۱۹۶۱، بسیاری از احزاب وعلمای اسلامی به‌شدت به آن اعتراض کردند و آن را مخالف شریعت دانستند.

دادگاه‌های خانواده


در بیش‌تر کشورهای اسلامی دادگاه‌های خانواده مسئولیت رسیدگی به دعاوی خانوادگی را برعهده دارند.
در سالهای اخیر، شماری از این کشورها تغییرات و اصلاحاتی در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

تصویب قانون ازدواج در ایران


پس از شکل‌گیری حقوقِ جدید در ایران، در ۱۳۱۰ش قانون ازدواج در بیست مادّه به تصویب رسید که بیش‌تر درباره برخی مقرراتِ شکلی حاکم بر روابط خانوادگی بود، مانند لزوم ثبت ازدواج و طلاق در دفاتر رسمی و مسائل نفقه و حضانت.

← رسیدگی به دعاوی در محاکم شرع

به موجب قانون محاکم شرع (مصوب همان سال)، به دعاوی راجع به اصل نکاح و طلاق و نیز خودداری شوهر از پرداخت نفقه، در محاکم شرع، با حضور مجتهد جامع‌الشرایط، رسیدگی می‌شد.

← تدوین حقوق خانواده

مواد قانونی مربوط به حقوق خانواده، از اسفند۱۳۱۳ تا فروردین ۱۳۱۴، برپایه فقه امامی و در قالب قوانین مدنی برخی کشورهای اروپایی، به ویژه سویس، در جلد دوم قانون مدنی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[✿ƒáⱸƶⱸⱨ_Ƿ ✿]

فهرست منابع


(۱) علاوه بر قرآن.
(۲) ابن ‌قدامه مقدسی، الشرح الکبیر، در ابن ‌قدامه، المغنی، چاپ افست بیروت ۱۴۰۳/۱۹۸۳.
(۳) امام خمینی، رساله توضیح‌المسائل، تهران ۱۳۷۲ش.
(۴) حسن امامی، حقوق مدنی، تهران ۱۳۷۳ش.
(۵) جیمز نورمن دالریمپل اندرسون، تحولات حقوقی جهان اسلام، ترجمه فخرالدین اصغری، جلیل قنواتی، و مصطفی فضائلی، قم ۱۳۷۶ش.
(۶) محمد بن محمدتقی بحرالعلوم، بلغةالفقیة، چاپ محمدتقی آل بحرالعلوم، تهران ۱۳۶۲ش.
(۷) ابوالقاسم خویی، مستحدثات المسائل، قم ۱۴۰۱.
(۸) رنه داوید، نظامهای بزرگ حقوقی معاصر، ترجمه حسین صفائی، محمد آشوری، و عزت‌اللّه عراقی، تهران ۱۳۶۴ش.
(۹) وهبه مصطفی زحیلی، الفقه الاسلامی و ادلّته، دمشق ۱۴۰۴/۱۹۸۴.
(۱۰) محمد زرنگ، تحول نظام قضایی ایران، تهران...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.