متفرقه با موسیقی کوچه بازاری چطوری؟

[آقای گودرزی]

موسیقی كوچه بازاری قدمتی 80 تا 100ساله در ایران دارد و به مرور شاخه‌های متعددی از آن در جامعه به عناوین مختلف نشر پیدا كرد تا رفته رفته مهر و امضای خاص این سبك به تثبیت برسد.

 

[آقای گودرزی]

هنوز هم گاهی صدای‌شان را می‌شنویم. در شهرستان‌ها بیشتر و در كافه سنتی‌های پایین شهر تهران، كم و بیش. آنها را باید مشاهیری دانست كه با گذشت سال‌های زیادی از عمر كاری و هنری‌شان هنوز هم هستند و بخشی از علاقه‌مندان به موسیقی با آثار و ترانه‌های‌شان خاطره‌بازی می‌كنند. موسیقی كوچه بازاری قدمتی 80 تا 100ساله در ایران دارد و به مرور شاخه‌های متعددی از آن در جامعه به عناوین مختلف نشر پیدا كرد تا رفته رفته مهر و امضای خاص این سبك به تثبیت برسد.

دهه 30 و 40 شمسی را باید اوج به بلوغ رسیدن این سبك موسیقی دانست كه محبوب قشر متوسط رو به پایین و عمدتا كارگر شد و توجه ویژه رادیو به این قبیل آثار كه عمدتا لحن و ملودی‌ عربی با ریتم‌هایی شاد و مثلاحال خوب كن را به خود می‌دید، كاری كرد كه این سبك و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

از کجا آمدند؟

در اوایل دهه 50 سیر می‌كنیم و سند و مالكیت این سال‌ها را باید شش دانگ به نام «نعمت‌الله آغاسی» بزنیم. او كه ازاهواز به تهران آمد و روحیه حذر از شرارت و سپاس به درگاه خدا را درآثارش ترویج می‌كرد در دل مردم صاحب جایگاهی شد. موسیقی پاپ آن دوره گستردگی جدید و پرهیجانی را در حال به دست آوردن است و آرام آرام موسیقی كوچه بازاری در این رقابت سخت، عرصه را خالی می‌كند و كم می‌آورد. معدود چهره‌هایی چون جواد یساری، ایرج مهدیان و آغاسی به لطف كافه‌دارهای لاله‌زار ادامه می‌دهند.

به رغم شهرت برخی خوانندگان كوچه بازاری در دهه 50 كم كم حیات این‌گونه از موسیقی مردمی به نقطه پایان نزدیك می‌شود. باوجود اینكه شهرت برخی ترانه‌ها مثل «سپیده دم» با شعری از فریدون خوشنود و ساخته مهناویان با صدای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

جاده صاف کن‌ها

همیشه و در هر نوع هنری بوده‌اند كسانی كه سردمدار و به نوعی پیشرو بوده‌ و توانسته‌اند جاده صاف‌كن خیلی‌ها باشند. موسیقی كوچه بازاری (در بخش خوانندگی) تا حد زیادی خود را به سه چهره قدیمی وابسته می‌داند. آغاسی، جواد یساری و عباس قادری. این سه تن در كنار بسیاری دیگر كه به مرور وارد ماركت لاله‌زار شدند توانستند آغازكننده و مروج فرم و فضایی باشند كه هنوز هم توانسته با حفظ هویت و اصالت قدیمی‌اش، طرفدارانی را به خود جذب كند.

 

[آقای گودرزی]

حذف به دست خودشان

اصرار برخی چهره‌ها برای دوام باعث شد آشوب و بیراهه‌ای در بین فعالان این عرصه به وجود بیاید و برخی چهره‌ها بدون توجه به میزان تقاضا، بی‌هیچ محدودیتی آثارشان را در صفحه‌ها ضبط و در لاله‌زار عرضه كردند. به عنوان مثال عباس قادری طبق اظهار خودش در شوی شب‌های تهران كه در قالب كاست و در سال 1356 منتشر شده بود، 436 ترانه ضبط و اجرا كرده بود، اما غالب آن ترانه‌ها مضامینی تكراری و ملودی‌هایی یكنواخت داشتند.

با پیروزی انقلاب اسلامی و تغییر فضای موسیقایی كشور، فعالیت‌های خوانندگان كوچه بازاری متوقف و حیات این ژانر موسیقی خاتمه یافت. در دو دهه اخیر برخی از این خوانندگان به بازخوانی ترانه‌های قدیمی پرداخته‌اند اما عملا این فعالیت‌ها در مسیر نشان دادن یا اعلان حیات خود این...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

تغییر نسل

حالا دور، دور ستاره‌های نسل اول موسیقی پاپ ایرانی است. جوانانی كه با ابتدایی‌ترین تجهیزات و البته حمایت بی‌قید و شرط تلویزیون و رادیو هر كدام با سرعت نور اسم در می‌كنند و از كافه‌ها به برنامه‌های تلویزیونی می‌آیند و آثارشان در قالب صفحه‌های گرامافون منتشر می‌شود. اساتید موسیقی سنتی و اصیل ایرانی هم كه با قدرت آثارشان را در دل توده مردم جا كرده‌اند، آرام آرام تكنیك و خلاقیت و موسیقی غربی را وارد جغرافیای موسیقی داخلی می‌كنند و پاپ ایرانی به تدریج سر و شكلی می‌گیرد.

توسعه موسیقی پاپ ایرانی به دهه ۷۰ میلادی باز می‌گردد. در این مقطع استفاده از سازها و شكل بومی موسیقی ایران به همراه گیتار برقی، درامز و دیگر مشخصه‌های موسیقی پاپ، سبك نوینی را در موسیقی فارسی رقم می‌زند. ترانه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

تو چقدر خالتوری!

در تمام این دوره‌ها، اصطلاح و لفظی مهم در ادبیات موسیقی كشور رواج پیدا كرد كه تا همین امروز هم بارها و بارها آن را شنیده‌ایم و شاید هنوز تعریف درستی از آن وجود نداشته و ندارد. لفظ «خالتور» كه در دوره‌های مختلف و مقاطع زمانی گوناگون، تعاریف متفاوتی از آن بوده و هست.

مهم‌ترین معنی «خالتور» به معنی مجلس‌گرم‌كن و آواز روحوضی است. خالتور از واژه روسی «خالتورا» (به معنی كار بی‌ارزش)، «كارِ (هنری یا ادبی) با كیفیتِ پایین» گرفته شده است كه در ایران دو معنی متفاوت، در محیط موسیقی رسمی و محیط موسیقی مطربی دارد. این اصطلاح به موزیسین‌هایی كه در مجالس عروسی و طرب با آهنگ‌های خود به اصطلاح مجلس گرم كرده و در برابر آن پول دریافت می‌كنند، می‌گویند. مثلا به این قبیل افراد در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

خالتور» یعنی «خز»؟!

«خالتور»‌ها معمولا از وجاهت و مقبولیت كمی بین اهالی موسیقی برخوردارند. در عوض برخی مخاطبان موسیقی و آنهایی كه 24 ساعته در حال گوش دادن به موسیقی هستند به‌شدت از این قبیل هنرمندان استقبال می‌كنند. در دوران جدید لفظ «خال» برای خواننده‌هایی كه به اجرای برنامه در ‌مهمانی‌ها و عروسی‌ها و مجالس می‌پردازند، اطلاق می‌شود. بسیاری از چهره‌های حال حاضر موسیقی كشور هم از «خال» رفتن تبدیل به خواننده‌های سرشناس كشور شده‌اند و توانسته‌اند اسم و رسمی برای خود دست و پا كنند.

برخی رفتارهای اجتماعی و مفاهیمی هم كه در آثار برخی خواننده‌ها بیشتر از همه به چشم می‌خورد، باعث تقدیم لفظ «خالتور» به جناب خواننده و آثارش می‌شود. مثلا وقتی خواننده‌ای می‌خواند: «تو خودت قند و نباتی»، در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

چه كسانی دوست‌شان دارند؟

قدیمی‌ترها و طرفداران فیلم‌فارسی‌های قدیمی، از طرفداران این قبیل هنرمندان‌ هستند. لوطی مشتی‌هایی را كه از این فضاهای قدیمی و البته شاد و ریتمیك، خوششان می‌آید باید جزو مهم‌ترین دسته از طرفداران این قبیل موسیقی‌ها دانست. این توضیح مهم و ضروری لازم است كه «موسیقی كوچه بازاری قدیمی» و «خالتورهای امروزی» دو مقوله مجزا و كاملا متفاوت از هم‌ هستند كه به هیچ وجه نمی‌توان درباره آنها از یک منظر قضاوت کرد.

چند نقل قول تاریخی از بزرگان حوزه موسیقی درباره موسیقی كوچه بازاری

در طول سال‌های اخیر بارها چهره‌ها و اهالی موسیقی درباره «خالتور» و خوب و بد‌ش سخنان و اظهار نظرهای جالبی در رسانه‌ها منتشر كرده‌اند. گاهی اظهاراتی تند نیز از سوی برخی چهره‌ها به میان آمده اما...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[آقای گودرزی]

علیرضا عصار: خالتور چیز بدی نیست

خالتور بودن هیچ عیب نیست. خالتور چیز بدی نیست. یعنی اون زمان باب نبود در موسیقی داخل كه كسی شعری با اون مضمون رو بخونه. گفته بودم عاشقم، خب حرفمو پس می‌گیرم. تا اون جایی كه من خاطرم میاد، اولیش بود.

​

من این مساله را بارها گفته‌ام، نمی‌دانم به خودت هم گفتم؛ اصلا خواندن ترانه سوسن خانم اشكالی نداره. عین این جمله را من در چهار، پنج مصاحبه مختلف هم گفتم. ما هر كدام تصمیم می‌گیریم كه بخشی از زندگی مخاطب را انتخاب كنیم و برای آن بخش موسیقی بسازیم. این تقسیم‌بندی كه بین تمام خواننده‌ها در ایران اتفاق...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.