شعرکده قصیده ای در مدح شاهزاده عماد الدین

[Harry_QW]

واستدراک(لیکن،ولی،امّا،جز،الّا،مگر...)بیاورند چنانکه شنونده توهّم کند که مقصود مذمّت وذکر یکی از اخلاق نا پسند ممدوح است،ولیکن در دنباله اش صفت پسندیده دیگر را ذکر کنند.»(فنون بلاغت وصناعات ادبی،ص304).صنعت مدح شبیه به ذمّ را می توان استتباع(از نوع مدح موجّه)نیز در نظر گرفت.//هردو بیت دارای آرایه استثنای منطقع است،«آن است که حکمی یا موردی را از حکمی یا موردی مستثنی کنند بدون این که ما بین آنها سنخیت ومناسبتی که لازمه استثنا است وجود نداشته باشد وبدین ترتیب استثنا عقلاً وعرفاً صحیح نباشد.این مورد نا شناخته بدیعی مورد توجه سعدی بوده است.»(نگاهی تازه به بدیع،ص96).سعدی گوید:

کس از فتنه در فارس دیگر نشان نجــــوید مگر قامت مهــوشان

(بوستان)

 

[Harry_QW]

11-در عالم معدلت صبا یافت از عــــدل تو معتدل هوا را

عالم معدلت: تشبیه صریح است.// معتدلت ومعتدل: جناس شبه اشتقاق است.// صبا،اعتدال وهوا: تناسب.// صنعت تشخیص: صبا انسانی دانسته شده است.

 

[Harry_QW]

12-گه حسرت سر بود کله را گــــه فرقت تن بود قبا را

صنعت موازنه.// سر و کلاه وتن وقبا: تناسب.//صنعت توشیح.

 

[Harry_QW]

13-در دیده فتح جای سازی از کـــوری دشمنان لوا را

بیت تعقید لفظی دارد.// از کوری دشمنان:حشو ملیح است.// دیده فتح:اضافه استعاری است.//فتح ولوا: تناسب

 

[Harry_QW]

14- پیش تو زمین اگر نبوسد منکَـــر المی رسد فنـا را

زمین بوسیدن: کنایه از تعظیم وتکریم کردن است.//صنعت غلوّ .//تشخیص:فنا انسانی پنداشته شده است.

 

[Harry_QW]

15- عکس سپر سهیل شکلت از پـــای در آورد سُها را

سهیل وسُها:تناسب وتضاد است.سهیل وسُها را شاعران از روی صنعت تضاد فراوان به کار برده اند.سهیل را به خاطرروشنی وسها را به خاطر نور اندک.// ازپای درآوردن:کنایه ازکشتن وازبین بردن است.// غلوّ وتشخیص است.

 

[Harry_QW]

16- تا هیچ سبب بود ز ایمان در دیـــده مردمی حیا را

اشاره دارد به حدیث نبوی:«اَلحَیَاءُ مِنَ الایمانِ»