آموزشی‌ شعرکده قالبی جدید: سه گلشن

[SAN.SNI]

سه گلشن، نام قالبی ست که سال ها از پیدایش و سرایش به آن می گذرد؛ اما چندان به آگاهیِ اهل ادب نرسیده است.
سه گلشن قالبی نوین در شعر فارسی است. سه گلشن، قالبی ترکیبی و دارای مهندسیِ سه رُکنیِ کاملی است که به ترتیب دارای قسمت آغازگر، متن و سرانجام، قسمت پایان بخش می باشد.
آغازگر معمولا یک بیت با شیوه ی قافیه بندی مثنوی یا قطعه است. متن، چند یا چندین بیت به شیوه ی قافیه بندی غزل یا قطعه است و سرانجام، پایان بخش، ترجیحا دوبیت به شیوه ی قافیه بندی دوبیتی یا چهارپاره و گاهی یک بیت جداگانه...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[SAN.SNI]

در غزل، هم‌قافیه بودن همه ی مصراع ها باعث ایجاد ملایمتِ خلسه آوری می شود که در بسیاری از مواقع، وجود ردیف، این ویژگی را تقویت می کند و این، یکی از دلایل محبوبیت غزل برای بیان موضوعات تغزّلی است.

در قصیده، این همگونیِ قافیه ای در خدمت مدح و گاهی برخی موضوعات دیگر قرار می گیرد و زحمتِ فراز و نشیب دادن به قسمت های شعر فقط بر عهده ی توانایی شاعر است؛ به این معنا که قالب قصیده، کارِ شاعرِ خود را از لحاظ قافیه بندی، آسان نمی کند؛ اما از لحاظ موضوعی، قالب قصیده، مددکار خوبی برای شاعر خود است؛ چراکه بخش هایی را به ترتیب در اختیار شاعر خود قرار می دهد؛ یعنی با در نظر گرفتنِ بخش های تشبیب( همان تغزّل و نَسیب)، تخلّص، متن...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[SAN.SNI]

بعضی از امتیازات قالب سه گلشن در مقایسه با غزل

1- در تاریخ ادبیات فارسی به گمان قوی، هیچ قالبی حتی تا به امروز به محبوبیت غزل نبوده است؛ با این حال، زیبایی غزل تا حدود زیادی به دلیل توانایی های شاعران غزلسرا بوده است که توانسته اند غزل خود را به خوبی شروع کرده، ادامه داده و به نتیجه برسانند؛ اما خود قالب غزل چندان تفاوتی در آغاز و میانه و پایان خود ندارد جز این که در آغاز، هر دو مصراع بصورت همقافیه اند و در ادامه فقط مصراع های پایانیِ هر بیت، قافیه مندند؛ پس تفاوتی مربوط به ویژگی های قالب شعری بین میانه و پایان غزل نیست.
سه گلشن، هر سه رکنِ تکمیل کننده ی قالبی مهندسی شده را داراست: آغازگر+ متن اصلی+ پایان بخش (نتیجه گیری).

2- وجود هر سه قسمتِ...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[SAN.SNI]

نمونه شعری در قالب سه گلشن(از محمدعلی رضاپور)


باز، چشم سیاهت ای بانو! نه؛ ادامه نمی دهم دیگر
گفته اند از کمانِ آن ابرو . مانده گفتارهای واجب تر

مانده دردِ عمیقِ نابغه ای با نبوغی بدونِ پشتیبان
یا بمانَد به غُربتِ میهن یا بکوچد به خارج از ایران

مانده در جامعه شناسیِ مان همچنان واژگانِ دیرینه
گسترش یافتَه ست بالاشهر؛ زاغه ها دور می شوند از آن

و مقام و مدیریت چندی ست بینِ ژن های خوب می گردد
دیگران هم غریبه اند همه، غیرِ هنگامِ رأی دادنِ شان

رفته ارباب و آمدَه ست جناب؛ بچه هاشان مُشابهِ خودشان
ای شهیدان انقلابیِ مان! باز گردید! شد وطن، ویران

حرف ما را کسی نمی شنود . شعرهای قشنگ باید گفت
باز، چشم سیاهت ای بانو! از همان نقش و رنگ باید گفت.​