شیمی مروری بر نکات شیمی یازدهم

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

بعد از کنکور ۱۴۰۰ و با طرح تستهایی از ترکیبات گالیم، نگاهها معطوف به گروه ۱۳ شد که چه ظرفیت و بارهایی این عناصر می توانند تشکیل دهند؛ نکاتی که در کتاب درسی اشاره ای به آنها نشده است:

هیچ یک از عناصر گروه ۱۳ تمایلی برای تشکیل آنیونهای تک اتمی ندارند.

با توجه به آرایش الکترونی لایه ظرفیت، مهمترین حالت اکسایش آنها ۳+ می باشد ولی‌‌..

بور به علت اندازه کوچک، یون با بار ۳+ تشکیل نمی دهد، تمامی پیوندهای بور کووالانسی هستند. ولی ترکیبات سایر عناصر این گروه در حالت اکسایش ۳+ بصورت یونی یا کووالانسی اند.

آلومینیم در ترکیبات خود فقط عدد اکسایش ۳+ دارد.

گالیم، ایندیم و تالیم علاوه بر عدد اکسایش ۳+ ، می توانند حالت اکسایش ۱+ نیز داشته باشند (آرایش الکترونی d10s2).

از بالا به پایین اهمیت عدد...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

.

هیدروکربنها ترکیباتی هستند که در ساختار خود فقط اتم‌های کربن و هیدروژن دارند. آلکان‌ها، آلکن‌ها آلکین‌ها، سیکلوالکن‌ها، بنزن، نفتالن و ... هیدروکربن هستند ولی الکل‌ها، اسیدها، استرها، کتون، آلدهید و اتر و ‌.... هیدروکربن نیستند.

کربوهیدارت‌ها (هیدرات‌های کربن) ترکیباتی حاوی اتمهای کربن، هیدروژن و اکسیژن هستند که در اکثر آنها نسبت تعداد اتمهای هیدروژن به اکسیژن برابر ۲ است به همین دلیل می توان فرمول عمومی Cx(H2O)y را برای آنها در نظر گرفت و هیدرات کربن نامید ولی در اصل کربوهیدرات‌ها حاوی اب نیستند. آنها هیدروکسی آلدهیدها، هیدروکسی کتونها یا مواد مشتق از آنها هستند. قندها، نشاسته و سلولز و ... مواد اصلی ترکیباتی هستند که گیاهان از آنها تشکیل شده اند.
ساده ترین کربوهیدرات‌ها،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

در آلکان ها با افزایش تعداد کربن، درصد جرمی کربن افزایش می یابد.

در آلکن ها با افزایش تعداد کربن، درصد جرمی کربن تغییر نمی کند و ثابت است (تقریبا ۸۵ درصد)

در آلکین ها با افزایش تعداد کربن، درصد جرمی کربن کاهش می بابد.

با توجه به اینکه هیدروکربن ها از کربن و هیدروژن تشکیل شده اند، روند تغییر درصد جرمی کربن با هیدروژن رابطه عکس دارد مثلا در آلکین ها با افزایش تعداد کربن (کاهش درصد جرمی کربن)، درصد جرمی هیدروژن افزایش می یابد.

سیکلوآلکان‌ها همانند آلکن ها هستند.


دکتر قهرمانی فرد

شیمی۱۱_فصل۱

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

​

در کنکورهای چند سال اخیر نظام جدید چند بار از این نمودار تست طرح شده است. اولین نکته ساده همان است که در یک دوره از چپ به راست شعاع اتمی کاهش می یابد ولی در کنکور نکات مهمی زیر ذره بین طراحها قرار گرفته است.​

​

شیب کاهش شعاع ها متفاوت است، در ابتدا شیب بیشتر و در انتهای دوره کمتر است (بیشترین تغییر در Al-Si) است.

​

چگونه می توان تغییرات مشاهده شده را توجیه کرد؟

​

یکی از این دلایل متفاوت بودن اثر پوششی زیرلایه s و p است. از گروه ۱۳ به بعد زیر لایه p در حال پر شدن است.

​

عامل بعدی می تواند افزایش دافعه الکترونها در اتمهای انتهای دوره باشد. در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

آلکان ۱ الی ۵ کربن (نقطه جوش زیر ۳۰ درجه سلسیوس): حالت فیزیکی گاز؛ کاربرد در پخت و پز و گرمایش خانه

آلکان ۵ الی ۱۶ کربنه (نقطه جوش ۳۰ الی ۲۷۵): حالت فیزیکی مایع، کاربرد در سوخت خودرو، دیزل و جت و ...

آلکان های ۱۶ الی ۲۲ کربنه (نقطه جوش بالای ۲۷۵): حالت مایع سنگین، کاربرد در نفت کوره و روغن روان کننده و ...

آلکان‌های بالای ۱۸ کربن (نقطه جوش بالای ۴۰۰): حالت فیزیکی شبه جامد؛ کاربرد در گریس های روان کننده، واکس پارافین و ...

آلکان‌های بالای ۲۶ کربن (نقطه جوش بالای ۵۰۰) : ته مانده جامد؛ کاربرد در قیر اندود کردن پشت بام و آسفالت ...

شیمی۱۱_فصل۱

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

۱_ در مرحله اول زغال سنگ (کک) سوخته و کربن دی اکسید تولید می شود.
C + O2 => CO2

۲_ در مرحله دوم CO2 با زغال سنگ واکنش داده و کربن مونوکسید تولید می شود:
C + CO2 => 2CO

۳_ در مرحله سوم استخراج واقعی صورت می گیرد. Fe2O3 بوسیله CO کاهش یافته، آهن مایع و CO2 تولید می شود:
Fe2O3 + 3CO => 3Fe + 3CO2

علت استفاده از سنگ آهک (CaCO3) در استخراج آهن چیست؟

کلسیم کربنات بر اثر حرارت تجزیه شده، کلسیم اکسید و کربن دی اکسید تولید می کند:
CaCO3 => CaO + CO2

کلسیم اکسید تولید شده با شن و ماسه که عمدتا سیلیس هستند واکنش می دهد:
CaO + SiO2 => CaSiO3

کلسیم سیلیکات تولید شده روی آهن مذاب غوطه ور شده و از آهن جدا می شود در واقع هدف از استفاده سنگ آهک، حذف شن و ماسه هایی است که در سنگ آهن وجود دارند...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

شباهت‌ها

هر دو، مولکول رابصورت سه بعدی نشان می دهند.

هر دو، نوع عنصر و تعداد اتم ها را مشخص می کنند.

در هر دو نحوه قرارگیری اتمها مشخص است.

در هردو جفت الکترونهای ناپیوندی نشان داده نمی شود.

تفاوت‌ها

در مدل گلوله-میله، هر پیوند با یک میله نمایش داده می شود ولی در مدل فضاپرکن پیوند بین اتمها نشان داده نمی شود.

در مدل گلوله-میله مرتبه پیوند (یگانه، دوگانه و ...) مشخص است ولی در مدل فضاپرکن مشخص نیست.

شیمی۱۱_فصل۱

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

چند نکته طلایی از نامگذاری آلکان‌ها اگر ساختار آلکان را بصورت فرمول پرانتزدار دادند:

در کتاب درسی اصلا به این نوع ساختار اشاره ای نشده است ولی در کنکورهای اخیر چند تست از آلکانها با این نوع فرمول داده شد (تست داده شده در تصویر از کنکور ۱۴۰۰ تجربی می باشد). برای راحتی نامگذاری چند نکته کلیدی اینجا ارائه می کنیم تا براحتی بتوانید نام این فرمولها را بنویسید.

اگر گروه متیل یا اتیل در داخل پرانتر در ابتدا و انتها باشد یکی از آنها را جزو زنجیر اصلی و بقیه را شاخه جانبی در نظر می گیریم.

اگر گروه متیل یا اتیل در قسمتهای درونی ساختار داخل پرانتز باشد همگی شاخه جانبی هستند.
اگر گروههای CH2 داخل پرانتز در قسمت درونی ساختار باشند همگی را جزو زنجیر اصلی در نظر بگیرید.

با در نظر گرفتن این موارد در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

۱_نقطه جوش آلکانها با افزایش تعداد کربن افزایش می یابد.

۲_نمودار خط راست نیست! بلکه رفته رفته شیب آن کمتر شده و نمودار به حالت خوابیده در آمده؛ علت: با افزایش تعداد کربن نسبت اختلاف جرم مولی دو آلکان به جرم مولی کمتر شده. در آلکانهای ابتدایی اختلاف نقطه جوش بیشتر و در آلکانهای با تعداد کربن زیاد این اختلاف کمتر است.

۳_ آلکان ابتدایی: متان، اتان، پروپان و بوتان در دمای اتاق گاز هستند.

۴_از ۵ تا ۱۷ اتم کربن مایع هستند.

۵_از ۱۸ انم کربن به بالا جامد هستند.

۶_گازها را نمی توان در ظرف معمولی نگهداری کرد، آنها را باید در کپسول های مخصوصی نگهداشت.

دکتر قهرمانی فرد

شیمی۱۱_فصل۱

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

هر چه واکنش پذیری یک عنصر بیشتر باشد تمایل آن برای تبدیل شدن به یون بیشتر است و ترکیب حاصل از آن پایدارتر از خود عنصر می باشد.

در هر واکنش شیمیایی که بصورت خودبه خودی انجام می گیرید واکنش پذیری واکنش دهنده (ها) از فرآورده (ها) بیشتر است.

اگر در یک واکنش شیمیایی در هر دو طرف معادله واکنش یک عنصر آزاد وجود داشته باشد واکنش پذیری عنصر سمت اول (واکنش دهنده ) از فرآورده بیشتر است.

به چند مثال توجه کنید:
Zn + CuSO4 => Cu + ZnSO4
واکنش پذیری Zn از Cu بیشتر است.

Al+ CuSO4 => Cu + Al2(SO4)3
واکنش پذیری Al از Cu بیشتر است.

اگر واکنشی بصورت خودبخودی انجام نگیرید می توان نتیجه گرفت واکنش پذیری عنصر آزاد سمت فرآورده از سمت واکنش دهنده بیشتر است.

مقایسه واکنش پذیری چند عنصر مهم:
K > Na > Mg > Al...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.