فرهنگ آیین کهن ایرانی

[F.FATHALI❁]

آیین کهن ایرانی به دین کهن اقوام ایرانی‌تبار، پیش از زرتشت گفته می‌شود. دین ایرانی در دوره باستان همان دین ساده آریایی طبیعت‌پرستی بوده‌است.[۱] ایرانی‌های باستان مانند همه اشکال اولیه دین، خدایان «طبیعت» را می‌پرستیدند که برخی از پدیده‌های فیزیکی را به نمایش می‌گذاشتند، سپس خدایان ذهنی وجود داشتند، معمولاً به شکل انسان‌وار، که هسته خدایان قرار داشتند. ایرانی‌های باستان بر این باور بودند که قانونی طبیعی وجود دارد به نام اشه که تضمین می‌کند جهان به مسیر منظم خود ادامه می‌دهد و هستی ادامه می‌یابد. عبادت و فداکاری مردان برای کمک به حفظ این نظم کیهانی با تقویت خود خدایان و جهان طبیعی بود. همچنین تصور می‌شد اشه بر جهان بشری به عنوان یک اصل اخلاقی راستی و درستی حکومت می‌کند و نقطه مقابل...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

در آیین کهن آریایی آسمان شب و آسمان روز در جفت خداوند میترا-وارونا خلاصه شده بودند تا سده ۱۴ پیش از میلاد این جفت خدا به این صورت در بین آریائیان پرستیده می‌شد. توصیف و سرودهای وارونا در ریگ ودا بسیار به توصیف اهورامزدا در گاهان شباهت دارند. به عبارت دیگر نام ویژه قدیمی «سرور دانا»، وارونا بوده‌است. در ایران این جفت خدای باستانی میترا و وارونا از یکدیگر جدا شده و هر یک به تنهایی گرایش پیدا می‌کنند که که همه یا بخشی از وظایف دیگری را برعهده بگیرند و به صورت خدای آسمانِ فراگیرندهٔ همه چیز، تکامل پیدا کنند. پاره ای از ایرانیان میترا را به عنوان بالاترین خدا پذیرفتند. محفل دیگر ایرانی گرد سرور دانا اهورامزدا که تاکنون وارونا نامیده می‌شد، متمرکز شدند. اهورامزدا یک واژه مرکب است و معنای تمام...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

پرستش اهورامزدا به عنوان خدای برتر​

ویرایش
از نشانه‌ها چنین برمی‌آید که ایرانیان کم‌کم در آیین کهن آریاییها دگرگونی‌هایی انجام دادند، چنان‌که از هنگامی که تاریخ ایرانیان، روشن است، اهورامزدا خدای بزرگ مردمان شهرنشین و متمدن شرقی و غربی ایران، شمرده می‌شده‌است. مزداپرستی کهن‌تر از دین زرتشت است. مزدا خدای نژاد یا مردمانی ویژه نیست و خدای جهان و پروردگار همه مردمان است.[۶] وابستگی میان اهورامزدا و آیین زرتشت آنچنان نزدیک است که گروهی چنان می‌پندارند که پرستش این خدا از دین زرتشت سرچشمه گرفته‌است ولی نشانه‌هایی بسیار در دسترس است که نشان می‌دهد اهورامزدا ایزدی بسیار کهن است و زرتشت در دین‌آوری خود این نام را برای نامیدن خدای یگانه به کار برده‌است. نیاز به یادآوری نیست که...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

در اساطیر ایرانی اهریمن در نخستین نبرد با اهورمزدا سه هزار سال مدهوش بود. پس اهورمزدا، آفرینش مینوی هستی را صورت مادی بخشید و از گوهر بنیادین خود که روشنی بود، چهار آخشیج (آخشیجان) را آفرید و به ترتیب، آتش، باد، آب و خاک؛ یکی را از دیگری زایاند. آنگاه نخستین چیزی که دیدنی بود آمد، یعنی قطره‌ای مایع، مانند دانه اشکی زلال و بزرگ به پهنای همه آب‌های جهان. از این اشک، آسمان آفریده شد که نخستین آفریده از آفریده‌های شش‌گانه است. ایزد آسمان وظیفه دارد که در نبرد با اهریمن، دیوان را زندانی کند.[۹] ایرانیان باستان چهارعنصر یا چهار آخشیج آتش، باد، آب و خاک را بسیار گرامی و مقدّس می‌شمردند و آنها را به‌وجودآورندهٔ هستی و گردانندهٔ جهان می‌دانستند.[۱۰] طبیعت همواره در پیدایش تحولات مذهبی مردمانِ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

ایزد آناهیتا​

باتوجه به اهمیت آب در زندگی بشر، در ایران باستان، برای آب فرشتة نگهبان قایل بودند که مورد ستایش و احترام ایرانیان بوده‌است. آناهیتا، ایزد آبها، یکی از بزرگ ایزدان پیش از زرتشت وهم مرتبه میترا (مهر) و اهورامزدا بوده‌است. آناهیتا/ناهید، آناهید، ایزدبانویی بسیار برجسته است که قدمت ستایش او به قبل از زرتشت می‌رسد. این ایزدبانو در اواخر دورهٔ هخامنشی، در کتیبه‌های پادشاهان اردشیر دوم و اردشیر سوم، درکنار هرمزد و مهر، قرار گرفته‌است. در ایران باستان، سرچشمهٔ باروری و سرچشمهٔ همهٔ آب‌های زمین است. درهمهٔ پرستشگاه‌های آناهیتا، چاه، برکه، چشمه یا جوی آبی دیده می‌شود. آناهیتا، چون هستی از او می‌جوشد، درواقع یک مادرخدا است. او ایزدبانوی آب، باران، فراوانی، برکت،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

ایزد باد​

ایزد وایو یا ایزد باد از ایزدان مشترک ایرانی و هندی و خدای باد است. وایو چهره‌ای دوگانه دارد، خوب و بد زیرا باد از هر دو جهان نیک و بد می‌گذرد.[۱۲]

ایزد زمین​

ارمیتی که در ریگ ودا «آرامائیتی» Aramaiti خوانده می‌شود، ایزدبانوی زمین دانسته می‌شوند. در اساطیر ایرانی آسمان‌ایزد صاحب دختر یا همسری است که آرمیتی ـ به معنای مادر زمین ـ نام دارد. در تعبیرات کهن‌تر او را دختر خود اهورامزدا دانسته‌اند.[۹]

ایزد آذر​

آتش نزد انسان اولیه اهمیت خاصی داشت. از زمانی که بشر به آتش دست یافت، به سبب تحولی که در زندگی او به وجود آورده بود، برای انسان ارزش ویژهای پیدا کرد. هنگامیکه انسان به آتش توجه و احترام زیادی کرد، متوجه قدرت آن و در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[F.FATHALI❁]

احترام به گیاهان و درختان و به‌طور کلی تمام رستنی‌ها و جانوران سودمند برای جهان هستی، در میان ایرانیان رسم بوده‌است. در عهد باستان شکستن درختان و آسیب رساندن به رستنی‌ها و حتی جدا کردن میوه‌های نارس از درخت، خطایی نابخشودنی به‌شمار می‌آمد و ایرانیان باستان عقیده داشتند که اگر کسی درخت بزرگ میوه و پرشاخ و برگی را بیفکند یا شاخه‌های آن را بشکند، در همان سال یکی از خویشاوندان خود را از دست خواهد داد. سرو یکی از درختانی است که در عهد باستان جنبهٔ روحانیت و دوام فوق‌العاده داشته‌است و کاج و بلوط نیز در زمره درختان پرارج بوده و به‌ویژه درخت انار در اعتقادهای عهد باستان از نظر دینی و پزشکی مورد استفاده بوده‌است.[۱۵]

منبع: ویکی پدیا