روانشناسی بالیـــنی کودک چـیست؟

[R_MāN'8]

مشاهدات رفتاری در روانشناسی بالینی کودک

یكی از روشهای مشاهدات رفتاری نظام‌ كدگذاری رفتاری است كه پترسون (۱۹۷۱) و همكارانش ابداع كردند و مورد استفاده قرار دادند. این نظام مخصوص پسرانی بود كه در آستانه بزهكاری بسر می‌بردند و در زمینه پرخاشگری و نافرمانی مشكلاتی داشتند. مشاهده‌كنندگان آموزش دیده به كمك نظام كدگذاری رفتاری، یك تا دو ساعت را در خانه این پسرها صرف مشاهده و ثبت تعاملات خانوادگی آنان می‌كردند.

یك نظام مشاهده‌ای متداول دیگر، فرم مشاهده مستقیم فهرست رفتار كودك آخنباخ (۱۹۹۴) است. این فرم برای سنجش رفتارهای مشكل‌سازی به كار می‌رود كه در كلاس و دیگر مكان‌ها روی می‌دهند.

آزمون‌های هوش. رایج‌ترین آزمون‌ها در این زمینه عبارت‌اند از سومین ویراست مقیاس هوش كودكان وكسلر...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

آزمون‌های پیشرفت.

این آزمون‌ها برای سنجش آموخته‌های قبلی خصوصاً آموخته‌های تحصیلی یا آموزشی مورد استفاده قرار می‌گیرند. این آزمون‌ها به موضوعات تحصیلی مختلفی می‌پردازند از روخوانی تا حساب. سه مورد از ابزارهای غربالگری متداول عبارت‌اند از نسخه تجدیدنظر شده آزمون پیشرفت فردی پی‌بادی، مجموعه آزمون‌های روانی ـ تربیتی وودكاك ـ جانسون و سومین ویراست آزمون پیشرفت دامنه‌دار. سایر مجموعه آزمون‌های مورد استفاده عبارت‌اند از آزمون‌های مهارت‌های بنیادی آیوا، سری‌های پیشرفت SRA، آزمون پیشرفت استنفورد و مجموعه آزمون زمینه‌یابی پیشرفت متروپولیتن.

آزمون‌های فرافكن. برخی از متخصصان بالینی می‌گویند از این آزمون‌ها وقتی باید استفاده كنیم كه تصویر پویاتری از شخصیت...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

پرسش‌نامه‌ها و فهرست‌ها.

ابزارهای اندازه‌گیری پرمصرف عبارت‌اند از پرسش‌نامه شخصیتی كودكان، فهرست رفتار كودك، فرم گزارش معلم، نسخه تجدیدنظر شده فهرست مشكل رفتاری و مقیاس‌های درجه‌بندی كانرز. فهرست رفتار كودك یكی از متداول‌ترین ابزارهای موجود برای سنجش مشكلات رفتاری كودكان و نوجوانان است. مهم‌ترین نقاط قوت این فهرست، ویژگی‌های روان‌سنجی قوی آن، پوشش جامع مشكلات و سودمندی بالینی این فهرست است. ماحصل فهرست رفتار كودك، چند نمره است. ابتدای یك نمره برای مشكل كلی محاسبه می‌شود كه در ذهن روان‌شناس در خصوص مفهوم مشكلات رفتاری كلی فرد برداشتی ایجاد می‌كند.

هم‌چنین هشت نمره سندرمی نیز حساب می‌شود: گوشه‌گیری، شكایت جسمی، اضطراب / افسردگی، مشكلات اجتماعی،...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

سنجش عصبی – روانی در روانشناسی بالینی کودک

حوزه‌های تحقیقاتی فعلی موردعلاقه روان‌شناسان عصب‌نگر كودك عبارت‌اند از سنجش هم‌بسته‌های عصبی ـ روانی اختلال سلوك، بی‌توجهی / بیش‌فعالی، پرخاشگری / نافرمانی، اختلالات اضطرابی و بسیاری از بیماری‌های طبی.

آزمون‌هایی كه بیشتر در مورد كودكان در روانشناسی بالینی کودک استفاده می‌شوند عبارت‌اند از مجموعه آزمون‌های ریتان ـ ایندیانا، مجموعه آزمون‌های عصبی ـ روانی هالستید برای كودكان، سومین ویراست مقیاس هوش كودكان وكسلر و مجموعه آزمون‌های عصبی ـ روانی لوریا ـ نبراسكا.

سنجش شناختی.
در این حوزه روزبه‌روز بیشتر متوجه می‌شویم كه بسیاری از مشكلات رفتاری، هیجانی و حتی طبی كودكان با میانجی‌گری عوامل شناختی روی...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

مداخلات در روانشناسی بالینی کودک


درمان روان‌كاوانه.
اگرچه در درمان كودكان و نوجوانان غالباً از درمان‌های روان‌كاوانه استفاده می‌شود ولی معمولاً اصلاح فنون سنتی این رویكرد ضروری است. كودكانی كه ایگوهای بسیار ضعیفی دارند یا در محیط خانوادگی پر از تهدید زندگی می‌كنند كه پدر و مادرشان حمایتگر نمی‌باشند، برای اقدامات روان‌كاوانه مناسب نیستند.

در رویكردهای اصلاح‌شده، تعداد جلسات به هفته‌ای یك یا دو بار كاهش می‌یابد. این رویكردها نشانه مدارترند و رفتارهایی را كه واقعاً متضاد اضطراب هستند به كودكان می‌آموزند. به‌این‌ترتیب مثلاً به‌جای «معالجه» یك تثبیت، كودك یك مرحله رشدی را پشت سر می‌گذارد. به‌طورکلی تفاوت رویكردها...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

بازی‌درمانی

. بعضی از درمانگرها به‌جای استفاده از رؤیاها یا تداعی‌های آزاد، زندگی روانی كودك را از زاویه بازی بررسی می‌كنند ـ اعم از بازی‌های آزاد یا ساخت‌دار.

نحوه بازی كردن كودكان، اشیایی كه برای بازی انتخاب می‌كنند و صحبت‌هایی آن‌ها در حین بازی می‌توانند مهم باشند و باعث تخلیه هیجانی و درمان شوند.

یك نمونه از بازی‌درمانی، رویكرد سولومون (۱۹۵۵) است. وی كودكان را به اتاقی می‌برد كه روی میز داخل آن، چند عروسك وجود دارد. یكی از عروسك‌ها را برمی‌دارد و از كودك می‌پرسد با آن چه‌کار كند. گاهی عروسك‌ها را به‌گونه‌ای انتخاب می‌كند كه معرف خانواده كودك باشند. درحالی‌که كودك، عروسك‌ها را مرتب و با آن‌ها بازی می‌كند، درمانگر كارهای كودك را تفسیر و زمینه...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

رفتاردرمانی

ظاهراً با استناد به اصول شرطی‌سازی پاسخگر (یعنی این اعتقاد كه رفتار از طریق شرطی‌سازی كلاسیك فراگرفته می‌شود) یا اصول شرطی‌سازی عامل (رفتار توسط پیامدهایش ادامه می‌یابد)، بسیاری از رفتارهای دوران كودكی را می‌توانیم توضیح بدهیم. هم‌چنین این اصول به‌عنوان بخشی از طرح درمان به‌راحتی توسط والدین و معلمان مورد استفاده قرار می‌گیرند. اكثر این روش‌ها اعم از حساسیت‌زدایی منظم، بیزاری‌درمانی یا مدیریت وابستگی در مقایسه با روش‌های قدیمی‌تر و سنتی روان‌پویایی بسیار مؤثرند.​

 

[R_MāN'8]

آموزش مدیریت تربیتی

به والدین شامل مجموعه‌ای از اقدامات درمانی است كه با هدف آموزش شیوه اصلاح رفتار كودكان و نوجوانان در خانه، به والدین آموزش داده می‌شوند. والدین با اصول مهم یادگیری آشنا می‌شوند (مدیریت وابستگی، تقویت) و سپس آن‌ها را در خانه به اجرا می‌گذارند.

طب رفتاری اطفال

. روان‌شناسان بالینی كودك و روان‌شناسان طب اطفال در كنترل و اداره كودكان در هنگام بستری شدن آنان در بیمارستان نیز می‌توانند نقش مهمی ایفا كنند. آن‌ها می‌توانند كودكان را برای انجام برخی اقدامات طبی آماده و به كودكان و خانواده‌شان كمك كنند با مشكلات طبی بعدی كنار بیایند. فنون مورد استفاده در این زمینه هم عبارت‌اند از تمرین رفتاری و...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

درمان شناختی ـ رفتاری

. در سال‌های اخیر درمان شناختی ـ رفتاری در مورد مشكلاتی چون تكانشی بودن، بیش فعالی، اضطراب، افسردگی و اختلالات سلوك زیاد به‌کاررفته است. ایده اصلی در این نوع درمان، بهبود حل مسئله و بالا بردن توانایی برنامه‌ریزی و به تأخیر انداختن كامیابی است. با سنجش‌های شخصی و اظهارنظر در مورد خود، به كودكان یاد داده می‌شود روی رفتارهای مشكل‌ساز و ناراحتی‌های‌شان كنترل عقلانی پیدا كنند. ابزار این كار نیز تغییر دادن شناخت‌ها و هدف نهایی آن ایجاد یك «الگوی مقابله‌ای» جدید و سازگارانه‌تر است.

گروه‌درمانی و خانواده‌درمانی.

بسیاری از رویكردهای خانواده‌درمانی یا گروه‌درمانی مطرح‌شده در فصل پانزدهم برای رفع...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[R_MāN'8]

دارودرمانی.

گاهی می‌توانیم در كنار روان‌درمانی كودكان از دارو نیز استفاده كنیم. داروهایی كه بیشترین مورد مصرف را دارند، داروهایی می‌باشند كه برای درمان اختلال كمبود توجه / بیش‌فعالی مورد استفاده قرار می‌گیرند. رایج‌ترین دارو برای درمان اختلال كمبود توجه / بیش‌فعالی یك محرك روانی به نام متیل فنیدیت (ریتالین) است.

پیش‌گیری در روانشناسی بالینی کودک
روان‌شناسان بالینی كودك و روان‌شناسان طب اطفال اهمیت زیادی برای پیشگیری از بروز مشكلات دوران كودكی قابل هستند. بی‌شك روان‌شناسان بالینی كودك و روان‌شناسان طب اطفال یا می‌خواهند جلوی مشكلات را پیش از وقوع بگیرند و یا حداقل آن‌ها را قبل از آنكه از كنترل خارج شوند، شناسایی...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.