نورون چیست؟ | ساختار، انواع و عملکرد | به زبان ساده

[Regina]

توانایی در ادراک محیط اطراف، یادگیری، حافظه، تحلیل، تخیل، احساسات و حواس پنج‌گانه به سیستم عصبی وابسته هستند. تمامی واکنش‌های خودآگاه و ناخوداگاه نیز به عملکرد این سیستم مربوط می‌شود. نورون که با اسامی دیگری همچون سلول عصبی یا یاخته عصبی نیز شناخته می‌شود، از اجزای اصلی و عملکردی این سیستم برای انتقال پیام عصبی است. در این مطلب به انواع، ساختار، عملکرد و بیماری‌های مرتبط با این سلول‌ها می‌پردازیم.

فهرست مطالب این نوشته

1. سیستم عصبی انسان
2. انواع نورون
3. نورون های حسی
4. نورون های حرکتی
5. نورون های بینابینی
6. عملکرد نورون چیست؟
7. ساختار نورون
8. غشای سلولی نورون
9. دندریت چیست؟
10. تفاوت دندریت و آکسون چیست؟
11. سیناپس...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

سیستم عصبی انسان
قبل از توضیح درباره نورون بهتر است کمی در مورد سیستم عصبی بدانیم. در انسان و دیگر مهره‌داران دستگاه عصبی به دو بخش تقسیم می‌شود:
​

• «سیستم عصبی مرکزی» (Central Nervous System | CNS): ادراک اطلاعات دریافتی از محیط توسط این بخش انجام می‌شود که شامل مغز و نخاع است.​
• «سیستم عصبی محیطی» (Peripheral Nervous System | PNS): شامل نورون‌هایی است که خارج از سیستم عصبی مرکزی اما در ارتباط با آن هستند مانند نورون‌های عصبی و نورون‌های حرکتی.​

سیستم عصبی انسان از دو...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[Regina]

انواع نورون
نورون‌ها را می‌توان بر اساس عملکرد، در انسان به سه گروه تقسیم‌بندی کرد:
​

• نورون حسی​
• نورون حرکتی​
• نورون بینابینی​

ارتباط بین سه نوع نورون حسی، حرکتی و بینابینی​

 

[Regina]

نورون های حسی
این سلول‌ها اطلاعات را از محیط دریافت و به سیستم عصبی مرکزی منتقل می‌کنند. مثلا وقتی شما یک فنجان داغ را بلند می‌کنید، نورون‌های حسی پوست که در تماس با فنجان هستند، با انتقال پیام به مغز، موجب درک حس گرما می‌شوند.

بخش‌های مختلف یک نورون حسی​

 

[Regina]

نورون های حرکتی
این نورون‌ها اطلاعات را از دیگر سلول‌های عصبی (نورون‌های حسی یا بینابینی) دریافت و به عضلات بدن دستور حرکت را ارسال می‌کنند. در مثال فنجان، پس از انتقال حس داغی از طریق نورون‌های حسی به نورون‌های بینابینی در نخاع، نورون‌های حرکتی پیام انقباض را به ماهیچه‌های دست منتقل می‌کنند که موجب واکنش ناگهانی و کشیدن دست به عقب می‌شود. به این ترتیب بخشی از سیستم عصبی با ایجاد واکنش‌های ناخوداگاه، از بدن در برابر آسیب محافظت می‌کند.

ساختار نورون حرکتی​

 

[Regina]

نورون های بینابینی
بیشترین تعداد نورون‌ها جزو این دسته هستند که وظیفه آنالیز کردن پیام‌های ساده مانند واکنش‌های ناخوداگاه یا عملکردهای پیچیده‌تر را در مدارهای عصبی بر عهده دارند. انتقال مجموعه‌ای از پیام‌ها توسط این نورون‌ها در مغز، کمک می‌کنند فرد درک کند که نباید به یک تکه ذغال داغ دست بزند. در این تصمیم، او از آموخته‌های قبلی خود استفاده کرده‌ و در واقع به یاد آورده‌ که ذغال داغ است. سپس نوبت به تصمیم‌گیری می‌رسد، به خاطر آوردن احساس ناشی از لمس ذغال، باعث می‌شود تصمیم بگیرد که به ذغال دست نزند.​

 

[Regina]

عملکرد نورون چیست؟
تمام نورون‌ها فارغ از نوع، سه عملکرد اساسی دارند:

• دریافت پیام: جمع‌آوری (سیگنال) یا اطلاعات از محیط
• ادغام سیگنال‌های ورودی: خروجی این عملکرد، انتقال یا عدم انتقال پیام است.
• انتقال پیام: دستور عملکردی از مغز، به سلول‌های هدف منتقل می‌شود (هر سلولی می‌تواند سلول هدف باشد مثل سلول‌های عضلانی، غدد یا نورون‌های دیگر).

 

[Regina]

ساختار نورون
ساختار نورون یا آناتومی آن، مانند سایر سلول‌ها از یک بخش اصلی یا بدنه به نام جسم سلولی یا «سوما» (Soma) تشکیل شده که هسته سلولیِ نورون را در بر گرفته است. نورون‌ها نیاز به تولید مقدار فراوانی پروتئین دارند که بیشتر آن‌ها در سوما ساخته می‌شوند. شبکه آندوپلاسمی دانه‌دار (خشن) در نورون‌ها، ساختاری به نام «جسم نیسل» (Nissl Body) را به وجود آورده است که پروتئین‌های مورد نیاز سلول عصبی را تولید می‌کند.

فرایندهای سلولی متعددی خارج از جسم سلولی و در ساختارهایی به نام دندریت و آکسون اتفاق می‌افتند. در ادامه، بخش‌های مختلف نورون به عنوان یک سلول، توضیح داده شده است.​

 

[Regina]

غشای سلولی نورون
مانند تمام سلول‌ها، غشای پلاسمایی نورون نیز از دو لایه لیپیدی همراه با تعداد زیادی پروتئین تشکیل شده است. این دو لایه لیپیدی در تمام سلول‌ها عایق جریان الکتریکی هستند اما پروتئین‌های موجود در غشای سلولی نورون، پیام الکتریکی را از طریق همین پروتئین‌ها منتقل می‌کنند.​

 

[Regina]

دندریت چیست؟
دو عملکرد اولیه نورون یعنی دریافت و پردازش اطلاعات ورودی، در جسم سلولی و دندریت‌ها انجام می‌شوند. سیگنال‌های ورودی به یک نورون دو نوع دارند:
​

• سیگنال «محرک» (Excitatory): موجب راه‌اندازی پتانسیل عمل می‌شود.​
• سیگنال «بازدارنده» (Inhibitory) یا مهاری: از ایجاد پتانسیل عمل جلوگیری می‌کند.​

بیشتر نورون‌ها، سیگنال‌های فراوانی را از طریق دندریت‌های خود دریافت می‌کنند. هر نورون گاهی بیش از چند دندریت دارد و بنابراین قادر است هزاران سیگنال را از سلول‌های مختلف اطراف خود دریافت کند. نحوه پاسخ نورون به برآیند سیگنال‌های دریافت شده وابسته است و در نهایت منجر به ایجاد یک...​

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.