تفسیر شعر شرح و تفسیر غزل شماره 28 دیوان سعدی شیرازی

[روحـــناهی]

سرمست درآمد از خرابات / با عقلِ خراب در مناجات​

---

او از خرابات بی‌هوش بیرون آمدو با خِرَدِ تباه شده از خماری، به مناجات و راز گویی ایستاد . [ سرمست = بی خویش و مدهوش / خرابات = در لغت به معنی میخانه و بدکاره‌خانه و قمارخانه است . و در اصطلاح صوفیه عبارت است از خراب شدن صفاتِ بشریه و فانی شدن وجودِ جسمانی / خراباتی = مرد کامل که از او معارفِ الهیه بی اختیار صادر شود / عقل خراب = عقل بی‌هوش شده از باده / مناجات = نجوا و گفتگو کردن ]

 

[روحـــناهی]

شرح و تفسیر بیت دوم

بر خاک فکنده خرقۀ زهد / و آتش زده در لباسِ طامات​

---

او پشیمنۀ پارسایی را بر خاک می افکند و لاف و گزاف و ادعای کشف و کرامات را مانند جامه ای به آتش می کشد . [ خرقه = درلغت به معنی پاره و قطعه ای از جامه و گاه تمام آن است و در اصطلاح صوفیه ، به جامه ای پشمین که غالباََ از پاره های به هم دوخته فراهم آمده است . در ترجمه فرهنگ البسۀ ، در مورد کلمۀ خرقه چنی آمده است . خرقه به معنای لباس یا ردای خشنی است که در شرق ، فقیران و صوفیان بر تن می کنند / طامات = در اصطلاح یعنی ادّعاهای بزرگ و دعوی کرامات و خوارق که سخت عجیب و نادر نماید / آتش در چیزی زدن = کنایه از نابود ساختن و از بین بردن است ]
شرح و تفسیر بیت سوم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[روحـــناهی]

شرح و تفسیر بیت پنجم

از خونِ پیاده ای چه خیزد ؟ / ای بر رخِ تو هزار شه مات​

---

در عرصۀ شطرنج عشقِ تو که هزار شاه در مقابل رُخت سرگردان و مات می شوند . ریختن خونِ پیاده ای ضعیف چه لطفی برای تو دارد . [ چه خیزد = حاصل و سودی ندارد / مات = در اصطلاح شطرنج بازان ، گرفتار و مقیّد شدن شاه شطرنج است و باختن در بازی شطرنج که شاه از حرکت باز می ماند . ( لغت نامه ) ]
شرح و تفسیر بیت ششم

حقّا و به جانت ار توان کرد / با تو به هزار جان ملاقات​

---

حقیقتاََ به جانت سوگند می خورم که اگر عاشق ، هزار جان داشته باشد . نمی تواند با نثارِ آنها به پایت ، به دیدار تو نائل آید . در حالی که من جانی بیش ندارم . [ حقا = حقیقتاََ ، یقیناََ /...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[روحـــناهی]

شرح و تفسیر بیت هشتم

تا باقی عُمر بر چه آید ؟ / بر باد شد آنچه رفت هیهات​

---

افسوس آنچه از عمر گذشت بیهوده بر باد رفت . تا بنگریم که بقیه چون پیش آید و بگذرد . [ هیهات = / بر باد شدن = کنایه از فانی و نابود شدن است ]
شرح و تفسیر بیت نهم

صافی چو بشد به دَور ، سعدی / زین پس من و دُردیِ خرابات​

---

ای سعدی ، چون با گذشتِ روزگاران و یا در دَورِ می خواران ، می صافی نوشیده شد و به پایان آمد . از این پس ، من دُردی های خرابات را که لایقِ صافی ضمیران است می نوشم . [ صاف = ش*ر..ابِ پاکیزۀ سَرِ خُم که به دُرد آمیخته نباشد / دُرد = گل و لای تهِ ش*ر..اب که ش*ر..اب خواران کم بضاعت به بهای کم می نوشند و مستی آن بیشتر است ]

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.