ویروس ویروس چیست؟ — به زبان ساده

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

ریشه نام گذاری ویروس​

کلمه ویروس ریشه لاتین دارد. در این زبان، ویروس به هر چیزی که به سم و چیزهای مضر دیگر اشاره دارد، می‌گویند. این کلمه برای اولین بار در سال 1392 به زبان انگلیسی وارد شد. کلمه Virulent، از کلمه لاتین Virulentus به معنی مسموم، مربوط به سال 1400 است.

قبل از این که زیست شناس روسی - اوکراینی «دیمیتری ایوانوفسکی» (Dmitry Ivanovsky) ویروس‌ها را در سال 1892 کشف کند، عبارت «عامل ایجاد کننده بیماری عفونی» (Agent that causes Infectious Disease) برای اولین بار در سال 1728 مطرح شد. صفت ویروسی یا Viral نیز در سال ۱۹۴۸ مطرح شد.

تصویر ۷: «دیمیتری...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

ویروس‌ها به دلیل اینکه می‌توانند تولید مثل کنند، به موجودات زنده شبیه بوده و دارای نوکلئیک اسید هستند و همچنین می‌توانند به تغییرات شرایط محیط زیست خود به روشی محدود پاسخ دهند. با این حال، بر خلاف سایر اشکال ثابت موجودات زنده، آن‌ها ساختار سلولی (به عنوان واحد اساسی سازنده هر موجود زنده) ندارند.

از طرفی دیگر ویروس‌ها فاقد سابقه فسیلی هستند و همین امر باعث می‌شود که بررسی روابط فیلوژنتیک‌ یا درخت تکاملی آن‌ها با مشکلاتی مواجه شود. علاوه بر موارد گفته شده باید این مورد را نیز مد نظر داشت که اگرچه ویروس‌ها قادر به تولید مثل هستند اما آن‌ها این کار را بدون استفاده از یک سلول دیگر به عنوان میزبان نمی‌توانند انجام دهند، بنابراین ویروس‌ها برای ادامه زندگی و سنتز و تولید پروتئین‌ها و سایر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

منشا ویروس‌ها​

منشأ ویروس‌های جدید کاملاً مشخص نیست و ممکن است یک مکانیسم واحد برای منشا ایجاد ویروس‌ها وجود نداشته باشد. از آنجا که ویروس‌ها نمی‌توانند فسیل تشکیل دهند، تکنیک‌های مولکولی در فرضیه نحوه ظهور آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. تحقیقات در مورد شناسایی میکرو فسیل‌ها و زیست‌شناسی مولکولی هنوز هم می‌تواند شواهد فسیلی مربوط به دوره آرکی‌ها یا «پروتروزوییک‌ها» (Proterozoic) را تشخیص دهد. در حال حاضر دو فرضیه اصلی وجود دارد:

• ویروس‌های کوچک با تنها چند ژن ممکن است، بخش‌هایی از اسیدهای نوکلئیک فراری باشند که از ژنوم یک ارگانیسم زنده دیگر نشات می‌گیرند. مواد ژنتیکی آن‌ها می‌تواند از عناصر ژنتیکی قابل انتقال مانند «پلاسمیدها» (DNA دو رشته‌ای جدا شده...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

• ویروس‌های دارای ژنوم بزرگتر، مانند Poxviruses، ممکن است روزی سلول‌های کوچکی بوده‌اند که به عنوان انگل روی سلول‌های میزبان بزرگتر زندگی می‌کردند. با گذشت زمان، ژن‌هایی که برای سبک زندگی انگلی‌ آن‌ها مورد نیاز نبودند، در یک روند ساده‌سازی از بین رفتند. دو باکتری «ریکتسیا» (Rickettsia) و «کلامیدیا» (Chlamydia) سلول‌های زنده‌ای هستند که مانند ویروس‌ها فقط می‌توانند در سلول‌های میزبان تولید مثل کنند. وجود آن‌ها به این فرضیه اعتبار می‌دهد، زیرا احتمالاً آن‌ها به نفع سبک زندگی انگلیشان ژن‌هایی را از دست داده‌اند که امکان زنده ماندن در خارج از سلول میزبان را برای آن‌ها فراهم می‌کردند.

سایر ذرات عفونی نیز وجود دارند که ساختاری ساده‌تر از ویروس‌ها دارند که شامل «ویروئیدها»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

بیماری‌های ویروسی انسان​

نمونه‌هایی از بیماری‌های مشترک انسانی ناشی از ویروس‌ها شامل «سرماخوردگی» (The Cold)، «آنفولانزا» (The Flu)، «آبله مرغان» (Chicken Pox) و «تبخال» (Cold Sore) هستند. علاوه بر این‌ها، ویروس‌ها می‌توانند بیماری‌های کشنده و مهلکی را نیز در انسان ایجاد کنند، از این گروه بیماری‌ها می‌توان به «ابولا» (Ebola)، «ایدز» (AIDS)، «آنفولانزای مرغی» (Bird Flu) و «سارس» (SARS) اشاره کرد. توانایی نسبی ویروس‌ها در ایجاد بیماری با اصطلاح Virulence یا شدت بیماری‌زایی توصیف می‌شود.

ردیابی، تخلیص و تشخیص ویروس‌ها​

در آزمایشگاه، چندین روش برای رشد و شناسایی ویروس‌ها وجود دارد. تخلیص ذرات ویروسی را می‌توان با استفاده از روش‌های سانتریفیوژ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

• شمارش مستقیم با استفاده از میکروسکوپ الکترونی: برای این کار مخلوطی رقیق از ذرات ویروس و دانه‌های با اندازه مشخص بر روی یک ورق مخصوص اسپری می‌شوند و تحت بزرگنمایی بالا مورد بررسی قرار می‌گیرند. در این حالت ذرات ویروس‌ها قابل شمارش می‌شوند.
• سنجش پلاک ویروسی: این تکنیک شامل رشد یک لایه نازک از سلول‌های باکتریایی بر روی یک محیط کشت و افزودن مخلوط رقیق ویریون‌ها بر روی آن است. ویروس‌ها سلول‌های روی محیط کشت را آلوده می‌کنند و باعث ایجاد سوراخ‌هایی در لایه سلولی می‌شوند که به «پلاک» (Plaques) معروف است. تعداد پلاک‌ها قابل شمارش است و تعداد ویروس‌ها را با توجه به آن‌ها می‌توان تعیین کرد.

[IMG alt="آزمون سنجش پلاک...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

اپیدمی​

همه گیری یا اپیدمی واژه‌ای است که به بروز یا ظهور گسترده یک بیماری خاص در یک جمعیت مشخص اتلاق می‌شود. ویروس‌ها در طول تاریخ مسبب اپیدمی‌های زیادی در جهان بودند و هر ساله تعدادی زیادی از مردم در سراسر دنیا بر اثر ابتلا به بیماری‌های همه گیر با منشا ویروسی جان خود را از دست می‌دهند.

تعدادی از پاتوژن‌های ویروسی بسیار کشنده عضو خانواده‌ای از ویروس‌ها به نام Filoviridae هستند. «ویروس ماربورگ» (Marburg Virus) و ویروس ابولا (Ebola Virus) از اجزای این خانواده هستند، این ویروس‌ها اولین بار به ترتیب در سال 1967 و ۱۹۷۶ در دو منطقه از شهر ماربورگ در آلمان و حاشیه رودخانه ابولا در کشور کنگو کشف شدند.

ویروس Filovirus ذرات ویروسی طویل و کرم مانندی به حساب می‌آیند که در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

پیشگیری و درمان بیماری‌های ویروسی​

همان طور که در بالا اشاره شد، ویروس‌ها از امکانات سلول‌های میزبان خود برای تولید مثل و محلی برای زندگی استفاده می‌کنند، به همین دلیل از بین بردن ویروس‌ها کار دشواری است. واکسیناسیون برای ایجاد مقاومت در برابر بیماری‌های ویروسی و همینطور تولید داروهایی برای درمان عفونت‌های ویروسی از جمله موثرترین رویکردهای پزشکی در رابطه با درمان و پیشگیری از بیماری‌های ویروسی بوده‌اند.

تصویر ۱۲: واکسیناسیون و تولید داروها برای درمان عفونت‌های ویروسی
پزشکان عمومی اغلب در مواجه با بیماران مبتلا به بیماری‌های عفونی آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کنند، اما...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

مطالعات ویروس‌شناسان امروزه به دلیل شیوع ناگهانی و مکرر برخی از بیماری‌های مشترک انسان و حیوان مانند آنفلونزای مرغی به سمت بررسی و شناخت بیشتر این گونه ویروس‌ها تمایل دارد. یکی از موضوعاتی که به تازگی در بین محققان ویروس شناسی مورد بحث قرار دارد، این است که آیا ویروس Borna که قبلاً تصور می‌شد باعث ایجاد بیماری عصبی در اسب‌ها می‌شود، می‌تواند موجب ایجاد بیماری روانی در انسان باشد.

همانندسازی​

جمعیت ویروسی از طریق تقسیم سلولی رشد نمی‌کند زیرا در واقع آن‌ها سلولی ندارند. در عوض، آن‌ها باید از امکانات و متابولیسم سلول میزبان استفاده کنند تا چندین نسخه از خود را همانندسازی کنند. ویروس‌هایی که از این طریق آزاد می‌شوند می‌توانند از یک میزبان به میزبان دیگر به روش تماس...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[زهـرا دُلاریـᥫ᭡]

محصول نهایی ویروسی به صورت خود به خود مونتاژ شده و شکل می‌گیرد، به این ترتیب که قطعات به طور جداگانه توسط میزبان ساخته می‌شوند و به طور اتفاقی به هم متصل می‌شوند. این مونتاژ اغلب توسط پروتئین‌های چپرونی مولکولی یا پروتئین‌های ساخته شده توسط میزبان صورت می‌گیرد.

ویروس‌های جدید سپس سلول را با اگزوسیتوز (آزاد کردن مولکول‌های بزرگ از طریق غشا) و یا با لیز سلول (مرگ سلول با ترکیدن) ترک می‌کنند. ویروس‌های حیوانی که با یک پوشش احاطه شدند، باعث می‌شوند که شبکه آندوپلاسمی میزبان، پروتئین‌های خاصی به نام گلیکوپروتئین را بسازند که این پروتئین‌ها بعد از ساخت در عرض غشای سلولی قرار می‌‌گیرند. سپس ویروس از همین ناحیه غشا از سلول خارج می‌شود، این فرایند نوعی اگزوسیتوز است.

باکتریوفاژها (ویروس‌هایی که...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.