آموزشی سیره معصومین "علیهم السلام"

[بیداد]

همچنین اصل امانتداری، اصل عزم و اراده، اصل اعتماد به یکدیگر، اصل همبستگی؛ همۀ اینها اصولی تغییرناپذیر در زندگی بشر است. عقل این را می‌پذیرد که اصول حاکم بر زندگی اهل‌بیت (ع) با ابزارها و روش‌ها تغییر نمی‌کند. ابزار و روش‌های زندگی در زمان خود ائمه (ع) نیز یکسان نبوده و تفاوت‌هایی داشته است.


برای مثال امیر المؤمنین (ع) با لباس وصله‌دار بیرون می‌آمد، اما امام صادق (ع) با لباس فاخر. حتی در نحوۀ زیستن و مسئولیت‌ها نیز تفاوت‌های چشمگیری دیده می‌شود. امام حسین (ع) با حادثۀ کربلا و شهادت روبرو می‌شود، امام حسن (ع) صلح می‌کند، امام رضا (ع) ولایت‌عهدی را قبول می‌کند و حضرت موسی بن جعفر (ع) به زندان می‌رود. در مجموع دویست و پنجاه سال حضور...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

اما پاسخ سوم اینکه قوانین اسلام در واقع با سرشت آدمی منطبق و گره خورده است و از این رو جاودانه است. مگر ما امروز نماز نمی‌خوانیم؟ مگر ما امروز حج نمی‌رویم؟ خمس نمی‌دهیم، زکات نمی‌دهیم؟ چرا کسی نمی‌گوید اینها برای صدر اسلام بود؟ مطابق آنچه که در زمان صدر اسلام بود اکنون نیز این کارها را انجام می‌دهیم. پس به هیچ‌وجه قوانین اسلام به زمان و مکان خاصی منحصر نیست. پس نمی‌توان به دلیل پیشرفتِ روابط بانکی ربا را جایز دانست.


برای مثال ممکن است امروزه وسائلی یا داروهایی کشف شده باشد که ضرر گوشت خوک را از بین می‌برد، آیا گوشت خوک حلال می‌شود؟ یا اینکه اگر پزشکی روز بگوید ش*ر..اب مفید است؛ آیا نوشیدن ش*ر..اب حلال می‌شود؟ نه، اینها همه حرام است؛ زیرا حلال پیامبر (ص) و حرام او تا قیامت حلال و حرام است...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

جوابی از علامه طباطبایی (ره)​

به این مناسبت مرحوم علّامۀ طباطبایی (ره) دربارۀ جاودانگی تعالیم اسلام می‌نویسند:


«ما طبعاً تازه را بیشتر از کهنه دوست داریم و هر چیز نو را به کهنۀ آن ترجیح می‌دهیم، ولی این موضوع کلیّت ندارد -خیلی عبارت زیبایی است- و این قانون در همه جا قابل اجرا نیست. برای مثال نمی‌توان گفت: دو ضرب‌ در دو، مساوی چهار، که هزاران سال بشر از آن استفاده کرده است، دیگر کهنه شده است و باید از این پس تغییر یابد. چرا کسی در قوانین ریاضی این حرف را نمی‌زند؟ چرا کسی در قوانین منطق این حرف را نمی‌زند؟

 

[بیداد]

نمی‌توان گفت: پیروی از قوانین مدنی که به مقدار زیادی آزادی فردی را پایمال می‌کند، کهنه شده است و مردم را به ستوه آورده است و باید از این پس انفرادی زندگی کرد و در چنین دوره‌ای که بشر به تسخیر فضا پرداخته است، باید راهی تازه باز کرد و از قید قانون‌گذار و مجریان قوانین نجات یافت. اساساً مسئلۀ کهنه و تازه در موردی می‌تواند مطرح باشد که قلمروی آن، تحوّل است و برای تبدّل و تغییر آمادگی داشته باشد».[43]


بعضی چیزها تحوّل‌پذیر نیست؛ مثل قانون ریاضی. دو ضربدر در دو چهار است. این تحوّل نمی‌پذیرد. H2O ، یعنی دو واحد هیدروژن، و یک واحد اکسیژن همیشه و از قدیم تا به امروز، فرمول آب بوده و هرگز کهنه نمی‌شود و نمی‌توان آن را با چیز...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

مرحوم علامۀ طباطبایی می‌فرماید که مقرّرات و آیین اسلام از مواردی است که منطبق با فطرت و طبیعت انسان است. بدیهی است که طبیعت و فطرت انسان همواره یکسان است و به مکان و زمان و موقعیت اجتماعی و اقتصادی او وابسته نیست. در حقیقت معنای سؤال این است که اگر انسان از راهی که طبیعت و فطرت به وی نشان می‌دهد برود، آیا خوشبختی طبیعی خود را درمی‌یابد؟ این پرسش بدیهی است. پاسخ آن در سه بخش روشن شد؛ یکی اطلاق ادلّه، دوم حکم عقل به تفاوت میان مسائل تحول‌پذیر و مسائل ثابت و تحول‌ناپذیر، و سومی منطبق بودنِ قوانین دینی و سیره اهل بیت با فطرت.

 

[بیداد]

در روایت زیبایی امام حسین (ع) می‌فرماید: از پدرم، امیر المؤمنین (ع) چند سؤال دربارۀ سیره پیامبر (ص) کردم. روایت بلندی است. بخشی از آن این گونه آغاز می‌شود: قالَ الحُسَينُ سَأَلتُ أَبی عَن مَدخَلِ رَسولِ اللَّهِ. مضمون و سؤالات حضرت از پدر بزرگوارش چنین است: سیره پیغمبر در خانه چطور بود؟ بیرون از خانه چگونه بود؟ جلسات ایشان چطور بود؟ سیره او با همنشینانش چطور بود؟ و دیگر اینکه سکوت او چگونه بود؟ این پنج سؤال اساسیِ امام حسین (ع) از امیرالمؤمنین (ع) خلق و خوی پیامبر اکرم (ص) را ترسیم می‌کند.


در آنجا امیرالمؤمنین (ع) شمه‌ای از سیره مقدس رسول اکرم (ص) را بیان می‌کنند. اصلِ این روایت از حضرت امام رضا (ع) نقل شده است. به همین جهت کل روایت به تفصیل در کتاب عیون اخبار الرّضا (ع)...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

حال آیا کسی می‌تواند بگوید این کار زمان‌بر است؟ روشن است که با مدیریتِ خانه انسان هم به خانوادۀ خود می‌رسد و هم به خود، و هم به عبادت خود. پس این کار زمان‌بر نیست. سپس فرمود: حسین جان، پیغمبر از خانه که بیرون می‌آمد، برنامۀ او این‌طور بود که همیشه خندان بود. آسان‌گیر و نرم‌خو بود. خشن و عیب‌جو نبود، و از کسی تملّق نمی‌کرد. روایت زیبایی است. نیز فرمود: مجلس پیامبر (ص) چهار ویژگی داشت: مجلسِ حلم و بردباری، شرم و حیا، و صداقت و امانتداری بود.


در ادامه روایت نیز چنین آمده است: به هر مجلسی که وارد می‌شد، برای خود جای خاصی معیّن نمی‌کرد، هر کجا خالی بود همان‌جا می‌نشست. سکوت پیامبر (ص) براساس حلم و تقوا بود. گاهی نیز برای پرهیز از ایجاد فتنه بود. قطعاً سکوت هم گاهی اوقات مفید است، و البته...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

بی‌شک هیچ‌یک از این‌ کارها زمان‌بر نیست. این‌ها دستورالعمل‌هایی برای زندگی است که در همۀ زمان‌ها کارایی دارد. هر انسان منصفِ سلیم‌النّفسی درمی‌یابد که این شیوه منحصر به دوران گذشته نیست و در همۀ دوران‌ها مفید است. از این رو قرآن کریم می‌فرماید: پیامبر برای همه الگوست. نیز به پیامبر اکرم (ص) هم می‌فرماید: فَبِهُداهُمُ اقتَدِه[46]؛ تو به انبیای گذشته اقتدا بکن. پس پاسخ این شبهه هم داده شد.

 

[بیداد]

2. اسوه بودن معصوم برای غیر معصوم​

شبهۀ دوم غالباً از سوی کسانی مطرح می‌شود که در واقع برای گریز از مسئولیت یا گریز از تمسّک به سیره معصومان (ع) دست به دامنِ آن می‌شوند. گویندگان این شبهه برتریِ معصومان (ع) را قبول دارند، ولی می‌گویند که اهل‌بیت (ع) انسان‌های برتری هستند، به عبارتی عرشی هستند، ولی ما فرشی هستیم. سطح بشر خیلی پایین‌تر از آنهاست. بنابراین چگونه می‌توانند الگوی ما باشند؟


از باب مثال امیرالمؤمنین (ع) که شبی هزار رکعت نماز می‌خواند، معصوم است و در طول حیاتش خطایی از او سر نزده است. خانواده‌ای که سه شب نان خود را به یتیم و مسکین و اسیر می‌دهند و خود با آب افطار می‌کنند، چگونه می‌توان شبیه آنان زیست؟ امیرالمؤمنین (ع) می‌فرمایند: أَلَا وَ إِنَّكُم لَا...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[بیداد]

بدین ترتیب این شبهه می‌خواهد اهل‌بیت (ع) را از الگو بودن خارج کند. سخنانی همچون: آن‌ها از جنس نور هستند، عرشی هستند، ما از ظلمت هستیم، فرشی هستیم، خاکی هستیم. چه رابطه‌ای بین فرش و عرش وجود دارد؟ یا عالم آب و خاک کجا و عالم نور کجا؟ خلاصه عظمت و برتری معصومان (ع) را قبول داریم، ولی «کار خوبان را قیاس از خود مگیر».


آن‌ها افرادی بودند که از سوی خدا برگزیده شده‌اند، لذا تنها کاری که از ما بر می‌آید اینکه صفات و فضائل آن‌ها را برشماریم و اشک بریزیم. گریه کنیم و بگوییم آن‌ها چقدر خوب بودند و ما کجا و آن‌ها کجا؟ ما چگونه می‌توانیم از آن‌ها الگو بگیریم؟ این سخنِ نادرست، گونه‌ای مغالطه است. اوّلاً وقتی خداوند حکیم امر به پیروی کرده است:


«أُولئِكَ الَّذينَ هَدَى اللَّهُ فَبِهُداهُمُ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.