آموزشی آموزش تئوری موسیقی به زبان ساده و گام به گام

[delnia]

موتیف​

اصطلاح دیگری که در بررسی تئوری موسیقی و ملودی باید به آن اشاره کنیم. «موتیف» (Motif) است. موتیف را می‌توان به ریتم و حتی توالی آکوردها نیز اختصاص داد. موتیف به بیان ساده، یک ایده موسیقیایی کوتاه است که در بخشی از یک قطعه نواخته می‌شود. چنین ایده‌های ملودی‌وار ممکن است به طور مکرر در یک قطعه موسیقی به صورت تکراری یا به شکل‌های جدید دیده شوند. زمانی که به یک موتیف برمی‌گردیم ممکن است آن‌را آهسته‌تر یا قوی‌تر اجرا کنیم. تصویر زیر یک موتیف از سمفونی پنجم بتهوون را نشان می‌دهد که به شکل‌های مختلف در طول قطعه نواخته می‌شود.

هارمونی​

زمانی که به طور همزمان، چندین نت با...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

کادانس

«کادانس» (Cadence) به نقطه توقف قطعه موسیقی می‌گویند یعنی در این بخش، شنونده احساس می‌کند که به طور موقت، موسیقی به پایان رسیده است یا حتی پایان یک قطعه موسیقی می‌تواند با کادانس همراه باشد.

آکومپانیمان

تمامی بخش‌هایی از یک قطعه موسیقی که قسمتی از ملودی نباشند، به «آکومپانیمان‌» (Accompaniment) اشاره دارند که می‌توانند شامل بخش‌های ریتمیک، هارمونی، خطوط باس و آکوردها باشند.

کنترپوآن​

کنترپوآن به نوعی از نوشتار یا آهنگسازی اشاره دارد که شامل بیش از یک بخش ملودی باشد. هر ملودی (آوا یا بخش) به صورت یک ایده موسیقیایی مجزا بررسی می‌شود که تاکید آن بر رشته‌های مختلف ملودی در محور افقی اشاره دارد. این نوع از آهنگسازی...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

گستره صوتی​

گستره صوتی یک ساز و آوا به مجموعه‌ای از نت‌ها از پایین‌ترین (بم‌ترین) تا بالا‌ترین (زیرترین) نتی می‌گویند که شخص خواننده، توانایی اجرای آن‌را داشته باشد. «گستره صوتی» (Range) را می‌توان به کمک مفهوم اکتاو مشخص کرد اما ساده‌ترین راه نمایش آن، نوشتن گستره صوتی بر روی خطوط حامل از پایین‌ترین نت تا بالاترین است.

یک قطعه موسیقی یا بخشی مربوط به یک خواننده در این قطعه ممکن است به صورت یک گستره صوتی مجزا تعریف شود که برای آن‌ خواننده از پایین‌ترین تا بالاترین نت نوشته شده است. به طور معمول، بین گستره صوتی کلی در یک قطعه موسیقی و کوچک‌ترین گستره صوتی معمول در قطعه، اختلاف زیادی وجود دارد. به بیانی دیگر، این گستره صوتی کوچک‌تر که در آن، خواننده، بهترین و ساده‌ترین...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

گستره آواز​

در موسیقی کلاسیک غربی و چینش خوانندگان گروه کر، صدای مردان و زنان به دو بخش صدای زیر و بم تقسیم می‌شود. بنابراین، دو نوع صدای بم و زیر برای مردان و دو نوع برای زنان خواهیم داشت. بیشتر آواها می‌توانند در این چهار گروه قرار بگیرند و این امکان را به آهنگساز می‌دهند تا ۴ خط صدای متفاوت داشته باشد. این چهار گستره آوازی به صورت زیر طبقه‌بندی می‌شوند:

• سوپرانو: صدای زیر در زنان
• آلتو: صدای بم در زنان
• تنور: صدای زیر در مردان
• باس: صدای بم در مردان

«تنظیم» (Arrangement) این چهار دسته به صورت «SATB» -اول کلمات سوپرانو، آلتو، تنور و باس - نوشته می‌شود که در برخی موارد با یکدیگر همپوشانی نیز دارند. با این وجود، خواندن این نت‌ها در بالاترین و...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

گستره صوتی در سازها​

برای سازها نیز از همان تعریف گستره آوازی استفاده می‌کنیم. به طور مثال، یک باس ترومبون، صدای بم‌تری نسبت به یک تنور ترمومبون دارد. همچنین، یک ساکسوفون آلتو، صدای زیرتری از یک ساکسوفون تنور خواهد داشت. اصطلاحات دیگر در خصوص گستره سازها، در زیر آورده شده است:

• کنترا (کنتر): به معنی بم‌تر. به طور مثال، کنترباسون نسبت به یک باسون، صدای بم‌تری دارد.
• پیکولو: به معنی زیرتر. به طور مثال، پیکولو ترومپت، صدای زیرتری از یک ترومپت معمولی دارد.
• نام نت: اگر یک ساز در اندازه‌ها و گستره‌های متفاوتی تولید شود، نام یک اندازه مخصوص با می‌توان با نام یک نت مشخص کرد. به طور مثال خواهیم داشت:
• • فا هورن
  • کلارینت می‌بمل
  • ترموپمت دو
  ...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

بخش سوم: نت‌، گام و فواصل در تئوری موسیقی​

در این بخش قصد داریم تا به طور خلاصه در خصوص گام‌ها و فواصل در موسیقی صحبت کنیم. البته در یک تعریف ابتدایی نیاز داریم تا با مفهومی به نام «اکتاو» (Octave) آشنا شویم که در ادامه به این مباحث خواهیم پرداخت.

اکتاو​

نت‌های موسیقی همچون تمامی صداهای دیگر، از امواج صوتی تشکیل شده‌اند. امواج صوتی تشکیل دهنده نت‌های موسیقی، طول‌ موج‌هایی با فاصله بسیار دقیق و مساوی هستند که کیفیت این طول موج‌ها (بزرگی و فاصله‌ قله‌های موج از یکدیگر) بر صدای آن نت تاثیر گذار است.

در حقیقت، زمانی که دانشمندان در خصوص زیر و بم بودن یک طول موج صحبت می‌کنند، به فرکانس آن نت اشاره دارند. هر قدر فرکانس بالاتری در یک نت داشته باشیم،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

اما در گذشته، موسیقیدانان بدون اطلاع از فرکانس یا طول موج و ... به آهنگسازی می‌پرداختند. در نتیجه، زمانی که شخصی در خصوص زیر و بم بودن یک نت صحبت می‌کند، به طور معمول، اشاره‌ای به فرکانس آن ندارد. همچنین به جای ذکر اعداد، از نام نت استفاده می‌کنند. اما اگر بخواهیم در خصوص منشا اکتاو صحبت کنیم باید قدری در خصوص فرکانس اطلاع داشته باشیم. فرض کنید گروهی شامل چند مرد مشغول خواندن آواز باشند که تمامی آن‌‌ها یک نت و یک فرکانس را اجرا می‌کنند.

حال اگر به این گروه، یک گروه از بانوان نیز اضافه شوند، دیگر نمی‌توانند همانند آقایان، نت‌ها را اجرا کنند چرا که صدای مردان برای آن‌ها بسیار بم خواهد بود. به جای این کار، آن‌‌ها نت‌ها را به گونه‌ای اجرا می‌کنند که به طور دقیق، فرکانسی دو برابر فرکانس صدای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

پرده و نیم پرده​

همانطور که در ابتدای متن ذکر شد، نت‌ها را بر اساس صدای زیر و بم آن‌ها می‌شناسند و موسیقیدانان نیز نت‌ها را بر اساس میزان زیر و بمی ‌آن‌ها بررسی می‌کنند. فضایی که بین دو نت قرار دارد موسوم به «فاصله» (Interval) است که در موسیقی کلاسیک غربی، کمترین فاصله یک نت به دیگری را «نیم‌پرده» (Half Step) می‌نامند. این فواصل نیم‌پرده‌ای را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

اگر بر روی کلیدهای پیانو، بعد از نواختن هر نت، به اندازه دو نیم‌پرده حرکت کنیم، یک «پرده» (Whole Step) خواهیم داشت.

 

[delnia]

گام‌های موسیقی​

بعد از آن‌که مفاهیم پرده و نیم‌پرده را آموختیم. نوبت به آشنایی با «گامهای موسیقی» (Music Scales) می‌رسد. اگر به تازگی آموختن یک ساز را شروع کرده باشید، به طور معمول، اولین چیزی یاد می‌گیرید، گام ماژور خواهد بود اما گام‌های دیگری نیز در مبحث تئوری موسیقی مطرح می‌شوند که در این بخش به طور خلاصه به آن‌ها خواهیم پرداخت. یک «گام» (Scale) در موسیقی به گروهی از نت‌ها می‌گویند که به صورت بالارونده یا پایین‌رونده در کنار یکدیگر مرتب شده‌اند.

درجات گام در تئوری موسیقی​

کلمه گام از ریشه لاتین آن به معنی «نردبان» (Ladder) گرفته شده است. در نتیجه، یک گام را می‌توانید همچون بالارفتن از پله‌های یک نردبان و بر روی خطوط حامل تصور کنید. درجات یک گام...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

گام ماژور​

یکی از انواع معمول در گام‌ها، گام ماژور نام دارد. این گام را بر اساس توالی پرده‌ها و نیم‌پرده‌ها تعریف می‌کنند. برای این‌که یک گام ماژور داشته باشیم، نت‌هایی با توالی زیر را باید در نظر بگیریم. به عبارت دیگر، برای نوشتن گام ماژور، از قانون زیر بهره می‌گیریم:

نیم‌پرده - پرده - پرده - پرده - نیم‌پرده - پرده - پرده

به طور مثال، در تصویر زیر، گام سل‌ماژور بر روی خطوط حامل نشان داده شده است:

فرمول گام ماژور​

​

گام مینور​

گام دومی که آن‌را بررسی می‌کنیم، گام مینور است. این گام نیز همانند گام ماژور، ۷ نت...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.