آموزشی آموزش تئوری موسیقی به زبان ساده و گام به گام

[delnia]

گام کروماتیک​

دو گامی که پیش‌تر در مورد آن‌ها صحبت کردیم به «گام‌های دیاتونیک» (Diatonic Scale) معروف هستند، به این معنی که نت اول گام آن‌ها نت تونیک است. گام کروماتیک با گام دیاتونیک تفاوت دارد و شامل تمامی ۱۲ نت موسیقی می‌شود. هر نت در گام کروماتیک، با نت بعدی خود نیم‌پرده فاصله دارد. در تصویر زیر، یک گام کروماتیک بالارونده، با شروع از نت دو نشان داده شده است.

از آن‌جایی که گام‌های کروماتیک از تمامی نت‌ها استفاده می‌کنند، هیچ‌گاه نمی‌گوییم گام کروماتیک، بر روی گام خاصی قرار دارد و تنها از نت شروع کننده آن بهره می‌گیریم.

 

[delnia]

مدهای موسیقی​

در تئوری موسیقی، یک «مد» (Mode)، به شکلی از یک گام در موسیقی گفته می‌شود که همراه با رفتاری ملودی‌وار باشد. از قرون وسطا، مدها به بخشی از موسیقی کلاسیک غربی تبدیل شده‌اند. به طور معمول، این‌ گام‌ها با نام مدهای کلیسایی یا مدهای یونانی شناخته می‌شوند. نحوه توالی نت‌ها در این مدها در تصویر زیر نشان داده شده است که حروف «W» و «H» به ترتیب بیانگر پرده و نیم‌پرده هستند. این مدها به ترتیب زیر آورده شده‌اند:

• «یونین» (Ionian)
• «دورین» (Dorian)
• «فریژین» (Phrygian)
• «لیدین» (Lydian)
• «میکسولیدین» (Mixolydian)
• «ائولین» (Aeolian)
• «لوکرین» (Locrian)

...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

فاصله​

در تعریفی ساده، همانطور که بالاتر نیز به آن اشاره شد، به فاصله بین دو نت، فاصله می‌گوییم که در بحث پرده و نیم‌پرده به آن پرداختیم. برای اندازه‌گیری فاصله کافی است از یک نت (تونیک) شروع کنیم و با شمردن نت‌ها به نت مورد نظر برسیم. به طور مثال، فاصله بین دو نت دو و می، فاصله سوم نام دارد چراکه برای رسیدن به نت می، سه مرحله (دو - رِ - می) طی شده است. در ادامه، توضیح بیشتری را ارائه خواهیم کرد.

نام‌گذاری فواصل​

اولین مرحله در نام‌گذاری فواصل این است که فاصله بین نت‌ها را بر اساس نحوه نوشتار بر روی خط حامل تعیین کنیم. به عبارت ساده‌تر، بین هر دو نت، تعداد خط‌ها و فاصله‌های بین دو خط را شمارش کنید. به طور مثال، در تصویر زیر از نت سی تا نت رِ، دو...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

فواصل درست

فاصله‌های یکم، اکتاو و پنجم، «فواصل درست» (Perfect Intervals) هستند. آن چیزی که این فواصل را درست می‌کند، فیزیک موج در آن‌ها است که نشان می‌دهد، نت‌های یک فاصله درست، به خوبی با یکدیگر مرتبط می‌شوند و به همین دلیل صدای مناسبی هم دارند. فاصله یکم را با نام «اونیسون» (Unison) نیز می‌شناسند. یک فاصله اکتاو درست، شامل دوازده نیم‌پرده، فاصله پنجم درست، شامل ۷ نیم‌پرده و یک فصله چهارم درست، شامل ۵ نیم‌پرده است. در تصویر زیر، انواع فاصله‌های درست در موسیقی نشان داده شده است.

فواصل کوچک و بزرگ

فواصل دوم، سوم، ششم و هفتم می‌توانند کوچک (مینور) یا ماژور (ماژور) باشند. فواصل مینور...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

فواصل افزوده و کاسته

اگر فاصله‌ای به میزان یک نیم‌پرده، بیشتر از یک فاصله درست یا بزرگ باشد، «فاصله افزوده» (Augmented Interval) نام دارد و به همین ترتیب، اگر فاصله‌ای به میزان نیم پرده از یک فاصله درست یا کوچک، کمتر باشد، «فاصله کاسته» (Diminished Interval) نام‌گذاری می‌شود. گاهی اوقات برای نمایش درست فواصل افزوده و کاسته باید از دوبل دیز و دوبل بمل استفاده کنیم. همیشه به یاد داشته باشید که این نیم‌پرده‌ها هستند که فاصله دو نت را تعیین می‌کنند و دیز و بمل بودن آن‌ها تفاوتی ایجاد نمی‌کند. در تصویر زیر برخی از فواصل افزوده و کاسته نشان داده شده‌اند.

 

[delnia]

فواصل معکوس

برای معکوس کردن هر فاصله، تصور کنید که یکی از نت‌های آن به میزان یک اکتاو حرکت کند به گونه‌ای که نت بالاتر، به نت پایین‌تر تبدیل شود و برعکس. در تصویر زیر، نحوه معکوس کردن یک فاصله نشان داده شده است.

برای یافتن معکوس یک فاصله، به روش زیر عمل می‌کنیم:

• برای نام‌گذاری فاصله جدید، نام قدیمی را از عدد ۹ کم کنید.
• معکوس یک فاصله درست، همچنان درست خواهد بود.
• معکوس فاصله بزرگ، کوچک و معکوس فاصله کوچک، بزرگ است.
• معکوس فاصله افزوده، کاسته و معکوس کاسته، افزوده خواهد بود.

به طور مثال،‌ در تصویر زیر، فاصله هفتم کوچک داریم. با کم کردن ۷ از ۹، به عدد ۲ می‌رسیم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

بخش چهارم: آکوردهای سه صدایی​

مبحث آکوردها در تئوری موسیقی را باید به طور جداگانه و مفصل بررسی کرد که این مورد در بحث هارمونی، بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد. آن‌چه که در اینجا قصد داریم به آن بپردازیم، بررسی آکوردهای سه‌صدایی (سه‌نتی) موسوم به «تریاد» (Triads) است. در تصویر زیر، یک تریاد را در حالت اصلی آن مشاهده می‌کنید که پایه‌ای‌ترین حالت برای نوشتن یک آکورد به شمار می‌آید.

در این نوع از نمایش، ریشه آکورد، که آکورد را با آن نام‌گذاری می‌کنند، پایین‌ترین نت است. فاصله سوم و پنجم آکورد نیز به ترتیب به صورت فواصل سوم و پنجم بر روی خطوط حامل نشان داده می‌شوند.

 

[delnia]

معکوس‌های اول و دوم​

اگر فاصله سوم یک آکورد، پایین‌ترین نت آن باشد، این آکورد به صورت معکوس اول تعریف می‌شود. اگر فاصله پنجم آکورد، به عنوان پایین ترین نت در آکورد قرار بگیرد، آکورد در حالت معکوس دوم قرار دارد. در تصویر زیر، سه نوع مختلف از آکورد دو ماژور نشان داده شده است.

نامگذاری آکوردها​

در این بخش، نحوه نام‌گذاری آکوردهای سه‌نتی (تریاد) را فرا می‌گیریم.

آکوردهای ماژور و مینور​

معمول‌ترین آکوردهای سه‌نتی، آکوردهای ماژور و مینور هستند. تمامی آکوردهای مینور و ماژور یک فاصله پنجم درست بین ریشه و فاصله پنجم (فاصله بین نت اول و سوم) دارند. در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

آکوردهای افزوده و کاسته​

یک آکورد افزوده، شامل دو فاصله سوم بزرگ است که در مجموع، یک فاصله پنجم افزوده را تشکیل می‌دهد. همچنین، یک آکورد کاسته، از دو فاصله سوم کوچک بوجود می‌آید که نتیجه آن، ایجاد فاصله پنجم کاسته خواهد بود. در تصویر زیر، آکوردهای افزوده و کاسته را مشاهده می‌کنید. برای تمرین، سعی کنید مکان آن‌ها را بر روی کلیدهای پیانو پیدا کنید.

جمع بندی​

در این آموزش از مجله فرادرس سعی کردیم تا مباحث مختلف در تئوری موسیقی را به طور اجمالی بررسی کنیم. در ابتدا، نام نت‌ها و محل قرارگیری آن‌ها را بر روی کلیدهای پیانو یاد گرفتیم و سپس به نحوه نت‌خوانی به کمک خطوط...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.