بالغ بر یعنی «بیش از» و «بیشتر از»
وقتی میگوییم بالغ بر ۱۰۰ شرکت معتبر لبنیات در کشور مشغول تولیدند، یعنی بیشتر از ۱۰۰ شرکت معتبر لبنیات در کشور مشغول تولیدند
خب! چرا همان بیش از یا بیشتر از که روانتر هم هست را نمیگوییم؟ دلیل آن این است که دوست داریم قلمبهتر حرف بزنیم نه سادهتر
پارسی ساده است و نیازی نیست آن را پیچیده کنیم
در پارسی برای برقراری ارتباط میان عدد و معدود اغلب از واحدهای شمارش متنوعی استفاده میشود و نباید در استفاده از این واحدها، دچار اشتباه شد.
«عدد» در زبان معمولاً در شمارش اسم به کار میرود و به اسمی که عدد در جلو آن آمده باشد، «معدود» میگوییم.
در عبارت «۳۰۰ سرباز»، ۳۰۰، عدد است و سرباز، معدود. همین عبارت را بسیاری از نویسندگان به صورت «۳۰۰ نفر سرباز» مینویسند که اگرچه نادرست نیست؛ ولی کاربرد «نفر» ضرورتی ندارد و مازاد است.
کلمه «نفر» که در این عبارت، بین عدد و معدود میآید، در پارسی «واحد شمارش» انسان و مترادف «تن» است.
برای هر نوع یا هر گروه از موجودهای جاندار و بیجان معمولاً واحد شمارش معینی به کار میرود.
واحد شمارش انسان: نفر/ ۱۰۰ نفر معلم(۱۰۰ معلم). برای شتر نیز به کار میرود(۱۶ نفر شتر).
واحد شمارش حیوانات: رأس/ ۱۰۰۰ رأس گوسفند، ۲۰۰ رأس اسب.
واحد شمارش دستههای مختلف حیوانات: گلّه/ یک گله گاو، ۲ گله گورخر.
واحد شمارش آپارتمان و وسیلههای ماشینی، خودکار، برقی یا الکترونیکی و مانند اینها: دستگاه/ ۳ دستگاه آپارتمان، ۵ دستگاه اتومبیل، ۱۷ دستگاه تلویزیون، ۲ دستگاه یخچال، یک دستگاه ماشین لباسشویی، ۶ دستگاه رادیو، یک دستگاه ماشین فتوکپی و مانند اینها.
واحد شمارش کشتی، هواپیما، هلیکوپتر و...
لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.
در بسیاری موارد، ضرورتی ندارد بین عدد و معدود، «واحد شمارش» آورده شود. ضمناً در مواردی که درست نمیدانیم اختصاصاً چه واحد شمارشی به کار ببریم، میتوانیم کلمه «عدد» را بیاوریم: ۵ عدد سیب، ۱۰ عدد اتومبیل و مانند اینها.
دانه◀برای شمارش غله، حبوبات و بسیاری از میوهها؛ یک دانه گندم، یک دانه نخود، یک دانه سیب.
عرّاده◀برای شمارش توپ[جنگافزار]؛ ۱۰۰ عرّاده توپ.
بُرِش◀برای چیزهایی که یک واحد کامل آن بدون برش مصرف نمیشود؛ مثل یک برش کیک، یک برش نان و مانند اینها.
جفت◀برای شمارش چیزهایی که یک واحد از آنها برای استفاده کافی و کامل نیست و حتماً باید ۲ واحد باشد: «جفت»؛ یک جفت کفش، ۲ جفت دستکش، ۳ جفت جوراب، ۴ جفت گوشواره.
نکته مهم
در زبان انگلیسی برای بعضی چیزها که از ۲ چیز یکسان، اما متصل به هم درست شده است، جفت(Pair) به کار میبرند، ولی در زبان پارسـی، آن چیـز کلاً یک واحد دانسته میشود، مثل Trousers(شلوار)، Scissors(قیچی)، Pliers(انبردست) و مانند اینها.
پاچهخواری غلط است!
چند سال است در پی پخش سریال «شبهای برره» ساخته استاد مسلم و تکرارناشدنی طنز «سید مهران مدیری»، عبارتی به زبان پارسی اضافه شده که درباره افراد چاپلوس و متملق به کار میرود
املای درست این عبارت، «پاچهخاری» است نه پاچهخواری؛ در حقیقت در خود آن مجموعه تلویزیونی هم فرد چاپلوس، پاچه ارباب را میخاراند؛ نه اینکه پاچه را بخورد!