متفرقه همه چیز در رابطه با فلسفه

[miss_rahil]

ارایه روایتی پارادایمی (3) ، از سیر تاریخی فلسفه سیـاسـی، ما را با گونه های مختلفی چون: فلسفه سیـاسـی کلاسیک، مدرن و پسامدرن، رو به رو می سازد (4) ، که هر یک به جهت خصلت های ویژه خود از دیگری متمایز گشته و روی آورد تازه ای را در عرصه سیاست عرضه می کند .


فلسفه سیـاسـی در رویکرد نوین (5) ، بر مقولاتی نظیر: رضایت، حق، لــذت و اراده انسانی، ابتناء دارد، و این در حالی است که فلسفه سیـاس*ـی کلاسیک، بیش از پیش ازمفاهیمی چون: سعادت، فضیلت، تکلیف، براساس عقل کیهانی، گفت و گو می کند . (6)

با عنایت به موارد مذکور، آنچه در سطور پسین، آن را پی خواهیم گرفت، تاملی است اجمالی و شتابزده در باب فلسفه مدنی فارابی که گونه ای از فلسفه سیـاس*ـی در پارادایم کلاسیک (7) به شمار می رود .

ابونصر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

فارابی درمقام تاسیس و اجتهاد، درعرصه اندیشه فلسفی، تلقی تازه ای از قلانیت سیـاس*ـی را متناسب با مفاد شریعت و محتوای دیانت، در آثارش باز می تاباند و برای نخستین بار در تفکر دینی، به مدد عقل فلسفی، به کاوش درماهیت سیاست و چیستی انسان درمدینه می پردازد، که درفرهنگ فلسفی یونانی، سابقه نداشته است . بدین سان، فارابی، فلسفه یونانی را چنان در ذهنیت دینی خود، جذب کرد که قابلیت پذیرش صورت اسلام را داشته باشد، به طوری که جوهر جهان مدارانه فلسفه یونان را از آن گرفت تا صورت خدامدارانه برآن بزند . (15) بنابراین، تلاش او درحوزه فرهنگ و تمدن اسلامی، پایه گذاری فلسفه مدنی ای است که ناظر به جامعه اسلامی و ساخت قدرت در روزگار خویش است .


با این که فارابی درصورت بندی دانش سیـاسـی خود، از منابع بیرون از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

1 - هماهنگی الهیات و سیاست
همان گونه که پیشتر اشاره شد، نظریه فلسفه مدنی فارابی، از مبانی مابعدالطبیعه او سرچشمه می گیرد . فارابی با بهره جویی از کتاب «اثولوجیا» (18) ، اثر فلوطین، که در نزد فیلسوفان اسلامی، جزو کتب ارسطو پنداشته می شد، نظریه صدور (emanation) او را متناظر با دیدگاه دین در باب آفرینش و کیفیت صدور آن یافت . زیرا از این طریق می توانست مشکل «خلق » از «عدم » را که آموزه های دینی ناظر به آن است، فراتر از اندیشه یونانی که بر «قدم » (19) عالم استوار بود، حل کند . بنابراین، فارابی با پذیرش تئوری «فیض » نوافلاطونیان (20) ، تا حدودی از دیدگاه جهان شناسی (21) (cosmology) افلاطون و نظریه «مثل » او فاصله می گیرد و کتاب «الجمع بین رایی الحکیمین » را در توافق میان افلاطون و ارسطو...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

2 - وحدت حکمت و نبوت
از مباحث حائز توجه فارابی در باب «معرفت شناسی فلسفی » ، مقوله «عقل انسانی » و نسبت آن با «عقل کیهانی » یا «عقل فعال » است .

نظریه «عقل » فارابی از سویی مبتنی بر دیدگاه ارسطو درباره «نفس » (27) است، اما آن را به گونه ای توضیح می دهد که به منزله پیوند میان دانش بشری و وحی و الهام باشد . از این نظر، تصور فارابی از «عقل مستفاد» که آخرین مرحله تکامل عقل در عالم انسانی است، برای ارسطو ناشناخته است . (28)

هم چنان که در سطور گذشته بیان شد، عقل فعال، واسطه فیض از عالم «امر» به عالم «خلق » بوده و معقولات را به عقل انسان ارزانی داشته و عالم روحانیت و مجردات را به عالم مادیات پیوند می دهد . (29) بدین ترتیب، فیضان عقل فعال به عقل مستفاد، موجب دریافت آگاهی حقیقی از نظام...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

منطق

منطق در نظر ابن سينا در مفهوم بسيار وسيعي مطرح است و منطق قياسي به نظر او صرفاً قسمتي از آن محسوب مي شود، اگر چه ابن سينا در جمع علوم براي منطق جايگاه رفيعي قائل است، در عين حال به محدوديت هاي آن نيز وقوف دارد. او به وضوح اظهار مي دارد كه عمل آن عمدتاً جنبه سلبي دارد. در كتاب اشارات مي گويد: «هدف از منطق به دست آوردن قواعدي است كه مراعات آن، ما را از خطا در استدلال محفوظ دارد. بنابراين منطق به معناي صحيح، حقايق جديدي را مكشوف نمي نمايد، بلكه به ما آموزش مي دهد از حقايقي كه در اختيار داريم به وجه احسن استفاده كنيم و از استفاده غلط از آنها خودداري ورزيم.»
به نظر ابن سينا استدلال از بعضي حدود معين آغاز مي شود كه بايد در ابتدا پذيرفته شوند. اين حدود يا منبعث از مشاهده و تجزيه...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

شهود و عرفان
در فلسفه ي بوعلي

در كل، نظام فلسفي ابن سينا، نظامي است عقل گرايانه كه زير ساخت آن پيش از هر چيز ارسطويي است كه جابه جا با عناصر بينش نو افلاطوني در هم آميخته است. از سوي ديگر، ابن سينا كامل ترين مرحله جريان شناخت را به حدس بازمي گرداند و اين مفهوم را در چارچوب دقيق منطقي آن قرار مي دهد كه همانا يافتن حد وسط در قياس است. منطق ارسطو را مي توان داربست انديشه هاي فلسفي ابن سينا به شمار آورد، در اين انديشه هاي يك پارچه استدلالي و برهاني، عناصر عاطفي و شهودي نقش تعيين كننده اي ندارند، هر چند ساختار وجودي ابن سينا از اين گونه عناصر نيز برخوردار بوده است. پيوستن، به عقل فعال، واپسين مرحله كوشش شناسنده عقل انساني است و اين پيوند با عقل فعال نيز از رهگذر كوشش عقلاني دست مي دهد...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

علم و تعريف

ابن سينا به پيروي از ارسطو قائل به چهار علت مادي، صوري، فاعلي و غايي است، وي نشان مي دهد كه هر چهار علت ممكن است در يك تعريف بيايند. بر اين مبنا مثلاً از يك چاقو مي توان چنين تعريفي به دست داد كه وسيله اي آهني(علت مادي) است كه با شكلي چنين و چنان(علت صوري) كه به وسيله آهنگر(علت فاعلي) براي قطع اشياء(علت غايي) ساخته و پرداخته شده است.

به نظر او، علوم بر تجربه و استدلال مبتني است و هر علم داراي موضوع و مباحث و مبادي است، علاوه بر مبادي عام هر علمي يك رشته مبادي خاص خود دارد، به نظر وي، علوم مختلف بر حسب شأن موضوعات خود داراي سلسله مراتبي هستند و علوم مجردتر در مرتبه مهمتر قرار دارند. منطق، از طرفي داراي بعضي هماننديها با رياضيات است. زيرا كه موضوع رياضي هم نمي تواند...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

اندیشه‌ها، نظریه‌ها و فلسفه‌ها همه برآمده از ذهن و فکر انسان‌ها هستند. از گذشته‌های دور تا به امروز در همه جوامع، کشاکش‌های بزرگی میان ساده‌اندیشی و افسانه‌پردازی از یک سو و دانش و دانایی علمی از سوی دیگر وجود داشته است. در جریان این کشاکش و ستیز بزرگ، سرانجام دانسته شد که واقعیت‌ها و حقیقت‌های برآمده از آنها از افسانه‌پردازی‌ها متفاوتند. بنابراین اندیشه‌ها، نظریه‌ها و فلسفه‌ها با روندی ستیزه‌آمیز تحول یافته‌اند. نظریات فیلسوفان یونان باستان و بعد از آنها، از وضعیت اجتماعی- سیـاسـی دولت- شهرها، از شرایط تاریخی خاص سرزمین یونان از قرن ششم قبل از میلاد به بعد جوشید و احتمالا بدون وجود این وضعیت، بیان نمی‌شدند. در این مقاله برآنیم که فلسفه سیـاسـی یونان باستان را در آیینه تفکرات...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

● سقراط
سقراط نخستین فیلسوف برجسته یونان باستان است که کوشید انسان و مسائل مربوط به آن را محوراصلی مباحث فلسفی قرار دهد. پیشینیان سقراط، هر یک به شیوه‌ای می‌کوشیدند جهان طبیعی پیرامون خود را بفهمند. سقراط معتقد بود، اینکه ما بدانیم فاصله خورشید از من چقدر است و یا خورشید بزرگتر است یا زمین، تاثیری در رفتار و کردار ما در زندگی نخواهد داشت. ما باید بدانیم، حق چیست؟ عدالت چیست؟ فضیلت به چه معناست؟ دولت خوب کدام است؟ از نظر وی فلسفه هنگامی آغاز می‌گردد که انسان در همه چیز بویژه در بدیهیات و جزئیات شک کند.
سقراط می‌کوشید طرز درست اندیشیدن و به کار بردن خرد را به جوانان بیاموزد. روش وی در آموزش، روش دیالکتیک یا پرسش و پاسخ بود، دو پرسش اساسی که سقراط برای فلسفه به یادگار گذاشت عبارتند از...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[miss_rahil]

● افلاطون
افلاطون برجسته‌ترین شاگرد سقراط بود و در قرن چهارم قبل از میلاد نخستین نظام بزرگ اندیشه سیـاس*ـی را پدید آورد و بیشترین تاثیر را در فلاسفه بعد از خود گذاشت از فلاسفه قبل از افلاطون هیچ نوشته و اثری در دست نیست، افلاطون اولین فیلسوف غربی است که آثارش دست نخورده باقی مانده است.
افلاطون، خود نجیب‌زاده بود و به خاطر پایگاه اشرافی‌اش،‌ هرگز برخورد مثبتی با دموکراسی آتن که حکومت عوام بود، نداشت. از طرفی هم، استاد او، سقراط، توسط هیئت منصفه‌ای که به شکل دموکراتیک انتخاب شده بودند به مرگ محکوم و اعدام گردید. احتمالا این حکم بر نظریات وی راجع به حکومت دموکراتیک تاثیر بسزایی داشته است.
مشهورترین اثر افلاطون «جمهوری» نام دارد که نوشته عمده‌ای در فلسفه سیـاس*ـی است. در این اثر وی عمدتا...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.