کهن و باستانی زبان پارسی میانه

[YEGANEH SALIMI]

نمونه متن
پارسیگ:
pad nām ī yazdān ēdōn gōwēnd kū ēw-bār ahlaw zardušt dēn ī padīrift andar gēhān rawāg be kard. tā bawandagīh [ī] sēsad sāl dēn andar abēzagīh ud mardōm andar abē-gumānīh būd hēnd. ud pas gizistag gannāg mēnōg [ī] druwand gumān kardan ī mardōmān pad ēn dēn rāy ān gizistag *alek/sandar ī *hrōmāyīg ī muzrāyīg-mānišn wiyāb/ānēnīd *ud pad garān sezd ud *nibard ud *wišēg ō ērān-šahr *frēstīd. u-š ōy ērān dahibed ōzad ud dar ud xwadāyīh wišuft ud awērān kard. ud ēn dēn čiyōn hamāg abestāg ud zand [ī] abar gāw pōstīhā ī wirāstag pad āb ī zarr nibištag andar staxr [ī] pābagān pad diz [ī] *nibišt nihād ēstād. ōy petyārag ī wad-baxt ī ahlomōγ ī druwand ī anāg-kardār *aleksandar...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YEGANEH SALIMI]

نمونه شعر
پارسیگ:
Dārom andarz-ē az dānāgān
Az guft-ī pēšēnīgān
Ō šmāh bē wizārom
Pad rāstīh andar gēhān
Agar ēn az man padīrēd
Bavēd sūd-ī dō gēhān

نظم‌نویسی به فارسی:
دارم اندرزی از دانایان
از گفتهٔ پیشینیان
به شما بگزارم
به راستی اندر جهان
اگر این از من پذیرد
بوَد سودِ دو جهان

کارهای درخور و ارزشمندی پیرامون شناسایی، واکاوی و ریشه شناسی فعل‌های این زبان صورت گرفته است. برای این منظور به صفحه فعل در زبان پارسی میانه در ویکی پدیا رجوع کنید.

 

[YEGANEH SALIMI]

نمونه شعر
پارسیگ:
Dārom andarz-ē az dānāgān
Az guft-ī pēšēnīgān
Ō šmāh bē wizārom
Pad rāstīh andar gēhān
Agar ēn az man padīrēd
Bavēd sūd-ī dō gēhān

نظم‌نویسی به فارسی:
دارم اندرزی از دانایان
از گفتهٔ پیشینیان
به شما بگزارم
به راستی اندر جهان
اگر این از من پذیرد
بوَد سودِ دو جهان

کارهای درخور و ارزشمندی پیرامون شناسایی، واکاوی و ریشه شناسی فعل‌های این زبان صورت گرفته است. برای این منظور به صفحه فعل در زبان پارسی میانه در ویکی پدیا رجوع کنید.

 

[YEGANEH SALIMI]

وندها
برخی از وندهای پارسیگ در گذر به پارسی نو، فراموش شده‌اند.

پارسی میانه پارسی نو در زبان‌های هندواروپایی دیگر نمونه
A- نا – بی a- در زبان یونانی (مانند اتم) a-spās «ناسپاس»، a-bim «بی‌باک»، a-čār «ناچار»، a-dād «ناعادل»
An- نا – ن un در انگلیسی، ant- در آلمانی an-ērān «ناایرانی»، an-ast «نابود» یا «نیست»، an-āhit «ناهید»
-ik (-ig در پارسیگ متاخر) نسبت. «ــی» -ic در انگلیسی، -icus در لاتین، –ikos در یونانی، -isku در زبان‌های اسلاوی Pārsīk «پارسی»، Āsōrik «آشوری»، Pahlavik «پهلوی»، Hrōmāyīk/Hrōmīk «رومی»، Tāzīk «تازی»

 

[YEGANEH SALIMI]

پسوندهای مکان
پارسی میانه در زبان‌های هندواروپایی دیگر نمونه
-gerd -grād در زبان‌های اسلاویک سوسنگرد، دارابگرد، ویروگرد (بروجرد)
-vīl اردبیل (ارته‌ویل)، کابل (کاول)، زابل (زاول)
-āpāt (-ābād در نوشته‌های متاخر) اشک‌آباد (عشق‌آباد)
ـستان stead در انگلیسی، به معنای «شهر»، stan در روسی، به معنای ساکن شدن، stand در زبان‌های ژرمنی تپورستان (طبرستان)
همسنجی با فارسی
پارسیگ پارسی نو در زبان‌های ایرانی دیگر در زبان‌های هندواروپایی دیگر
Drōd Dōrūd (درود) دْروت در بلوچی
Pad-drōt Bē dōrūd (به درود)، bedrūd (بدرود) در نوشته‌های متاخرتر پَدْروت در بلوچی
Spās Sipās (سپاس) Spās در کردی Spasiba در روسی
Pad Bē (به) Pa, Be
Az Az (از) ač, az, až, aš, ča, ša, ža اَچ، از، اژ، اَش، چہ، شہ، ژہ در...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YEGANEH SALIMI]

Tābestān ‎ تابستان
Hāmīn عدم ورود به فارسی
(به معنای تابستان)

Hāmīn در بلوچی و کردی مرکزی
Hāvīn در کردی شمالی

Stārag , Star Setāre (ستاره stella در لاتین، star در انگلیسی و...
Fradom عدم ورود به فارسی
(به معنای نخستین)

pronin در زبان سنگسری prathama در سانسکریت، primus لاتین
Fradāk Fardā (فردا) Fra- 'به‌سوی' pro- در یونانی، pra در لیتوانیایی و...
Murd Mōrd (مرد morta در لاتین، murd-er در انگلیسی، mirtvu در روسی کهن و mirtis در لیتوانیایی
Rōz Rūz (روز) روژ در کردی، روز گیلکی
روچ در بلوچی

lois در ارمنی، lux در لاتین. هر دو به معنای «نور»
Sāl Sāl (سال) Sonne در آلمانی، sārd در ارمنی، солнце در روسی
Mātar ‎ Mādar (مادر) مات در بلوچی مکرانی و ماس در بلوچی سرحدی māter در لاتین،...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[YEGANEH SALIMI]

وام‌واژه‌های پارسیگ در عربی
تعداد بیشماری وام‎واژه در عربی وجود دارد که از پارسی میانه به این زبان وارد شده‌اند.

پارسیگ فارسی در زبان‌های هندواروپایی دیگر عربی فارسی
Srat خیابان strata در لاتین، srat در ولزی، از ریشه stere- نیاهندواروپایی Sirāt (صراط) راه
Burg برج burg در زبان‌های ژرمنی، به معنای دژ Burj (برج) برج
A-sar بی‌کران siras در سانسکریت. harsar در هیتی Azal (أزل) بی‌کران
A-pad؛ a- (پیشوند نفی) + pad (پایان) بی‌پایان Abad (ابد) برای همیشه، بی‌پایان
Dēn دین Dīn (دین) دین
Bōstān بوستان Bustān (بستان) بوستان
Čirāg چراغ Sirāj (سراج) چراغ
Tāg تاج Tāj (تاج) تاج
Pargār پرگار Firjār (فرجار) پرگار
Ravāg فعلی Rawāj (رواج) رواج
Ravāk (شکل قدیمی‌تر ravāg) فعلی Riwāq (رواق) محل...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.