آموزشی آموزش تئوری موسیقی به زبان ساده و گام به گام

[delnia]

موسیقی در جای‌جای زندگی ما وجود دارد و هر روز به یک شکلی با آن سروکار داریم. افراد امروزه به کمک پیشرفت فناوری، از طریق دستگاه‌های مختلف به موسیقی گوش می‌دهند و حتی شروع به نوازندگی و خوانندگی می‌کنند. اما به راستی چه تعریفی برای موسیقی وجود دارد. می‌توان یک تعریف ساده را به اینصورت ارائه داد که موسیقی، روشی برای گردآوردی صداها و آواها بمنظور خلق یک صدای تنظیم شده است. مبحث تئوری موسیقی به ما در درک بهتر این تعریف کمک می‌کند و به عبارت ساده‌تر، تئوری موسیقی به توصیف موسیقی به هنگام گوش کردن آن می‌پردازد.
تئوری موسیقی در حقیقت ایده‌ها و تمرینات مختلف را در یک قالب نوشتاری و مکتوب، جمع‌آوری می‌کند تا بتوان این ایده‌ها را بین سایرین به اشتراک گذاشت. به عبارت دیگر، تئوری موسیقی راهی برای...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

بخش اول: بکارگیری تئوری موسیقی در نت خوانی​

در این بخش قصد داریم تا به بررسی نحوه نت‌خوانی در تئوری موسیقی بپردازیم. در این قسمت با مفاهیم اولیه در تئوری موسیقی از جمله الفبای موسیقی، شکل نت‌ها، خطوط حامل، «زیر و بمی» (Pitch)، «میزان» (Time)، ریتم و ... آشنا خواهیم شد.

الفبای تئوری موسیقی​

نت‌ها را می‌توان به عنوان سنگ بنای تئوری موسیقی و در حقیقت، الفبای موسیقی دانست. در تصویر زیر که نمایشی از کلیدهای پیانو است، نت‌های موسیقی و محل قرارگیری آن‌ها بر روی کلیدهای پیانو را مشاهده می‌کنید. البته در این تصویر، نت‌ها با حروف لاتین نمایش داده شده‌‌اند و این درحالیست که همواره نت‌های موسیقی را با نام‌های «دو»، «رِ»، «می»، «فا»، «سل»، «لا» و «سی»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

زیر و بمی​

به هنگام بررسی زیر و بمی در تئوری موسیقی باید با مفاهیمی همچون «خطوط حامل» (Staff)، «کلید» (Clef)، نت‌های دیز و بمل، سرکلید و ... آشنا باشیم که این موارد را در ادامه متن، مورد بررسی قرار می‌دهیم.

خطوط حامل​

نت‌های موسیقی به طور معمول بر روی پنج خط موسوم به خطوط حامل یا بین آن‌ها قرار می‌گیرند. البته، نت‌های پایین (بم) و نت‌های بالا (زیر) که در این پنج خط قرار نمی‌گیرند را از طریق «خطوط کمکی» (Ledger Lines) مشخص می‌کنند. همچنین، هر قطعه موسیقی نیز به بخش‌های مختلفی به نام «میزان» (Measures) تقسیم‌بندی می‌شود که این تقسیم‌بندی به کمک خطوط عمودی انجام می‌گیرد. خطوط میزان شامل «میزان ساده» (Bar Line)، «دوبل» (Double Bar Line) و «پایان»‌...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

علاوه بر این، نمادهایی در بالا و پایین خطوط حامل دیده می‌شوند که سرعت (تمپو) و میزان بلندی (دینامیک) قطعه را برای شما بیان می‌کنند.

نت‌های روی خطوط حامل را از چپ به راست و از بالا به پایین می‌خوانیم. اگر به یک دفتر نت یا به یک قطعه موسیقی نگاه کرده باشید، می‌بینید که هر قطعه شامل چندین دسته از خطوط حامل است که ترتیب آن‌ها همانطور که گفته شد از بالا به پایین است. اگر قرار باشد که یک شخص، به طور همزمان، چند دسته (خط) مختلف را بنوازد - به طور مثال، دست راست و چپ پیانو - این دسته‌ها به کمک آکولاد به یکدیگر متصل می‌شوند یا این‌که میزان‌های قطعه را به کمک یک خط عمودی به هم متصل می‌کنند. این...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

کلید سل و کلید فا​

اولین نمادی که در ابتدای هر قطعه موسیقی مشاهده می‌شود، «کلید» (Clef) است. دانستن کلید در تئوری موسیقی از آن جهت مهم است زیرا نوع کلید تعیین می‌کند که چه نتی بر روی خطوط حامل یا بین آن‌ها قرار دارد. به طور مثال، «کلید سل» (Treble Clef) به ما می‌گوید که خط دوم از پایین در خطوط حامل، نت سل است. با دانستن کلید، می‌توانیم به چینش نت‌ها بر روی خطوط حامل بپردازیم. همانطور که پیش‌تر هم گفته شد، نت‌ها یا بر روی خطوط حامل یا بین آن‌ها قرار می‌گیرند.

 

[delnia]

نت‌ها

قبل از آن‌که بخواهیم به ادامه متن بپردازیم باید تعریف مختصری از نت‌ها در تئوری موسیقی ارائه کنیم. نت‌های موسیقی یعنی نمادهایی که نشان‌دهنده یک صدا در قطعه موسیقی هستند، نام‌های مختلفی را اختیار می‌کنند. به هنگام بررسی تئوری موسیقی در روش سنتی، این الفبای موسیقی بر اساس نام‌گذاری سلفژ و به شکل زیر خوانده می‌شوند:

«دو» (Do)، «رِ» (Re)، «می» (Mi)، «فا» (Fa)، «سل» (Sol)، «لا» (La)، «سی» (Si)

این نحوه نت‌خوانی در کشورهای مختلفی از جمله ایران، ایتالیا، فرانسه، پرتغال، اسپانیا، ترکیه روسیه و ... کاربرد دارد. در کشورهای انگلیسی زبان اما برای خوانش نت‌ها از هفت حرف ابتدای الفبای لاتین کمک می‌گیرند، بنابراین، نت‌ها به صورت زیر نام‌گذاری می‌شوند:

A, B, C, D, E, F, G

اگر بخواهیم...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

کلید فا

کلید فا که آن را با نام کلید باس نیز می‌شناسند، بیان می‌کند نتی که روی خط دوم از بالا بر روی خطوط حامل قرار می‌گیرد، نت فا (F) است.

کلید دو

بیشتر قطعات موسیقی، امروزه در کلیدهای سل و فا نوشته می‌شوند اما برخی قطعات نیز هستند که در کلید دو (C) قرار دارند. کلید دو، کلیدی متحرک است به گونه‌ای که می‌تواند در محل‌های سوپرانو، متسو سوپرانو، آلتو، تنور و باریتون قرار بگیرد. کلید دو در هر خطی که قرار بگیرد، آن نت، نت «دو میانی» (Middle C) خواهد بود که در بحث اکتاوها کاربرد دارد.

تمامی نت‌ها بر...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

سرکلید​

«سرکلید» (Key Signature) دقیقا بعد از علامت کلید بر روی خطوط حامل ظاهر می‌شود. سرکلید می‌تواند شامل نمادهای «دیز» (Sharp) یا «بِمُل» (Flat) باشد. سرکلید در تئوری موسیقی بیان می‌کند که کدام نت‌ها باید به صورت دیز یا بمل یعنی به ترتیب نیم‌پرده زیرتر یا بم‌تر نواخته شوند.

زمانی که در سرکلید، نت دیز یا بمل داشته باشیم، تمامی نت‌های آن خط و نت‌های اکتاو باید به صورت دیز یا بمل نواخته شوند. به طور مثال در تصویر زیر (سمت چپ)، در سرکلید، نت‌ها می‌بمل و سی‌بمل هستند و در نتیجه، تمامی نت‌های این قطعه تا زمانی که سرکلید عوض نشده باشد باید به صورت بمل نواخته شوند. البته تحت این شرایط، در صورتیکه نیاز داشته باشیم نتی در حالت اصلی خود نواخته شود می‌توان از نماد «بِکار»...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.

 

[delnia]

ترتیب دیز و بمل در سرکلید

دیز و بمل در سرکلید همواره با ترتیبی یکسان ظاهر می‌شوند. این نوع از ترتیب، با ترتیب گام‌های موسیقی یکسان است. به طور مثال، در گام‌های سل‌ماژور یا می‌مینور، تنها یک نت آن هم نت فا به صورت دیز نواخته می‌شود. در نتیجه، اگر قطعه ما تنها یک دیز - بر اساس گام قطعه - داشته باشد، آن نت همواره نت فا خواهد بود و در ترتیب سرکلید، به عنوان اولین نت قرار می‌گیرد. ترتیب دیزها در سر کلید به صورت زیر است:

فا دیز، دو دیز، سل دیز، رِ دیز، لا دیز، می دیز، سی دیز

ترتیب بمل‌ها، عکس ترتیب دیز‌ها و به صورت زیر است:

سی‌بمل، می‌بمل، لا بمل، رِ بمل، سل بمل، دو بمل، فا بمل

 

[delnia]

تعیین گام موسیقی از روی سرکلید

اگر نمی‌دانید یک قطعه موسیقی در چه گامی نواخته می‌شود می‌توانید از سرکلید کمک بگیرید. فرض کنید که در یک گام ماژور قرار دارید. اگر سرکلید شامل دیز باشد، گام قطعه نیم‌پرده زیرتر (بالاتر) از آخرین نت دیز در سرکلید خواهد بود. اگر سرکلید شامل بمل باشد، دومین بمل از سمت راست، گام قطعه خواهد بود.

گام‌های ماژوری که از این قوانین پیروی نمی‌کنند، گام «دو ماژور» (C Major) بدون هیچ نت دیز و بمل و گام «فا ماژور» (F Major) با یک نت بمل هستند. حفظ کردن این دو گام نیز کار بسیار ساده‌ای خواهد بود...

لطفا برای مشاهده کامل مطالب در انجمن ثبت نام کنید.